Η Καβάλα ήταν πάντα το σημαντικότερο κέντρο της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης στην καλλιέργεια, αλλά κυρίως στην επεξεργασία του καπνού ανατολικού τύπου, καθώς αποτελούσε σημείο αναφοράς στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι. Γίνεται το κέντρο των Βαλκανίων, όπου δημιουργείται μια κοσμοπολίτικη αστική τάξη. Σ’ αυτό το περιβάλλον, στα τέλη του 19ου αιώνα, γεννιέται η καπνοβιομηχανία Τουρμάκ (Turmac), από τον Οθωμανό Κιαζίμ Εμίν Μπέη, με έδρα το σημερινό επιβλητικό κτίριο της Δημοτικής Καπναποθήκης, που δεσπόζει στην πλατεία Καπνεργάτη, στο κέντρο της Καβάλας.

Σήμερα, έναν αιώνα μετά, η ιστορία αυτής της βιομηχανίας που με την παραγωγή της και το εξαγωγικό της εμπόριο συνέβαλε στη μεγάλη άνθηση του καπνεμπορίου, καθιστώντας την Καβάλα «Μέκκα του καπνού», ζωντανεύει μέσα από μια ενδιαφέρουσα έκθεση φωτογραφίας και κειμηλίων με τίτλο: «Turmac, Καβάλα-Κωνσταντινούπολη-Άμστερνταμ, μία πορεία με επίκεντρο μία πόλη».

Στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση της έκθεσης, η δήμαρχος Καβάλας, Δήμητρα Τσανάκα, ευχαρίστησε θερμά τον συλλέκτη Γιώργο Θωμαρέη, που με κόπο και προσπάθεια κατάφερε να κρατήσει ζωντανό ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του καπνού στην Καβάλα.

Στις δηλώσεις του ο Γιώργος Θωμαρέης μίλησε για τη σχέση του αρχικά με τον φιλοτελισμό (συλλογή γραμματοσήμων), που εξελίχθηκε σε μεγάλη αγάπη για τα ωραία και σπάνια κουτιά τσιγάρων. Η συμφωνία που έκανε με έναν άλλο μεγάλο συλλέκτη κουτιών τσιγάρων, τον κατέστησε αποκλειστικό συλλέκτη της «Turmac», μιας εταιρείας που ήταν λίγο γνωστή στους συλλέκτες, παρά τη σπουδαία φήμη της. Η «σχέση» του με την Turmac άρχισε πριν από 25 χρόνια. «Η Turmac», τόνισε, «προωθούσε στον κόσμο το μεγαλείο της Καβάλας. Θέλουμε αυτό το μεγαλείο να το μάθουν οι νέες γενιές και να μοιραστούν το όραμά μας, που είναι να συνεργαστούμε, να αγαπήσουμε την πόλη και να της δώσουμε την παλιά αίγλη».

Από την πλευρά της η πρόεδρος της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ, Αναστασία Ιωσηφίδου, πρόσθεσε ότι η έκθεση αποτελεί το επίκεντρο των δράσεων του Δήμου Καβάλας για τον εορτασμό της ημέρας των μουσείων. Μεταξύ των άλλων εκθεμάτων (πακέτων τσιγάρων, διαφημιστικού υλικού, κ.ά. αντικειμένων), οι επισκέπτες θα δουν και μια χειροκίνητη μηχανή αγοράς τσιγάρων της εποχής!

Μια λαμπρή ιστορική πορεία

Η έκθεση θα λειτουργήσει έως τις 31 Μαΐου 2018, στη Δημοτική Καπναποθήκη Καβάλας, και οι επισκέπτες θα μπορούν να συνομιλήσουν με το συλλέκτη, ο οποίος χάρη στο πάθος του για τη συλλογή πακέτων τσιγάρων και άλλων αντικειμένων που αφορούν την μεγάλη καπνοβιομηχανία Turmac, ανέδειξε μια (ακόμα) άγνωστη πτυχή της ιστορίας του καπνού στην Καβάλα.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Kiazim Emin Bey, ένας Οθωμανός μεγιστάνας που ταξίδευε με ιδιωτικό τρένο, ίδρυσε στην Καβάλα την εταιρεία εμπορίας καπνών της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης «Turmac», η οποία εξελίχθηκε και σύντομα έγινε η κορυφαία καπνοβιομηχανία στον κόσμο! Στη διάρκεια του μεσοπολέμου, τα τσιγάρα της εταιρείας, από καπνό τύπου μπασμά, ήταν τα καλύτερα σε ποιότητα.

Ο Kiazim ταξίδευε συνεχώς με το ιδιωτικό του τρένο, περιστοιχισμένος πάντα από μέγα πλήθος: συμβούλους, υπηρέτες και αρειμανίως καπνίζουσες κυρίες του χαρεμιού του, απελευθερωμένες στη συμπεριφορά, αλλά πάντα στο πλαίσιο του χαρεμιού, σύμφωνα με τα προαιώνια πρότυπα της Ανατολής. Στις αρχές του 20ού αιώνα το κάπνισμα έχει γίνει της μόδας: οι γεωργοί φτιάχνουν φυτείες καπνού, οι πολίτες φυτεύουν καπνό ακόμα και στους κήπους τους, ωστόσο η ποιότητα του καπνού στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά και Κέντρου είναι χαμηλή. Ο Kiazim ήδη προμηθεύεται τις καλύτερες ποιότητες καπνού της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, φτιάχνει και δικά του τσιγάρα και πλουτίζει κινούμενος διαρκώς ανάμεσα στην Καβάλα και την Κωνσταντινούπολη.

Η Turmac επεκτάθηκε στην Κωνσταντινούπολη και το Άμστερνταμ, όπου σήμερα λειτουργεί μουσείο με την ιστορία της συγκεκριμένης καπνοβιομηχανίας! Στη διαφημιστική προώθηση του προϊόντος συμμετείχε τότε η διάσημη Αμερικανίδα ηθοποιός (και σύμβολο του σεξ τη δεκαετία του 1930), Τζιν Χάρλοου, που διαφήμισε τη μάρκα Aparto. Μάλιστα, τα μεταλλικά κουτιά της μάρκας αυτής είχαν τυπωμένη τη φυσιογνωμία της ξανθής καλλονής που κάπνιζε τσιγάρο. Η εικόνα αυτή αποτέλεσε την κεντρική διαφημιστική στρατηγική της Turmac, για τη διάδοση του καπνίσματος στο γυναικείο πληθυσμό.