Σταθερές τροχιές για την εμπορική, παραγωγική και τουριστική ανάπτυξη, αλλά και για τη θωράκιση της διαχρονικής ιστορικής ταυτότητας της πόλης, θέτει το έργο ολοκλήρωσης του Μετρό της Θεσσαλονίκης, όπως ανέφεραν την περασμένη Παρασκευή οι εκπρόσωποι όλων των εμπλεκόμενων φορέων, σε ημερίδα ενημέρωσης του κοινού για τα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία έχουν αποκαλυφθεί στους σταθμούς του Μετρό, αλλά και για την πορεία των κατασκευαστικών εργασιών.

«Η πορεία των εργασιών και η ολοκλήρωση του μετρό της Θεσσαλονίκης είναι η απόδειξη πως τα έργα υποδομών και ο πολιτισμός, η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μπορούν να πάνε μαζί, μπορούν να συμβάλουν στο να γίνει η Θεσσαλονίκη όχι μόνο το εμπορικό κέντρο των συνδυασμένων μεταφορών, της παραγωγής και του εμπορίου, αλλά και το πολιτιστικό – αν θέλουμε να ξεπεράσουμε και άλλα προβλήματα που απασχολούν και τη χώρα και τα Βαλκάνια, ειδικά τον τελευταίο καιρό» τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σπίρτζης, μιλώντας στην ημερίδα με θέμα «Και Αρχαία και Μετρό», που συνδιοργάνωσαν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και η Αττικό Μετρό ΑΕ στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Αρχαίας Αγοράς.

Για μια «σημαντική μέρα» η οποία καταδεικνύει τη δύναμη της συνεργασίας του κατασκευαστικού φορέα, του δήμου της πόλης και της εφορείας αρχαιοτήτων έκανε λόγο η υπουργός Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, δίνοντας έμφαση στο όφελος για τους πολίτες και επισκέπτες της πόλης, οι οποίοι με την ολοκλήρωση του έργου θα έχουν την ευκαιρία να συνυπάρχουν στην καθημερινότητά τους με τα μνημεία.

«Ο πολιτισμός» τόνισε χαρακτηριστικά η κα Κονιόρδου, κάνοντας αναφορές σε εμβληματικά κείμενα του λόγιου των αρχών του προηγούμενου αιώνα Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, περί των εννοιών του «χρήσιμου και του χρηστικού», δεν προορίζεται «για τη διακόσμηση της ύπαρξής μας, αλλά είναι η απαραίτητη πυξίδα με τη βοήθεια της οποίας θα χαράξουμε τον κόσμο που θέλουμε να κατοικήσουμε, είναι το μέσο που θα δώσει ποιότητα και βάθος στην καθημερινότητά μας, σε ένα σταυροδρόμι μεγάλων επιλογών που οφείλουμε να κάνουμε σαν πολίτες».

«Τα μνημεία είναι ισχυρά στοιχεία του δημόσιου χώρου –τοπόσημα που θωρακίζουν την ταυτότητα μιας χώρας- και η προστασία τους αποτελεί συνταγματική υποχρέωση» υπογράμμισε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, αρχαιολόγος και ανασκαφέας και η ίδια, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, υπογραμμίζοντας πως «με την ολοκλήρωση των εργασιών του μετρό η Θεσσαλονίκη θα μετατραπεί σε ανοιχτό μουσείο και οι συρμοί του μετρό θα πατούν πλέον σε σταθερές τροχιές που συνδέουν το παρελθόν της πόλης και της περιοχής με το μέλλον της».

Για δικαίωση του Δήμου Θεσσαλονίκης στους μακροχρόνιους αγώνες του για τη διάσωση των μνημειακών στοιχείων στο σταθμό Βενιζέλου και την in situ παραμονή τους, για τη μετατροπή της πόλης σε ανοιχτό μουσείο και τοπόσημο που θα δώσει υπεραξία στην πόλη έκανε λόγο και η αντιδήμαρχος πολιτισμού, Έλλη Χρυσίδου, που εκπροσώπησε στην ημερίδα τον απόντα λόγω ασθενείας δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη.

