Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης άνοιξε τις πύλες της στο κοινό την Παρασκευή 14 Μαΐου 2021. Πανέτοιμη ήδη από τον Μάρτιο του 2021, η έκθεση συναντιέται με το κοινό, από την πρώτη ημέρα ανοιχτών μουσείων και με όλα τα μέτρα που επιβάλλουν τα υγειονομικά πρωτόκολλα.

Καταλαμβάνει όλο το κτίριο της Πειραιώς και αφηγείται 100 χρόνια νεότερου ελληνισμού με τρόπο συναρπαστικό, υποστηριζόμενη και από την ευρηματική σκηνογραφία που εξυπηρετεί το πολυεπίπεδο αφήγημα του μουσείου για το «1821 Πριν και Μετά». Με μικρότερες εκθέσεις ενσωματωμένες στην κεντρική ενότητα που διατρέχει τον κάθε όροφο.

Εκατοντάδες σπάνια αντικείμενα, έργα τέχνης, αρχειακό υλικό μεταμορφώνουν την εμπειρία της έκθεσης σε διάλογο της ιστορίας με την τέχνη, με τρόπο επικό «αλλά ταυτόχρονα προσγειωμένο, όπως είναι οι συλλογές του μουσείου Μπενάκη» είπαν σεμνά οι ιστορικοί Τάσος Σακελλαρόπουλος και Μαρία Δημητριάδου, οι δύο επιμελητές της έκθεσης, στη διάρκεια ξενάγησης των δημοσιογράφων. Εδώ και τέσσερα χρόνια προετοίμαζαν την έκθεση, βγάζοντας από τις αποθήκες του Μουσείου Μπενάκη υλικό το οποίο εκτίθεται για πρώτη φορά στη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει στην ιστορία του το Μπενάκη.

Η έκθεση ξεκινά από τον β’ όροφο με την προεπαναστατική περίοδο από το 1770 και τα Ορλωφικά, τον ρόλο των Ελλήνων ηγεμόνων στη Μολδοβλαχία, τους Έλληνες διανοούμενους στην οθωμανική αυτοκρατορία, αλλά και την καθημερινή ζωή ορθόδοξων και μουσουλμάνων, περνά στον α’ όροφο, αφιερωμένο στα χρόνια της Επανάστασης 1821-1827, και στη συνέχεια στο ισόγειο του κτιρίου όπου εξιστορούνται οι προσπάθειες συγκρότησης του ελληνικού κράτους.

«Δεν είναι συνέδριο –άρα δεν λύνει επιστημονικά προβλήματα–, είναι έκθεση οπότε δεν δημιουργεί προβλήματα» είπαν χαρακτηριστικά οι δύο επιμελητές.

Από το εύρος και τον πλούτο της έκθεσης ξεχωρίζουν πολλά εκθέματα. Ιδιαίτερη συγκίνηση προκαλεί η θέα του αφιερωματικού τοίχου με τα αγγελτήρια θανάτου και κηδειών ηγετών του Αγώνα της Ανεξαρτησίας όπως και η προθήκη με τις ηθικές αμοιβές και τα μετάλλια στο όνομα των ηγετών, σε μια προσπάθεια συμβολισμού της Επανάστασης για την ύπαρξη της νεότερης Ελλάδας. Προέρχονται από τη συλλογή του Αντώνη Μπενάκη και δείχνουν ταυτόχρονα τον τρόπο που γίνονται οι τελετές. Για παράδειγμα, στο πρόγραμμα μετακομιδής των οστών του Γρηγορίου Ε’ (22/4/1871) φαίνεται όλη η διάρθρωση της γραφειοκρατίας του κράτους από τις θέσεις τους στην Μητρόπολη.

Η έκθεση «1821 Πριν και Μετά» είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Άγγελου Δεληβοριά και του Μαρίνου Γερουλάνου, στους δύο ανθρώπους που, καθένας με τον τρόπο του, συνδέονται με την ιστορία, τη διαμόρφωση και την ανάπτυξη του μουσείου. Διοργανώνεται από το Μουσείο Μπενάκη με τη σύμπραξη της Τράπεζας της Ελλάδος, της Εθνικής Τράπεζας και της Alpha Bank. Για τις ανάγκες της έκθεσης συγκεντρώθηκαν επίσης έργα από ιδιωτικές συλλογές και οικογένειες απογόνων αγωνιστών του 1821.

Παράλληλα με την έκθεση κυκλοφορεί ο μνημειώδης κατάλογος 1.218 σελίδων.

Στο πωλητήριο παραδοσιακοί τεχνίτες, σχεδιαστές και καλλιτέχνες μελέτησαν επί μήνες τα σύμβολα, την εικονογραφία και τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης και ζωντάνεψαν τα συστατικά υλικά της έκθεσης «1821 Πριν και Μετά» (χαρτί, μέταλλο, ξύλο, ύφασμα, πηλός) με προτάσεις πρωτότυπων αντικειμένων.

Η είσοδος στην έκθεση «1821 Πριν και Μετά» είναι δυνατή αποκλειστικά και μόνο με την προμήθεια ηλεκτρονικού εισιτηρίου (e-ticket) και την επιλογή συγκεκριμένης χρονικής ζώνης επίσκεψης.