Το αρχαιολογικό έργο του Τομέα Αρχαιολογίας του ΑΠΘ

Με τη διοργάνωση μίας ημερίδας και μίας περιοδικής έκθεσης, το Μουσείο Εκμαγείων του Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ αναδεικνύει και παρουσιάζει το αρχαιολογικό έργο του Τομέα στο ευρύ κοινό.

Η ημερίδα με θέμα «Το αρχαιολογικό έργο του Τομέα Αρχαιολογίας του ΑΠΘ» θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 1 Νοεμβρίου 2018 και ώρα 09:30, στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Εκμαγείων (Υπόγειο Νέας Φιλοσοφικής Σχολής).

Στόχος της ημερίδας είναι να παρουσιάσει το ερευνητικό έργο του Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, τόσο το ανασκαφικό όσο και εκείνο που διεξάγεται στο πλαίσιο μεγάλων ερευνητικών προγραμμάτων.

Το ανασκαφικό έργο των μελών ΔΕΠ δεν περιορίζεται μόνο στη Μακεδονία, αλλά περιλαμβάνει και θέσεις στη Στερεά Ελλάδα, στην Κρήτη και στην Κύπρο. Οι ανασκαφές αυτές έχουν μεγάλη σημασία για την εκπαίδευση των φοιτητών, κάποιοι από τους οποίους μελλοντικά θα στελεχώσουν την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Οι συνολικά 14 ανακοινώσεις της ημερίδας ασχολούνται με ανασκαφές σε θέσεις των προϊστορικών χρόνων (Αγ. Ιωάννης/Βρέτσα-Ρουδιάς στο Τρόοδος στην Κύπρο, Αρχοντικό, Δισπηλιό, Παλιάμπελα Κολινδρού, Τούμπα Θεσσαλονίκης) και των ιστορικών χρόνων (Βεργίνα, θέση «Κάλε» Αμυνταίου, Καραμπουρνάκι, Καστρί Γρεβενών, Λούτρες Μόχλου Κρήτης, Μολύκρειο Ναυπακτίας, Πέλλα, Φίλιπποι), ενώ παράλληλα θα παρουσιαστεί και η συμβολή του Τομέα Αρχαιολογίας στην αρχαιοβοτανική έρευνα της Βόρειας Ελλάδας.

Το έργο του Τομέα Αρχαιολογίας θα παρουσιάσουν οι: Σουλτάνα-Μαρία Βαλαμώτη (αν. καθηγήτρια), Κωνσταντίνος Κωτσάκης (ομ. καθηγητής), Στυλιανή Δρούγου (ομ. καθηγήτρια), Χρυσάνθη Καλλίνη (Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό – ΕΔΙΠ), Μελαχροινή Παϊσίδου (αν. καθηγήτρια), Ανδρέας Τσώκας (αρχαιολόγος), Χρυσούλα Σαατσόγλου-Παλιαδέλη (ομ. καθηγήτρια), Παναγιώτης Φάκλαρης (αφυπηρετήσας αν. καθηγητής), Αικατερίνη Παπαευθυμίου-Παπανθίμου (ομ. καθηγήτρια), Ιωάννης Ακαμάτης (ομ. καθηγητής), Στέλιος Ανδρέου (ομ. καθηγητής), Σεβαστή Τριανταφύλλου (επ. καθηγήτρια), Μιχαήλ Τιβέριος (ομ. καθηγητής), Ελένη Μανακίδου (αν. Καθηγήτρια), Δέσποινα Τσιαφάκη (ερευνήτρια Α΄ στο Ινστιτούτο Αθηνά – ΙΕΛ), Αριστοτέλης Μέντζος (ομ. καθηγητής), Αλίκη Μουστάκα (καθηγήτρια), Ναταλία Πούλου (καθηγήτρια), Αναστάσιος Τάντσης (επίκ. Καθηγητής), Νικόλαος Ευστρατίου (καθηγητής), Δημήτρης Κυριάκου (αρχαιολόγος).

