Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα νέο τεράστιο σύνολο ευρημάτων, κατά τη διάρκεια ανασκαφής μιας ομάδας ταφικών λάκκων στη Σακκάρα, κοντά στο Κάιρο. Η ομάδα, με επικεφαλής τον Ζάχι Χαουάς, ανασκάπτει μια τοποθεσία που βρίσκεται δίπλα στην πυραμίδα του φαραώ Τέτι (Αρχαίο Βασίλειο, 6η Δυναστεία), σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων και το Κέντρο Ζάχι Χαουάς της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου, η ομάδα ολοκλήρωσε την ανασκαφή ενός νεκρικού ναού συμπληρωματικού στον τάφο της βασίλισσας Ναερίτ, συζύγου του Φαραώ Τέτι. Η ανασκαφή αποκάλυψε την πλήρη κάτοψη του ναού, καθώς και τρεις αποθηκευτικούς χώρους από ωμή πλίνθο, οι οποίοι συνδέονται με τον ναό στη νοτιοανατολική πλευρά του και είχαν κατασκευαστεί για να αποθηκεύσουν προμήθειες, προσφορές και διάφορα αντικείμενα του ναού.

Ωστόσο, τα περισσότερα ευρήματα της ομάδας προέρχονται από 52 ταφικούς λάκκους κοντά στην πυραμίδα του Τέτι. Κάθε λάκκος είχε βάθος 10 έως 12 μ. και περιείχε αντικείμενα από ταφές που έγιναν τουλάχιστον μια χιλιετία μετά τον θάνατο του βασιλιά, προβάλλοντας έτσι (σύμφωνα με τους ανασκαφείς) τη μακροβιότητα της λατρείας του βασιλιά και, βεβαίως, τη μακροχρόνια χρήση του χώρου ως τόπου ταφής. Μεταξύ των ευρημάτων, το Υπουργείο έχει αναφέρει περισσότερες από 50 ανθρωποειδείς ξύλινες σαρκοφάγους, διακοσμημένες με σκηνές που απεικονίζουν διάφορες θεότητες, καθώς και αποσπάσματα από το Βιβλίο των Νεκρών που βοηθούσαν τον νεκρό στο ταξίδι του στο Επέκεινα. Σύμφωνα με το δελτίο τύπου του Υπουργείου, οι σαρκοφάγοι χρονολογούνται στο Νέο Βασίλειο, κατά τη διάρκεια της 18ης και 19ης δυναστείας. Ωστόσο, για το παραπάνω υπάρχουν ενστάσεις. «Παρόλο που υπάρχει σίγουρα κάποιο υλικό του Νέου Βασιλείου εκεί (από περίπου το 1300 π.Χ.), πολλές από τις σαρκοφάγους είναι σίγουρα του 9ου ή 8ου αιώνα π.Χ. ή αργότερα (Τρίτη Ενδιάμεση Περίοδος)», σχολιάζει ο δρ Έινταν Ντόντσον, Επίτιμος Καθηγητής Αιγυπτιολογίας του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.

Οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν επίσης μια δομή η οποία περιγράφεται ως «ένα πολυτελές ιερό από πλίνθους, εποχής Νέου Βασιλείου», το οποίο «φτάνει σε βάθος 24 μ. κάτω από το επίπεδο του εδάφους χωρίς να φτάνει στο βάθος του ταφικού θαλάμου». Η περιγραφή δείχνει να αναφέρεται σε έναν ταφικό λάκκο μέσα στο ιερό. Σύμφωνα με το δελτίο τύπου, η «ανοιχτή αυλή του λάκκου» ήταν στρωμένη με καλογυαλισμένες και λαμπερές ασβεστολιθικές πλάκες. Ο Χαουάς θεωρεί ότι ο κάθετος αυτός λάκκος δεν συλήθηκε, ενώ πρόκειται να ανασκαφεί πλήρως.

Η ομάδα ευρημάτων από το σημείο αυτό θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά σύνολα της περιοχής της Σακκάρας. Συγκεκριμένα, οι αρχαιολόγοι ανέφεραν ταφικές μάσκες, ένα ναόσχημο ιερό αφιερωμένο στον θεό Άνουβη (φύλακας της νεκρόπολης), αγάλματα θεοτήτων (Όσιρης, Πταχ-Σοκάρ-Όσιρης, Άνουβης), νεκρικά αγαλματίδια ουσάμπτις και άλλα αγαλμάτια από ξύλο, πέτρα και φαγεντιανή.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι ένας εντυπωσιακός πάπυρος διαστάσεων 4x1 μ. που αποτυπώνει το Κεφάλαιο 17 του Βιβλίου των Νεκρών. Ο πάπυρος φέρει το όνομα του ιδιοκτήτη του, Pu-Kha-Ef (Πουκαέφ). Το όνομα βρέθηκε επίσης σε τέσσερα ουσάμπτι και σε μια ανθρωποειδή ξύλινη σαρκοφάγο από το ίδιο σύνολο.

