Ομιλία με τίτλο «Σύνθετα αρχαία ελληνικά οπτικά συστήματα, Φακοί και Κάτοπτρα» έδωσε τη Δευτέρα 22 Ιανουαρίου, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ο Ξενοφών Μουσάς, καθηγητής Φυσικής Διαστήματος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η διάλεξη βασίστηκε σε μελέτη του καθηγητή που αφορά αρχαία ελληνικά οπτικά όργανα, κάτοπτρα, φακούς και πιο σύνθετα οπτικά συστήματα που αποτελούνται από περισσότερα του ενός κάτοπτρα. Ο κ. Μουσάς ανέφερε ότι «φακοί πρέπει να χρησιμοποιούνταν από καλλιτέχνες για να σχεδιάζουν και να κατασκευάζουν σφραγιδόλιθους και κοσμήματα, όπως αυτά που θαυμάζουμε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο», συμπληρώνοντας επίσης ότι «η μελέτη του περίφημου σφραγιδόλιθου του πολεμιστή της Πύλου που έχει απίστευτες λεπτομέρειες, όπως τα δάκτυλα των πολεμιστών, δείχνει ότι ο κατασκευαστής μάλλον πρέπει να είχε χρησιμοποιήσει φακούς».

Η μελέτη του κ. Μουσά βασίζεται σε μετρήσεις φακών από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου, καθώς και στην ύπαρξη φακών σε άλλα μουσεία, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρόδου και το Μουσείο Πούσκιν στη Μόσχα. Επίσης βασίζεται και σε αρχαία ελληνικά, κυρίως, κείμενα, αλλά και αραβικά και λατινικά. «Τα κείμενα αναφέρονται στη χρήση σύνθετων οπτικών συστημάτων με περισσότερα του ενός κάτοπτρα ή ίσως και φακούς ήδη από τους προσωκρατικούς φιλοσόφους. Οπτικές διατάξεις χρησιμοποιούσαν οι φιλόσοφοι για τη μελέτη του Κόσμου. Αναφέρεται ότι ο Θαλής είδε τη Σελήνη με κοίλο κάτοπτρο και διαπίστωσε ότι είναι ουράνιο σώμα παρόμοιο με τη Γη», σημειώνει ο καθηγητής.

Και συνεχίζει: «Με τις παρατηρήσεις των ουρανίων φαινομένων ανέπτυξαν την αστροφυσική και την κοσμολογία οι οποίες έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στην αλλαγή θεώρησης του Κόσμου, στην αντίληψη της αιτιοκρατίας και τελικά στη γέννηση και ανάπτυξη της φιλοσοφίας και των επιστημών γενικότερα και φυσικά του πολιτισμού όπως τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Επιστημονικά θεμελιωμένη οπτική ήταν μέρος της διδασκαλίας στις φιλοσοφικές σχολές, όπως φαίνεται από τα αρχαία κείμενα».

Η διάλεξη δόθηκε στο πλαίσιο των ομιλιών που διοργανώνει η Εταιρεία των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.