Η βυζαντινή μονή της Παντάνασσας, κοντά στον ομώνυμο οικισμό στην περιοχή της Φιλιππιάδας, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία που κληροδότησε στην περιοχή της Άρτας το λεγόμενο Δεσποτάτο, το μεσαιωνικό ελληνικό κράτος της Ηπείρου.
Κτίστηκε τον 13ο αιώνα από τον Μιχαήλ Β’ Άγγελο Κομνηνό Δούκα στον τύπο του σύνθετου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με πέντε τρούλους. Κατά τη διάρκεια ανασκαφικής έρευνας τη δεκαετία του ’90, στο δάπεδο του νάρθηκα του ναού της Παντάνασσας αποκαλύφθηκε από τον ανασκαφέα καθηγητή και ακαδημαϊκό Παναγιώτη Βοκοτόπουλο μαρμαροθέτημα από πολύχρωμα μάρμαρα.
Στο μεγαλύτερο μέρος του κοσμείται με παραλλαγή του θέματος των πέντε άρτων, δηλαδή πέντε κύκλων που εφάπτονται. Περιλαμβάνει επίσης και δύο μαρμάρινες πλάκες με επιπεδόγλυφο διάκοσμο σηρικών τροχών (μεταλλίων που συνδέονται μεταξύ τους με μικρότερους κύκλους) και περικλείουν κυρίως μορφές ζώων. Το βάθος καλύπτεται με μικρά χρωματιστά κομμάτια μαρμάρου. Οι πλάκες έχουν τοποθετηθεί σε δεύτερη χρήση, όπως φαίνεται από τη διακόσμηση, που δεν είναι συνεχής από τη μία πλάκα στην άλλη.
Το μαρμαροθέτημα αποκολλήθηκε σε δεκαοκτώ τμήματα από συντηρητές του Υπουργείου Πολιτισμού μετά την αποκάλυψή του, τα οποία αποθηκεύτηκαν σε αποθήκη της τότε Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Άρτας. Το 2019 το μαρμαροθέτημα συντηρήθηκε από συντηρητές αρχαιοτήτων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας. Στόχος των επεμβάσεων συντήρησης είναι η διατήρηση και η ανάδειξη της αισθητικής και της ιστορικής αξίας του μαρμαροθετήματος με σεβασμό στα αρχικά υλικά και τα αυθεντικά στοιχεία, γεγονός που επιβάλλει αυστηρά όρια στην επιλογή της μεθοδολογίας και των υλικών των επεμβάσεων.
Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης το μαρμαροθέτημα εκτίθεται στη γλυπτοθήκη της Παρηγορήτισσας, που φιλοξενεί γλυπτά προερχόμενα από μνημεία της Άρτας και της ευρύτερης περιοχής.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας ετοίμασε ένα βίντεο με τη διαδικασία συντήρησης, το οποίο μπορείτε να δείτε εδώ.
