Διαφορετικές προσεγγίσεις στον σχεδιασμό εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατά την περίοδο από την ίδρυση του Ελληνικού κράτους το 1830 έως την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 θα εξετάσει ο Νίκος Καρύδης (Senior Lecturer in Architecture, Πανεπιστήμιο του Κεντ) σε διάλεξή του που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο σειράς διαλέξεων με τίτλο «Μαθήματα εμβαθύνσεως στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής» που διοργανώνει το Σπουδαστήριο της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ.
Όπως αναφέρει ο κ. Καρύδης: «Θα εστιάσουμε σε δύο κτίρια του Σταμάτιου Κλεάνθη: το “Εϋνάρδειο”, Κεντρικό Σχολείο της Αίγινας (1830), το οποίο σχεδιάστηκε σε συνεργασία με τον Εδουάρδο Σάουμπερτ, και την απραγματοποίητη πρόταση του Κλεάνθη για το Αρσάκειο στην Αθήνα (1842). Τα έργα αυτά θα αντιπαρατεθούν με το Οθώνειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, έργο του Χριστιανού Χάνσεν (1839 και ύστερα). Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα αυτά ήταν τα πρώτα στο είδος τους και σημάδεψαν με το σχεδιασμό τους την αναβίωση της κλασικής αρχιτεκτονικής στην καρδιά του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους.
»Η ερμηνεία του σχεδιασμού των κτιρίων αυτών προσκρούει σε δύο αναπάντητα ερωτήματα. Το πρώτο από αυτά αφορά στα αρχαία κτίρια που χρησίμευσαν ως πρότυπα. Η γενική τάση για την αναβίωση της κλασικής ρυθμολογίας στην Αθήνα του 19ου αιώνα είναι γνωστή. Παρ’ όλα αυτά, η ακριβής προέλευση σημαντικών μορφολογικών στοιχείων των παραπάνω κτιρίων παραμένει ασαφής. Το δεύτερο ερώτημα σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο κάθε αρχιτέκτονας ανταποκρίθηκε στις λειτουργικές απαιτήσεις των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της εποχής του.
»Για να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά θα επανεξετάσουμε το σχεδιασμό των παραπάνω κτιρίων, παρατηρώντας τόσο την άρθρωση των όψεων όσο και τη γενική διάταξη της κάτοψης. Τα στοιχεία αυτά θα συσχετιστούν με αρχαία κτίρια της Αθήνας που ενδέχεται να χρησιμοποιήθηκαν ως πρότυπα. Ο εντοπισμός νεότερων προτύπων θα λάβει υπόψη τις σπουδές του Χάνσεν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Κοπεγχάγης και τη φοίτηση των Κλεάνθη και Σάουμπερτ στην Ακαδημία Αρχιτεκτονικής του Βερολίνου. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί και στις ευρύτερες “σχολές” που επηρέασαν την τεχνοτροπία των αρχιτεκτόνων αυτών. Θα εξετάσουμε έτσι αρχιτεκτονικές επιδράσεις όπως αυτή της “Ομιλούσας Αρχιτεκτονικής”, η συμβολή των οποίων δεν έχει διερευνηθεί αρκετά μέχρι σήμερα».
Αναδεικνύοντας άγνωστες πτυχές του σχεδιασμού τριών σημαντικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων του 19ου αιώνα, η διάλεξη αυτή συμβάλλει στην ανίχνευση και κατανόηση των ποικίλων ιδιωμάτων τα οποία χαρακτηρίζουν την πρώιμη ανάπτυξη της Νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα.
Η διάλεξη, που έχει τίτλο «Από την ομιλούσα αρχιτεκτονική στην ελληνική αναβίωση: Εκπαιδευτικά ιδρύματα στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος», θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 11 Ιανουαρίου 2018, και ώρα 18.30, στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ (Κτήριο Αβέρωφ, Αμφιθέατρο 2, Πατησίων 42).
