Τα κατάλοιπα νέας προϊστορικής θέσης στην περιοχή του Τροόδους εντόπισε η φετινή αρχαιολογική έρευνα του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).
Η ερευνητική ομάδα του ΑΠΘ, με επικεφαλής τον καθηγητή Αρχαιολογίας Νίκο Ευστρατίου, συνεχίζοντας τις ανασκαφικές της δραστηριότητες στο άνω μέρος της κοιλάδας του Ξερού ποταμού στην ορεινή Κύπρο, στην περιοχή της Πάφου, αποκάλυψε σημαντικά αρχαιολογικά στοιχεία (αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, λίθινα εργαλεία, κοσμήματα από πικρόλιθο, διατροφικά κατάλοιπα ζώων) τα οποία σχετίζονται με μια άγνωστη μέχρι σήμερα Νεολιθική εγκατάσταση.
Σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, η νέα θέση εντοπίστηκε σε απόσταση λίγων δεκάδων μέτρων από την παλαιότερη χρονολογικά κυνηγετική κατασκήνωση της 9ης χιλιετίας του Αγ. Ιωάννη/Βρέτσια-Ρουδιά, η οποία ερευνάται ανασκαφικά από την ίδια αρχαιολογική ομάδα τα τελευταία χρόνια.
Η νέα θέση έχει πάρει την ονομασία Άγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Άνω Ρουδιάς και σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις πρόκειται για μια αγροτική εγκατάσταση στο Τρόοδος, η έκταση και ο ακριβής χαρακτήρας της οποίας είναι ακόμα υπό διερεύνηση. Τα νέα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η ορεινή ενδοχώρα της Κύπρου παρουσιάζει εξίσου σημαντικό ερευνητικό ενδιαφέρον με αυτό των πεδινών και κυρίως παράκτιων περιοχών όσον αφορά στην πρώιμη προϊστορία του νησιού. Αν και η ανασκαφική έρευνα στη νέα θέση βρίσκεται στην αρχή της, οι πρώτες αρχαιολογικές ενδείξεις είναι ευρήματα που πιθανότατα χρονολογούνται σε μια πρώιμη φάση της Ακεραμικής Νεολιθικής (Φάση Καλαβασού/Χοιροκοιτίας) που χρονολογείται στα μέσα της 7ης χιλιετίας π.Χ.
Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν την εκτίμηση των αρχαιολόγων ότι, κατά τα πρώιμα προϊστορικά χρόνια, το Τρόοδος δεν ήταν περιοχή αποκλειστικά εποχικών και περιθωριακών δραστηριοτήτων (κυνήγι, τροφοσυλλογή), αλλά αντίθετα όριζε και τη μόνιμη παρουσία γεωργών και κτηνοτρόφων ομάδων που, ανάμεσα στα άλλα, χαρακτηρίζονταν από έντονη κινητικότητα, επαφές και διακίνηση πρώτων υλών, όπως τον πικρόλιθο.
«Η ανάδειξη της προϊστορίας της ορεινής Κύπρου από την ερευνητική ομάδα του ΑΠΘ ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην αρχαιολογία του νησιού, που φιλοδοξεί να εντάξει στη συζήτηση τις θεωρητικά περιθωριακές περιοχές και το ρόλο τους στη διαμόρφωση της κυπριακής πολιτισμικής παράδοσης διαχρονικά», τονίζει σε ανακοίνωση του το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου.