Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, ύστερα από πρόταση του Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών και του Συλλόγου «Πρωτέας» για τη διάσωση και διατήρηση της ναυπηγικής και ναυτικής κληρονομιάς, διοργανώνει συνέντευξη Τύπου με στόχο το σταμάτημα της επιδοτούμενης καταστροφής των ξύλινων αλιευτικών σκαφών. Η συνέντευξη Τύπου θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 29 Μαρτίου 2018, ώρα 12:00, στο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος (Ακτή Θεμιστοκλέους, Μαρίνα Ζέας).
Θα μιλήσουν, μεταξύ άλλων: Ο Νικόλαος Σταυρόπουλος (Πρόεδρος του Συλλόγου «Πρωτέας») για το ιστορικό του προβλήματος, ο Κωνσταντίνος Δαμιανίδης (Αρχιτέκτονας-Δρ Ιστορίας της Ναυπηγικής) για τις επιπτώσεις της καταστροφής των ξύλινων αλιευτικών σκαφών στον ναυτικό μας πολιτισμό, ο Νικόλαος Καβαλλιέρος (Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών), για τις προτάσεις που υπάρχουν σχετικά με τον τερματισμό της πρακτικής της καταστροφής των σκαφών στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων για την αλιεία και ο Νικόλαος Βλαβιανός (Έλληνας εκπρόσωπος και μέλος του ΔΣ του ευρωπαϊκού οργανισμού European Maritime Heritage) για την ευρωπαϊκή εμπειρία στον τομέα της προστασίας και διατήρησης της ναυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Όπως επισημαίνεται σε σχετικό κείμενο που δημοσιοποίησε το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος: «Τα τελευταία περίπου τριάντα χρόνια πραγματοποιείται μια απίστευτη καταστροφή ξύλινων αλιευτικών σκαφών που χρηματοδοτείται με υψηλές επιδοτήσεις από την ΕΕ και το ελληνικό κράτος. Δυστυχώς δεν έχουν βρεθεί ακόμη άλλες λύσεις για να απορροφηθούν τα κονδύλια της ΕΕ χωρίς να λαμβάνει χώρα αυτή η βάρβαρη καταστροφή δημιουργημάτων της Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
»Ο αναφερόμενος σκοπός αυτής της ενέργειας ήταν ο εκσυγχρονισμός της αλιείας και η αναστολή της υπεραλίευσης των θαλασσών ώστε να προληφθούν δυσμενείς επιπτώσεις για το μέλλον. Ωστόσο κατά τις επαφές μας με τους αρμόδιους φορείς είχαμε πληροφορηθεί ότι οι δείκτες υπεραλίευσης είχαν πλέον υποχωρήσει, οι στόχοι είχαν προσεγγισθεί και ότι δεν θα περιλαμβάνονταν καταστροφές σκαφών στο νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας που υλοποιείται την τρέχουσα περίοδο. Φαίνεται όμως ότι οι καταστροφές δεν καταργήθηκαν ποτέ ως δυνητική δράση.
»Oι υψηλές επιδοτήσεις για τις καταστροφές χρησιμοποιούνται ως μέτρο απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων, ιδίως στην περίπτωση που υπάρχει έλλειψη άλλων επενδυτικών σχεδίων ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού της αλιείας. Κάτι τέτοιο συνέβη το 2015 και σήμερα, στις αρχές του 2018, εφαρμόζεται και πάλι το μέτρο με τραγικές επιπτώσεις στη ναυτική πολιτιστική μας κληρονομιά.
