Ζαν-Κριστόφ Σαλαντέν, Ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα κατά την Αναγέννηση, μτφρ.: Μαρία Στρατσάνη, επιμ.: Αναστασία Καραστάθη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2020, σ. 776. ISBN: 978-960-250-769-8
Το βιβλίο του Γάλλου ιστορικού Ζαν-Κριστόφ Σαλαντέν Ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα κατά την Αναγέννηση έχει ως βάση την ομότιτλη διατριβή του, την οποία εκπόνησε υπό την εποπτεία του Πιέρ-Βιντάλ Νακέ.
Η ελληνική γλώσσα, που είχε εξαφανιστεί από την Ευρώπη τον καιρό των μεγάλων επιδρομών και μεταναστευτικών ρευμάτων της Ύστερης Αρχαιότητας, επιστρέφει θεαματικά τον 15ο αιώνα. Με τον ενθουσιασμό των ουμανιστών για τη γλώσσα του Ομήρου ξεχάστηκαν οι βίαιες αντιδράσεις των σχολαστικών απέναντί της. Όταν ο Έρασμος τόλμησε να αμφισβητήσει τη λατινική Βουλγάτα και να προβάλει την ελληνική «αλήθεια» (1526), ξέσπασε σκάνδαλο. Ο Λούθηρος, εκμεταλλευόμενος την περίσταση, αμφισβήτησε την αυθεντία της Ρώμης, και έτσι οι ελληνιστές κατηγορήθηκαν ότι παίζουν το παιχνίδι της Μεταρρύθμισης (qui graecizabant, lutheranizabant).
Η θέση της ελληνικής γλώσσας συνδέθηκε στενά με της εβραϊκής, της άλλης ιερής γλώσσας που ανταγωνιζόταν τη λατινική.
Για να χτυπηθεί το κακό στη ρίζα του, η Σύνοδος του Τριδέντου αποφάσισε τελικά να επιβάλει τα λατινικά της Βίβλου (1545), να απαγορεύσει την πρόσβαση στις ελληνικές ή τις εβραϊκές πηγές και να καταχωρίσει στη μαύρη βίβλο τα ονόματα των γνωστότερων ελληνιστών και των τυπογράφων / εκδοτών τους, με αποτέλεσμα οι ελληνικές σπουδές να υποχωρήσουν για καιρό στην Ευρώπη της Αντιμεταρρύθμισης.
Ξαναζωντανεύοντας τα έργα και τους πρωταγωνιστές και αποκαλύπτοντας τι πραγματικά διακυβευόταν, η μελέτη αυτή παρακολουθεί πως εξελίχθηκε επί δύο ολόκληρους αιώνες ο αγώνας για την ελληνική γλώσσα.
Ο Ζαν-Κριστόφ Σαλαντέν είναι διδάκτωρ ιστορίας (Σχολή Ανώτερων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες [EHSS], Τομέας Ευρωπαϊκού Πολιτισμού) και σκηνοθέτης του θεάτρου, γεννημένος το 1948. Μεταξύ άλλων, διευθύνει τη σειρά «Le Miroir des humanistes» («Ο καθρέφτης των ουμανιστών») στις εκδόσεις Belles Lettres. Επιπλέον, είναι επικεφαλής μιας ομάδας εξήντα και πλέον μεταφραστών που μεταφράζουν τα Adagia (Παροιμιακές ρήσεις) του Εράσμου και επιμελητής της πλήρους δίγλωσσης έκδοσης του ερασμικού αυτού έργου.