Η αποστολή βρήκε επίσης πίνακες για επιτραπέζια παιχνίδια όπως το σενέτ και το λεγόμενο «Παιχνίδι των Είκοσι Τετραγώνων», το τελευταίο με το όνομα του παίκτη καταγεγραμμένο. Βρέθηκαν επίσης αντικείμενα που εικονίζουν πουλιά όπως χήνες, καθώς και ένα υπέροχο χάλκινο τσεκούρι, που δείχνει ότι ο ιδιοκτήτης του ήταν ένας από τους ηγέτες του στρατού της εποχής του.

Σε έναν από τους λάκκους βρέθηκε επίσης μια υπέροχη καλοδιατηρημένη ασβεστολιθική στήλη που τιμά τον Κα Πταχ, επικεφαλής του στρατιωτικού άρματος του βασιλιά, και τη σύζυγό του Μουτεμούια.

Η στήλη χωρίζεται σε δύο ζώνες/επίπεδα. Το επάνω εικονίζει τον αποθανόντα και τη σύζυγό του σε μια χειρονομία λατρείας μπροστά από τον θεό Όσιρη, ενώ το κάτω εικονίζει το ζευγάρι καθήμενο σε θρόνους. Κάτω από τον θρόνο της συζύγου, μια από τις κόρες τους εικονίζεται να κάθεται στα πόδια της, κρατώντας άνθος λωτού το οποίο μυρίζει. Το κεφάλι της κοσμεί αρωματικός κώνος.

Μπροστά από τον άνδρα και τη σύζυγό του, έξι από τις κόρες και τους γιους τους απεικονίζονται σε δύο επίπεδα: στο ανώτερο οι κόρες, καθήμενες και με αρωματικούς κώνους στο κεφάλι, κρατούν και μυρίζουν άνθη λωτού, ενώ στο κατώτερο επίπεδο εικονίζονται όρθιοι οι γιοι.

Μία από τις κόρες φέρει το όνομα Νεφετάρι και ένας από τους γιους το όνομα Καεμουάσετ. Τα ονόματα είναι γνωστά από δύο εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Φαραώ Ραμσή Β΄ της 19ης δυναστείας – συγκεκριμένα της ευνοούμενης συζύγου του βασιλιά και ενός από τους γιους του που διακρίθηκε ως Αρχιερέας της Μέμφιδας και κέρδισε τη μεταθανάτια φήμη ως σοφός. Αυτή η λεπτομέρεια επιτρέπει στους αρχαιολόγους να χρονολογήσουν τη στήλη κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ραμσή Β΄ ή λίγο μετά. Στη χρονολόγηση αυτή συνηγορεί και η κεραμική του Νέου Βασιλείου που βρέθηκε σε συνάφεια με τη στήλη, στην οποία περιλαμβάνονται και όστρακα-τεκμήρια για τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ της Αιγύπτου και της Κρήτης, της Συρίας και της Παλαιστίνης. Η αποκάλυψη επιβεβαίωσε επίσης την ύπαρξη στην περιοχή πολλών εργαστηρίων που παρήγαγαν τις σαρκοφάγους, και απ’ όπου τις προμηθεύονταν οι κάτοικοι.

Προκαταρκτικές μελέτες για τις μούμιες, ιδίως εκείνες μιας γυναίκας και ενός παιδιού, πραγματοποιήθηκαν από τη δρα Σάχαρ Σαλίμ, καθηγήτρια ακτινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Καΐρου-Κασρ αλ Άινι. Χρησιμοποιώντας ακτινογραφίες, η δρ Σαλίμ διαπίστωσε ότι η γυναίκα υπέφερε από χρόνια ασθένεια γνωστή ως «μεσογειακός πυρετός» ή «νόσος των χοίρων», μια ασθένεια που προέρχεται από την άμεση επαφή με τα ζώα και οδηγεί σε απόστημα στο ήπαρ.

Σύμφωνα με τον Ζάχι Χαουάς, τα ευρήματα απαρτίζουν την «πιο σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους που θα καταστήσει τη Σακκάρα σημαντικό τουριστικό και πολιτιστικό προορισμό». Ξαναγράφει επίσης την ιστορία της Σακκάρα κατά τη διάρκεια του Νέου Βασιλείου, ενώ επιβεβαιώνει «τη σημασία της λατρείας του Βασιλιά Τέτι κατά τη 19η δυναστεία του Νέου Βασιλείου».

Μια από τις πιο σημαντικές νεκροπόλεις του κόσμου καθώς φιλοξενεί την αρχαιότερη πυραμίδα, τον χώρο με τα αρχαιότερα νεκρικά κείμενα, ένα εκτεταμένο Σεραπείο και αμέτρητους πολυτελείς τάφους που χρονολογούνται από το Αρχαίο Βασίλειο μέχρι και την Ύστερη Περίοδο, η Σακκάρα μονοπωλεί το αρχαιολογικό ενδιαφέρον τους τελευταιους μήνες, καθώς εδώ οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα εργαστήριο μουμιοποίησης και ταφικούς λάκκους με πρωτοφανή αριθμό σαρκοφάγων. Όπως φαίνεται, το έδαφός της κρύβει ακόμη πολλά, και οι αιγυπτιακές αρχές είναι πρόθυμες να τα αποκαλύψουν και να τα αναδείξουν.