»Η έξοδος των αλιέων από το επάγγελμα μόνο με την κατάθεση των αλιευτικών τους αδειών επιδοτείται από το πρόγραμμα, αλλά η καταστροφή των αλιευτικών σκαφών επιδοτείται επιπλέον, με πολύ υψηλό τίμημα, και γι’ αυτό προτιμάται από τους ενδιαφερόμενους αλιείς. Με το δεδομένο ότι συνήθως πρόκειται για γερασμένα και ταλαιπωρημένα παλαιά καΐκια, η επιδότηση της καταστροφής τους αντιστοιχεί σε μια πολύ γενναιόδωρη εξαγορά. Δεν θα υπήρχε πρόβλημα μέχρις εδώ αν τα καΐκια αυτά προέρχονταν από μαζικές βιομηχανικές παραγωγές, όπως τα αυτοκίνητα, με καταγεγραμμένα τα μοντέλα τους και με αρκετά δείγματά τους να έχουν διασωθεί από συλλέκτες, λέσχες φίλων και σχετικά μουσεία σε πολλές χώρες του κόσμου. Όμως τα ελληνικά καΐκια τα συναντάμε σχεδόν αποκλειστικά στην Ελλάδα, δεν είναι προϊόντα μαζικής παραγωγής, είναι σε μεγάλο βαθμό χειροτεχνήματα και αποτελούν τα τελευταία δημιουργήματα μιας εντυπωσιακής τεχνικής παράδοσης, που έχει ιστορικές καταβολές, τουλάχιστον από τη Βυζαντινή εποχή. Ελάχιστα απ’ αυτά έχουν διασωθεί με σωστό τρόπο από ιδιώτες ή από σχετικά μουσεία.
»Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας για την καταστροφή των αλιευτικών σκαφών διατείνονταν παλαιότερα ότι δεν ήταν δικό τους έργο η προστασία του ναυτικού πολιτισμού. Το επιχείρημα είναι τουλάχιστον αβάσιμο, ειδικά όταν προέρχεται από ένα φορέα του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς η Πολιτιστική Κληρονομιά είναι ένα συνταγματικά προστατευόμενο αγαθό (Άρθρο 24 παρ. 6 του Συντάγματος). Όταν ένα Υπουργείο αποφασίζει να χρηματοδοτήσει την καταστροφή ή τη διάλυση μιας σειράς παλαιών δημιουργημάτων, τότε το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να εξετάζει είναι μήπως προκαλεί, άθελα του, κάποια βλάβη σε άλλες κοινωνικές αξίες όπως είναι η προστασία του παραδοσιακού πολιτισμού».
«Είναι αδικαιολόγητο να συνεχίζεται η σύνδεση της μείωση της αλιευτικής δραστηριότητας στην Ελλάδα με την βάρβαρη καταστροφή των καϊκιών που αποτελούν ένα πολύτιμο πολιτιστικό απόθεμα, τόσο για αισθητικούς όσο και για ιστορικούς, εκπαιδευτικούς ή ακόμη και τουριστικούς λόγους» αναφέρεται στην ανακοίνωση. «Αντίθετα, θα πρέπει να υπάρξουν σχέδια εκσυγχρονισμού της αλιείας και δράσεις προστασίας της ναυτικής και αλιευτικής πολιτιστικής κληρονομιάς, μέσω των οποίων θα απορροφώνται τα κοινοτικά κονδύλια για την υλοποίησή τους.
»Οι στρεβλές συνδέσεις του εκσυγχρονισμού της αλιείας, με την καταστροφή των δημιουργημάτων της πολιτιστικής κληρονομιάς, οι οποίες κυριάρχησαν στο παρελθόν, πρέπει επιτέλους να σταματήσουν. Δεν είναι δυνατόν να καταστρέφονται δημιουργήματα μιας παραδοσιακής τέχνης, μόνο και μόνο για να απορροφηθούν κοινοτικά κονδύλια στην αλιεία. Πρέπει επειγόντως να βρεθούν άλλοι τρόποι για την πιστοποίηση της εξόδου των αλιέων από το επάγγελμα και να πάψει η καταστροφή των δημιουργημάτων της ελληνικής ναυπηγικής παράδοσης, την οποία το Υπουργείο Πολιτισμού υποστηρίζει και έχει εγγράψει στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά».