Το πρόγραμμα της ημερίδας

Ανασκαφή Δίου. Μια διαδρομή 90 χρόνων

Παράλληλα, διοργανώνεται περιοδική έκθεση με τίτλο «Ανασκαφή Δίου. Μια διαδρομή 90 χρόνων. 1928-2018», τα εγκαίνια της οποίας θα πραγματοποιηθούν αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εισηγήσεων, και ώρα 18:30, στην Αίθουσα Κωνσταντίνου Ρωμαίου του Μουσείου Εκμαγείων (Νέο Κτίριο Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ). Την εκδήλωση θα προλογίσει η γενική συντονίστρια της έκθεσης, καθηγήτρια Σεμέλη Πινγιάτογλου.

Στην έκθεση, γύρω από 23 πιστά αντίγραφα γλυπτών και επιγραφών που βρέθηκαν στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου και έχει στη συλλογή του το Μουσείο Εκμαγείων, εκτυλίσσεται η ιστορία των ανασκαφών του Δίου, τόσο με αναφορές στα κυριότερα αρχιτεκτονικά σύνολα και κινητά ευρήματα όσο και με πλούσια φωτογραφική τεκμηρίωση.

Η έκθεση αυτή αποτελεί την πρώτη από μια σειρά εκθέσεων που εγκαινιάζει το Μουσείο Εκμαγείων της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, με στόχο την ανάδειξη του ανασκαφικού έργου του Τομέα Αρχαιολογίας. Η ανασκαφή του Δίου παρουσιάζεται πρώτη, καθώς είναι η παλαιότερη πανεπιστημιακή ανασκαφή.

Η ανασκαφή

Ήδη το 1806, ο Άγγλος αξιωματικός και περιηγητής W.M. Leake είχε ταυτίσει τα ερείπια δίπλα στο χωριό Μαλαθριά της Πιερίας με το αρχαίο Δίον. Το 1928, ο τότε Πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Καθηγητής Αρχαιολογίας, Γεώργιος Σωτηριάδης, είχε την έμπνευση να αποκαλύψει το Δίον, ιερή πόλη του μακεδονικού βασιλείου. Σύμφωνα με τις αρχαίες γραπτές πηγές, το τέμενος του Ολυμπίου Διός στο Δίον αποτελούσε το κέντρο της θρησκευτικής ζωής και το χώρο προβολής των Μακεδόνων βασιλέων. Ο Γεώργιος Σωτηριάδης για τέσσερα καλοκαίρια διεξήγαγε ανασκαφικές έρευνες υπό αντίξοες συνθήκες, «ένεκα των ολεθρίων ελωδών πυρετών». Η ανασκαφή εκείνη αναβίωσε στη δεκαετία του 1960, με πρωτοβουλία του Καθηγητή Αρχαιολογίας Γεωργίου Μπακαλάκη και συνεχίστηκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 έως σήμερα ανελλιπώς, χάρη στις άοκνες προσπάθειες του Ομότιμου Καθηγητή του ΑΠΘ Δημητρίου Παντερμαλή και των συνεργατών του.

Το Δίον απέκτησε τη σημερινή του εικόνα, δηλαδή μιας οργανωμένης πόλης με οχυρωματικό περίβολο, μνημειακά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια και μια εκτεταμένη περιοχή εκτός των τειχών αφιερωμένη στη λατρεία των θεών, χάρη στους πολύ εντατικούς ρυθμούς των συστηματικών αυτών ανασκαφών, τα τελευταία 45 χρόνια.

Ομάδα εργασίας

Γενικός συντονισμός: Σεμέλη Πινγιάτογλου. Ανασκαφή Δίου: Σεμέλη Πινγιάτογλου, Ελένη Παπαγιάννη, Κορίνα Βαστέλη. Μουσείο Εκμαγείων: Μπάρμπαρα Δούνα-Σμιτ, Ναταλία Καζακίδη, Αθανασία Κυριάκου.