Για την πολιτική της συνεργασίας των εμπλεκόμενων φορέων τα τελευταία δύο χρόνια, μια πολιτική που όπως τόνισε χαρακτηριστικά «ξαναέβαλε το μετρό στις ράγες του», έκανε λόγο ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό ΑΕ, Γιάννης Μυλόπουλος, ενώ στην αρχή της ομιλίας του δεν απέφυγε να κάνει αναφορές στην έναρξη του έργου, τη διακοπή του στα 2014, τις παθογένειες των συνεργασιών, το «ανιστόρητο, διχαστικό και ταπεινωτικό δίλημμα ή αρχαία ή μετρό» που είχε τεθεί. Πρόσθεσε ότι «ήταν οι ιδεοληψίες και όχι τα αρχαία που καθυστέρησαν την πορεία των εργασιών».

Ιστορική αναδρομή τέλος στη «θρυλική» ιστορία του μετρό της Θεσσαλονίκης που ξεκίνησε ως… ανέκδοτο στα τέλη της δεκαετίας του ’80 με μια επιμήκη ορθογώνια τομή στο ύψος της Εγνατίας οδού και με χρηματοδότηση του ραδιοτηλεοπτικού σταθμού του δήμου της πόλης μέχρι το 2006 της έναρξης των εργασιών, τις πολυετείς αρχαιολογικές ερευνες, τις διαφωνίες και τους αγώνες των αρχαιολόγων για τη διάσωση των μνημείων της αδιάλειπτης ιστορικής διαδρομής της πόλης, έκανε λόγο η έφορος αρχαιοτήτων πόλης Θεσσαλονίκης, Πολυξένη Αδάμ-Βελένη .

Σύμφωνα με την κα Βελένη, τα κινητά ευρήματα που προέκυψαν απο τις ανασκαφές στους σταθμούς του μετρό στη διάρκεια της δωδεκαετίας των εργασιών ξεπερνούν τις 300.000 (ενώ 50.000 από αυτά είναι αρχαία νομίσματα). Στο σύνολό τους έχουν καθαριστεί και συντηρηθεί, ενώ φυλάσσονται και θα αποτελέσουν αντικείμενα ενδελεχούς μελέτης και δημοσιεύσεων, βελτιώνονας τη γνώση όλων (ειδικών και μη) για την αδιάλειπτη πολεοδομική, ιστορική και κοινωνιολογική οργάνωση της πόλης στους 23 και πλέον αιώνες απο τη γέννησή της.

Σύμφωνα με τους ομιλητές, για τα μέσα του ερχόμενου Απριλίου σχεδιάζεται η έκθεση μέρους των κινητών αρχαιολογικών ευρημάτων σε δύο ολοκληρωμένους σταθμούς του μετρό (πιθανότατα στους σταθμούς Πανεπιστημίου και Παπάφη) και η παράλληλη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων για την ενημέρωση και την ψυχαγωγία του κοινού. Προς αναζήτηση εξάλλου χώρου για τη στέγαση του μουσείου του μετρό βρίσκονται οι εμπλεκόμενοι φορείς.

Η ημερίδα συνεχίστηκε με ανακοινώσεις των αρχαιολόγων-ανασκαφέων των σταθμών του μετρό και τα ήδη γνωστά κινητά εντυπωσιακά ευρήματά τους (τα προκασσάνδρεια πολίσματα και νεκροταφεία, νομίσματα, έξι χρυσά στεφάνια, γυάλινα, χάλκινα, πήλινα αντικείμενα – μάρτυρες της διαχρονίας της πόλης απο τον 3ο αι. π.Χ. μέχρι και την πυρκαγιά του 1917-, αναλύσεις για τον Decumanus Maximus, τις βυζαντινές αγορές που αναδεικνύουν τη διαχρονία της κατοίκησης και ανάπτυξη της πόλης).