Μια «κοζόκα», το νέο απόκτημα του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος που παρουσιάστηκε στην έκθεση «Ιωάννα Παπαντωνίου. “Ντουλαμάς” ο μεγαλοπρεπής» στο Μουσείο Μπενάκη, μας παρουσιάζει η Ιωάννα Παπαντωνίου, ενδυματολόγος, ιστορικός του ενδύματος και Πρόεδρος του ΠΛΙ. Να σημειωθεί ότι το πανωφόρι δώρισε στο ΠΛΙ ο Αριστείδης-Νικόλαος Γιαννόπουλος.
«Το σπάνιο πανωφόρι από γκριζογάλανο καμηλό ύφασμα, με τα περίτεχνα τερζήδικα κεντήματα, ανήκε στην Κωνσταντίνα Γιαννοπούλου, το γένος Μαυρόπουλου, προγιαγιά του δωρητή, που ήταν σύγχρονη της βασίλισσας Αμαλίας και ζούσε στο Ναύπλιο» γράφει η κα Παπαντωνίου.
«Το σχήμα του πανωφοριού το συναντάμε κυρίως στην Πελοπόννησο, αλλά και στα Ιωάννινα, και είναι γνωστό με το όνομα “κοζόκα”. Η προέλευση της λέξης μάς είναι άγνωστη και οι διάφορες ερμηνείες της δεν δικαιολογούν, σύμφωνα με την έως τώρα έρευνά μας, αυτόν τον όρο.
»Η “κοζόκα” θα πρέπει να συνδυαζόταν με τα εξής εσωτερικά ενδύματα: βράκα, πουκάμισο, επιστήθιο, αντερί ή φόρεμα.
»Ενδυμασία με “κοζόκα”, που φυλάσσεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, φοράει στη σπάνια φωτογραφία με τις κυρίες της αυλής της βασίλισσας Αμαλίας η Φωτεινή Γενναίου Κολοκοτρώνη το γένος Τζαβέλλα.
»Τη βασίλισσα Αμαλία έραβε ο διάσημος από την εποχή της Τουρκοκρατίας Ναυπλιώτης ράφτης Σταύρος Κρεμμύδας και το πανωφόρι ίσως να είναι ραμμένο από αυτόν ή από το σύζυγο της Κωνσταντίνας Γιαννοπούλου, Νικόλαο Γιαννόπουλο, επίσης ράφτη της εποχής.
»Ο Σταύρος Κρεμμύδας είναι επίσης ο δημιουργός της ενδυμασίας με φουστανέλα του βασιλιά Όθωνα. Για την ιστορία, ο Όθωνας, μετά από παραίνεση του πατέρα του Λουδοβίκου της Βαυαρίας, αποφάσισε να ντύνεται με τη φορεσιά των Ελλήνων και αναζήτησε τον καλύτερο ράφτη για να τη φτιάξει. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο δήμαρχος του Ναυπλίου Σπύρος Παπαλεξόπουλος τού σύστησε τον Σταύρο Κρεμμύδα, που είχε το ραφείο του στο Ναύπλιο και ήταν γνωστός για την υψηλή τεχνική του και την ικανότητά του να στολίζει με κεντήματα από χρυσή και ασημένια κλωστή τα ενδυματολογικά σύνολα της εποχής. Ο Όθωνας φόρεσε την μπλε ενδυμασία με φουστανέλα που του έραψε ο Σταύρος Κρεμμύδας για πρώτη φορά την 25η Ιανουαρίου του 1836 και από τότε δεν την έβγαλε και ζήτησε να ταφεί με αυτήν».
