Ο προκαταρκτικός φάκελος υποψηφιότητας του Φρουρίου της Σπιναλόγκας κατατέθηκε την Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2018 στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ). Η τελική μορφή του φακέλου υποψηφιότητας θα κατατεθεί έως την 1η Φεβρουαρίου 2019. Σημειώνεται ότι η τελευταία εγγραφή ελληνικού μνημείου στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς  ήταν αυτή του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων, τον Ιούλιο του 2016.

Η συγκρότηση του φακέλου υποψηφιότητας του Φρουρίου Σπιναλόγκας είναι αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας και συνεργασίας των αρμόδιων Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου και της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, με τον Δήμο Αγίου Νικολάου Κρήτης. Μέρος του προκαταρκτικού φακέλου στηρίζεται σε πρόταση που υπέβαλε τον Μάιο του 2017 ο Δήμος Αγίου Νικολάου Κρήτης. Επί του παρόντος καταρτίζεται επίσης αναλυτικό Διαχειριστικό Σχέδιο του μνημείου, το οποίο είναι προαπαιτούμενο για την ένταξη ενός μνημείου στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Τόσο η εκπόνηση του προκαταρκτικού φακέλου που υπεβλήθη, όσο και η συγκρότηση του τελικού φακέλου υποψηφιότητας του Φρουρίου Σπιναλόγκας,  εδράζεται στις επιχειρησιακές οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού, επισημαίνεται στην ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ.

Η Σπιναλόγκα αποτελεί σήμερα τον δεύτερο σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικό χώρο της Κρήτης, μετά το μινωικό ανάκτορο της Κνωσού, καθώς συνδυάζει την αρχαιολογική αξία ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος οχυρωματικής αρχιτεκτονικής με διαχρονική χρήση από τον 16ο έως και τον 20ό αιώνα, με τη σημασία ενός τόπου ιστορικής μνήμης με ιδιαίτερους συμβολισμούς, ενός χώρου εγκλεισμού και απομόνωσης, από τους πιο ιδιαίτερους της νεότερης ιστορίας της Κρήτης και της Ελλάδας γενικότερα.