Τριήμερη επίσκεψη εργασίας στη Λευκάδα πραγματοποίησε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη. H κα Μενδώνη μαζί με την Έφορο Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος Ολυμπία Βικάτου, τους αρμόδιους Διευθυντές του Υπουργείου Πολιτισμού και κλιμάκιο υπηρεσιακών παραγόντων του ΥΠΠΟΑ, διενήργησε αυτοψίες σε όλα τα έργα που υλοποιούνται από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού στο νησί, αλλά και όσα πρόσφατα εντάχθησαν στο τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020, και η υλοποίηση των οποίων ξεκινά τις επόμενες εβδομάδες.

«Μετά και τις πρόσφατες εντάξεις στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα των Ιονίων Νήσων, το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί στη Λευκάδα έργα συνολικού προϋπολογισμού περίπου 5.500.000 ευρώ. Οι πιστώσεις του ΕΣΠΑ αξιοποιούνται στο έπακρο, ενώ είναι σαφές ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια να κάνουμε περισσότερα», υπογράμμισε η κα Μενδώνη, ζητώντας από τον Δήμο και την Περιφέρεια να προχωρήσουν στην εκπόνηση και στην ωρίμανση κι άλλων μελετών τόσο γι’ αυτή την προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ, όσο και για την επόμενη.

Ανάδειξη του Κάστρου της Αγίας Μαύρας

Το εμβληματικό μνημείο της Λευκάδας, έκτασης περίπου 25.000 τ.μ., βρίσκεται στην είσοδο της πόλης, στη χερσόνησο που τη συνδέει με την Ακαρνανική ακτή. Έχει δεχθεί αλλεπάλληλες επεμβάσεις από τους μεσαιωνικούς χρόνους μέχρι σήμερα, ενσωματώνοντας τις διαφορετικές τάσεις της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής που διαμορφώθηκαν από τις αντίστοιχες ιστορικές περιόδους: Φράγκικη, Οθωμανική, Βενετική και Αγγλική. Τα κτίσματα που σήμερα αποτελούν τον εντυπωσιακό ερειπιώνα είναι όλα δημόσιου χαρακτήρα: ο λατινικός ναός του Παντοκράτορα, που κτίστηκε στη θέση τζαμιού, το μοναστήρι Δομινικανών μοναχών, το μέγαρο του Προβλεπτή, το νοσοκομείο, η πυριτιδαποθήκη, οι αγγλικές φυλακές κ.ά.

Η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων υλοποιεί σήμερα ένα σημαντικό έργο προϋπολογισμού 600.000 ευρώ, το οποίο αφορά στη διαμόρφωση διαδρομών πρόσβασης των επισκεπτών, στην τοποθέτηση φωτισμού, στην αποκατάσταση της πυριτιδαποθήκης, των κελιών των φραγκισκανών μοναχών, στις αγγλικές φυλακές, σε εκτεταμένες αποψιλώσεις, προκειμένου να αποκαλυφθούν τα κτήρια εντός του φρουρίου. Παράλληλα, σε πλήρη εξέλιξη είναι οι εργασίες για τη δημιουργία μουσειακού-εκθεσιακού χώρου και ψηφιακών εφαρμογών για την ιστορία της πειρατείας στη Λευκάδα που πρόκειται να φιλοξενηθούν στους χώρους των φυλακών και της πυριτιδαποθήκης. Τέλος σε διαδικασία ένταξης προς χρηματοδότηση είναι η αποκατάσταση του ναϋδρίου της Αγίας Μαύρας εντός του φρουρίου. Το κάστρο, το οποίο με την ολοκλήρωση των ανωτέρω εργασιών θα είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ, παρουσιάζει φέτος ιδιαίτερη επισκεψιμότητα, καθώς το ωράριο λειτουργίας του διευρύνθηκε μέχρι τις 8 μ.μ.

Με την ολοκλήρωση της επίσκεψής της στο Κάστρο της Αγίας Μαύρας η Υπουργός Πολιτισμού δήλωσε: «Είναι πολύ σημαντικές οι παρεμβάσεις που υλοποιούνται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων και οφείλουμε να συγχαρούμε την Έφορο και όλο το προσωπικό της Υπηρεσίας. Όπως ήδη συνεννοηθήκαμε με τον Αντιπεριφερειάρχη, τον κ. Κτενά, υπάρχει άμεση ανάγκη εκπόνησης μιας συνολικής στρατηγικής μελέτης για το Κάστρο, για τις χρήσεις που θα πρέπει να αποδοθούν στους διάφορους χώρους και στις επιμέρους κτιριακές ενότητες. Αυτή η μελέτη θα συμπεριληφθεί στις μελέτες ωρίμανσης, ώστε να είμαστε έτοιμοι την επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027».

Εκτός από το έργο της ανάδειξης του εμβληματικού Κάστρου της Αγίας Μαύρας και την αποκατάσταση του ναού του Αγίου Μηνά (1707), που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, πρόσφατα εντάχθηκαν στο Ε.Π. «Ιόνια Νησιά 2014-2020» τα έργα αποκατάστασης σε πέντε ακόμη σημαντικά βυζαντινά μνημεία: Στον Άγιο Σπυρίδωνα (1685), στον Άγιο Γεώργιο (1741), στη Μονή της Παναγίας Οδηγήτριας στην Απόλπαινα (11ος αι.), στον Άγιο Γεώργιο στους Σκάρους (1611), στον Άγιο Χαράλαμπο Κατωχωρίου (15ος αι.).

