Ηλίας Ανδρέου / Ιωάννα Ανδρέου, Ίμβρος. Ένα μικρό νησί με μεγάλη ιστορία, τόμ. Α’: Προϊστορικοί και αρχαίοι χρόνοι, τόμ. Β’: Χριστιανικοί χρόνοι, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2017, σελ. 520 (α), 320 (β). ISBN: 978-960-16-7675-3
Στους δύο τόμους του βιβλίου αυτού παρουσιάζεται εξελικτικά η ιστορία της ανθρώπινης παρουσίας στην Ίμβρο, καθώς και η αρχαιολογική τεκμηρίωσή της με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα.
Οι ελάχιστες πληροφορίες των αρχαίων και μεσαιωνικών κειμένων, μερικές από τις περιγραφές των παλιών περιηγητών και, κυρίως, οι μελέτες των λογίων και των αρχαιολόγων του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα αποτελούσαν μέχρι πρόσφατα το μόνο τεκμηριωμένο υπόβαθρο για την ενασχόληση με τα αρχαιολογικά κατάλοιπα της Ίμβρου. Η έλλειψη ανασκαφικών ερευνών, επομένως και δημοσιεύσεων, από τις υπηρεσίες και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα του τουρκικού κράτους παρέτεινε την απουσία της Ίμβρου από τη σύγχρονη αρχαιολογική βιβλιογραφία μέχρι το τέλος σχεδόν του 20ού αιώνα.
Οι συγγραφείς κατόρθωσαν, μέσα από πολύωρες πεζοπορίες σε κατοικημένους και εγκαταλελειμμένους οικισμούς, σε ήμερες πεδινές εκτάσεις και σε δύσβατες ορεινές περιοχές, σε πανέμορφες παραλιακές θέσεις και σε δασωμένες πλαγιές στο κέντρο του νησιού, να διαπιστώσουν τη δυνατή αμφίδρομη σχέση που είχαν οι σύγχρονοι Ίμβριοι με τη γη τους. Επειδή η αρχαιολογία «συν-γράφει» την ιστορία αποτελώντας το ορατό και απτό τμήμα της, θεώρησαν σκόπιμο να καταγράψουν και να αποτυπώσουν, φωτογραφικά έστω, τις σωζόμενες επιφανειακά αρχαιολογικές και άλλες ενδείξεις, οι οποίες τεκμηριώνουν την ιστορική πορεία της Ίμβρου.
Σε πολυάριθμες θέσεις εντόπισαν κατάλοιπα έργων τα οποία αποκαλύπτουν και συνθέτουν το πλαίσιο ζωής και δράσης των ανθρώπων που κατοίκησαν στην Ίμβρο και άφησαν τα αποτυπώματά τους σε κάθε γωνιά του νησιού. Σε πολλούς χώρους των ανατολικών και νότιων παράκτιων σήμερα τμημάτων του νησιού έχουν διατηρηθεί ενδείξεις χαρακτηριστικές της χρήσης των χώρων από τον παλαιολιθικό άνθρωπο, σε όλη την έκταση του νησιού σώζονται διάσπαρτα τα λείψανα δεκάδων οικισμών με χρήση από τους νεολιθικούς χρόνους μέχρι το τέλος της Εποχής του Χαλκού, ενώ σε πολυάριθμες θέσεις είναι ορατά κατάλοιπα της ζωής των Αθηναίων κληρούχων και των απογόνων τους κατά τους κλασικούς, ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη εντοιχισμένα σε εκκλησίες και ξωκκλήσια, ερείπια κάστρων και πύργων και επιγραφές διασώζουν στοιχεία της παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής ιστορίας της Ίμβρου, ενώ τα επτά χωριά της με τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων τους και οι δεκάδες ερειπωμένοι αγροτικοί οικισμοί (ξωμεριές) με τα ντάμια, τα ξωκκλήσια, τα αλώνια και τις βρύσες τους είναι οι αψευδείς μάρτυρες της αδιάλειπτης συνέχειας του ιμβριακού ελληνισμού κατά τους νεότερους χρόνους.
Στον πρώτο τόμο αναπτύσσονται τα δεδομένα που τεκμηριώνουν την ανθρώπινη παρουσία κατά την προϊστορική και ιστορική αρχαιότητα, την ιστορία δηλαδή του νησιού από τα βάθη της προϊστορίας μέχρι το τέλος των ρωμαϊκών χρόνων. Ο δεύτερος τόμος περιλαμβάνει τα ελάχιστα (τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα) στοιχεία που έχουν καταγραφεί στις πηγές για τους χριστιανικούς χρόνους, από την αρχή δηλαδή της παλαιοχριστιανικής εποχής μέχρι σήμερα, καθώς και τις αρκετά περισσότερες πληροφορίες που μας αποκάλυψαν τα σωζόμενα λείψανα.
