Οι Νεάντερταλ ήταν καλλιτέχνες και μάλιστα, όπως αποκαλύπτεται τώρα, αυτοί ήταν κατά πάσα πιθανότητα οι δημιουργοί των αρχαιότερων βραχογραφιών που έχουν βρεθεί σε σπήλαιο της Ευρώπης και χρονολογούνται πριν από σχεδόν 65.000 χρόνια, τουλάχιστον 20.000 χρόνια νωρίτερα από την εμφάνιση των σύγχρονων ανθρώπων (Homo sapiens) στη «γηραιά» ήπειρο.
Στο παρελθόν υπήρχαν υποψίες ότι διάφορες παλαιολιθικές βραχογραφίες είχαν γίνει από χέρι Νεάντερταλ, αλλά η χρονολόγηση των έργων αυτών παρέμενε αμφίβολη. Αυτή τη φορά, όμως, Ευρωπαίοι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ντιρκ Χόφμαν του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Λειψία, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνική ραδιενεργού χρονολόγησης ουρανίου-θορίου ανέλυσαν 60 δείγματα ισοτόπων από τρία ισπανικά σπήλαια (Λα Πασιέγα, Μαλτραβιέσο και Αρδάλες), τα οποία περιέχουν ζωγραφισμένες ή χαραγμένες αναπαραστάσεις ζώων, αποτυπώματα ανθρώπινης παλάμης και διάφορα γεωμετρικά σύμβολα σε χρώμα κυρίως καφεκόκκινο (ώχρα) αλλά και μαύρο.
Τα έργα αυτά χρονολογήθηκαν ότι έχουν ηλικία τουλάχιστον 64.800 ετών. Την εποχή εκείνη στην Ευρώπη, με βάση τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί έως σήμερα, ζούσαν μόνο τα «ξαδέρφια» μας οι Νεάντερταλ, συνεπώς αυτοί πρέπει να ήταν οι καλλιτέχνες. Οι πρόγονοί μας Homo sapiens εκτιμάται ότι έφτασαν στην Ευρώπη από την Αφρική πολύ αργότερα, πριν από 40.000 έως 45.000 χρόνια.
Μάλιστα, στο σπήλαιο Αρδάλες, οι βραχογραφίες καλύπτουν μια περίοδο 25.000 ετών, συνεπώς δεν επρόκειτο για τέχνη «μια κι έξω», αλλά για μια μακρά καλλιτεχνική παράδοση.
Την πεποίθηση ότι οι Νεάντερταλ είχαν καλλιτεχνική «φλέβα» επιβεβαιώνει μια δεύτερη επιστημονική μελέτη από τους ίδιους ερευνητές, στο περιοδικό «Science Advances». Οι επιστήμονες μελέτησαν ζωγραφισμένα με συμβολικό τρόπο θαλασσινά όστρακα, που βρέθηκαν σε ένα άλλο ισπανικό σπήλαιο και τα οποία χρονολογήθηκαν και αυτά πολύ νωρίτερα από την άφιξη των σύγχρονων ανθρώπων στην Ευρώπη.
Μέχρι τώρα τα αρχαιότερα συμβολικά τεχνουργήματα είχαν αποκαλυφθεί στην Αφρική, έχουν ηλικία περίπου 92.000 ετών και έχουν αποδοθεί στον Homo sapiens. Όμως, τα ζωγραφισμένα με κόκκινες και κίτρινες βαφές όστρακα στο ισπανικό σπήλαιο «Κουέβα ντε λος Αβιόνες», που πιθανώς χρησιμοποιούνταν για τη διακόσμηση του σώματος, χρονολογήθηκαν προ 115.000 ετών. Είναι, δηλαδή, ακόμη παλαιότερα και προέρχονται από μια εποχή που στην Ευρώπη υπήρχαν μόνο Νεάντερταλ.
Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι τα νέα ευρήματα –τόσο οι βραχογραφίες όσο και τα διακοσμημένα όστρακα– «δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι οι Νεάντερταλ μοιράζονταν τη συμβολική σκέψη με τους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους».
«Η ανάδυση του συμβολικού υλικού πολιτισμού θεωρείται κομβικό σημείο στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Είναι ένας από τους κύριους πυλώνες αυτού που μας καθιστά ανθρώπους», δήλωσε ο Χόφμαν. Φαίνεται πως οι Νεάντερταλ είχαν περάσει και αυτό το «τεστ».
«Αυτή είναι ασφαλώς μόνο η αρχή ενός νέου κεφαλαίου στη μελέτη της τέχνης των βράχων στη διάρκεια της εποχής των πάγων», δήλωσε ο Γκερντ-Κρίστιαν Βένιγκερ του Foundation Neanderthal Museum Mettmann.
Σε κάθε περίπτωση, η παλιά αντίληψη περί ακαλλιέργητων και «μπρουτάλ» Νεάντερταλ πάει οριστικά περίπατο…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