Το αρχαίο θέατρο Λευκάδας

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος υπό τη διεύθυνση της Ολυμπίας Βικάτου διενεργεί, από το 2017 –στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του ΥΠΠΟΑ και του Δήμου Λευκαδίων– συστηματική ανασκαφική έρευνα στο θέατρο της αρχαίας πόλης. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία θέατρα, το οποίο χρήζει ιδιαίτερης φροντίδας και προστασίας λόγω του δομικού του υλικού.

Δεδομένου ότι παρά την υποχρέωση που προβλεπόταν από την προγραμματική σύμβαση ο Δήμος να αναλάβει τη διαδικασία και το κόστος των απαλλοτριώσεων των αγροτεμαχίων στα οποία εκτείνεται το μνημείο, τίποτε δεν έχει προχωρήσει, η Υπουργός Πολιτισμού αποφάσισε να αναλάβει το ΥΠΠΟΑ την όλη διαδικασία και το κόστος των  απαλλοτριώσεων, ώστε να μην υπάρξουν περαιτέρω καθυστερήσεις που θα επιβαρύνουν και την αρχαιολογική έρευνα, κυρίως όμως την κατάσταση του μνημείου. Η Υπουργός ζήτησε οι πιστώσεις του Δήμου, που προορίζονταν για τις απαλλοτριώσεις του θεάτρου, να διατεθούν στη μελέτη και στις αποζημιώσεις που θα προκύψουν για την κατασκευή προσβάσεων στο μνημείο, ώστε να διευκολυνθούν τόσο οι αρχαιολογικές εργασίες συντήρησης, όσο και οι επισκέπτες του θεάτρου, αλλά και μελλοντικά του αρχαιολογικού χώρου που βρίσκεται εν τη γενέσει του στην περιοχή.

Ένα ζήτημα που συζητήθηκε εκτενώς είναι η επέκταση του Αρχαιολογικού Μουσείου, το οποίο τώρα στεγάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου σε πολύ περιορισμένο χώρο ή η ανέγερση ενός νέου διαχρονικού μουσείου, το οποίο θα φιλοξενεί τον αρχαιολογικό πλούτο της Λευκάδας.

Μετά την επίσκεψή της στο Μουσείο, η κα Μενδώνη δήλωσε: «Είμαι απολύτως θετική στο να γίνει νέο αρχαιολογικό μουσείο στη Λευκάδα, το οποίο να αναδεικνύει τα χιλιάδες ευρήματα που σήμερα βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορες αποθήκες υπό μία βασική προϋπόθεση. Όλοι οι τοπικοί φορείς να συμβάλουν στην εξεύρεση δημόσιου ή δημοτικού χώρου, ο οποίος να πληροί τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη χωροθέτηση ενός μουσείου, που θα παραχωρηθεί στο Υπουργείο Πολιτισμού. Βεβαίως αυτό προϋποθέτει τουλάχιστον μια δεκαετία από την εξεύρεση του κατάλληλου γηπέδου. Μια άλλη λύση, πιο άμεση ενδεχομένως –αλλά αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από την Δημοτική Αρχή– θα ήταν η παραχώρηση του συνόλου του ισογείου του Πνευματικού Κέντρου στο ΥΠΠΟΑ, προκειμένου να αναπτυχθεί το Αρχαιολογικό Μουσείο, και σε ανταπόδοση το Υπουργείο Πολιτισμού να αναλάβει με σύγχρονο μουσειολογικά και μουσειογραφικά τρόπο την έκθεση των Συλλογών του Δήμου, που αφορούν στον Λευκάδιο Χέρν και στα ενθυμήματα του Φολκλορικού Φεστιβάλ, στον δεύτερο όροφο του κτηρίου. Σε κάθε περίπτωση η Λευκάδα δικαιούται ένα σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο».

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη επισκέφθηκε ακόμη το Μουσείο Άγγελου Σικελιανού, την Ιερά Μονή Φανερωμένης, την Κόκκινη Εκκλησιά, τον Πύργου των Φλογαϊτών στο Μαραντοχώρι, το οροπέδιο του Αγίου Δονάτου και την Καρυά, καθώς οι φακές της Εγκλουβής και το καρσάνικο κέντημα, όπως και το πορσάνικο μαχαίρι, έχουν εγγραφεί το 2019 και το 2020 στον Εθνικό Κατάλογο της Άυλης Κληρονομιάς. «Δεν ξέρω πόσοι έχουν κατανοήσει, τι σημαίνει για μια κοινότητα με την έκταση και τον πληθυσμό της Λευκάδας, ότι έχει ήδη τρία πολιτιστικά αγαθά ενταγμένα στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Αυτό το γεγονός προσδίδει μια τεράστια δυναμική στο νησί, η οποία συνδυαζόμενη με τον αρχαίο πολιτισμό της, τα έργα που διενεργούνται στα μνημεία, αλλά και τη νεότερη δημιουργία την οποία διαθέτει ο τόπος μπορεί να δώσει μια εντελώς διαφορετική αναπτυξιακή δυνατότητα στο νησί», δήλωσε η Υπουργός.

Τέλος, η κα Μενδώνη και το υπηρεσιακό κλιμάκιο επισκέφθηκαν το Μεγανήσι. Στη σύσκεψη εργασίας που πραγματοποιήθηκε, η Υπουργός ζήτησε τον συντονισμό και τη συνεργασία όλων προκειμένου να εξασφαλιστεί σωστή πρόσβαση προς τους μυκηναϊκούς τύμβους –που συνδέονται με τους Ταφίους πειρατές των ομηρικών επών και οι οποίοι έχουν ανασκαφεί την περίοδο 2011-2015 από την Ολυμπία Βικάτου και τους συνεργάτες της– ώστε να δημιουργηθεί ένας σημαντικός επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος και στο Μεγανήσι.