«Από την Εποχή του Χαλκού στην Εποχή του Σιδήρου στις Κυκλάδες: Η μαρτυρία της κεραμικής και των ταφικών πρακτικών» είναι ο τίτλος διάλεξης που θα δώσει η Ομότιμη Καθηγήτρια Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νότα Κούρου, την Τρίτη 12 Δεκεμβρίου 2017, και ώρα 19:00, στο κτήριο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας (Πανεπιστημίου 22, Αθήνα).
«Η καταστροφή των ανακτόρων στην ηπειρωτική Ελλάδα στο τέλος της ΥΕΙΙΙΒ περιόδου είχε ως αποτέλεσμα, όπως είναι γνωστό, τεράστιες κοινωνικές ανακατατάξεις και μετακινήσεις πληθυσμών που επέφεραν σημαντικές πολιτισμικές αλλαγές σε όλο το Αιγαίο» αναφέρει σχετικά με το θέμα της ομιλίας της η Νότα Κούρου. «Ωστόσο, η κατάρρευση του ανακτορικού συστήματος δεν σηματοδοτεί το τέλος του πολιτισμού που στηρίζεται σε θρησκευτικές ιδεολογίες και σχήματα με ρίζες στον μυκηναϊκό ανακτορικό κόσμο. Μετά από μια σύντομη ανασυγκρότηση σε αρκετές περιοχές του ελλαδικού χώρου κατά την Πρώιμη και Μέση ΥΕ ΙΙΙΓ περίοδο, ο μυκηναϊκός πολιτισμός, αν και ισχυρά διαφοροποιημένος πλέον, συνεχίστηκε στο πλαίσιο μιας σταδιακής ύφεσης που ολοκληρώθηκε κατά την ΥΜ περίοδο κλείνοντας το κεφάλαιο του Μυκηναϊκού κόσμου.
»Σε αυτό το θεωρητικό σχήμα που είναι σε γενικές γραμμές αποδεκτό σήμερα εντάσσονται και οι Κυκλάδες, παρά την “πολυνησιακή” γεωμορφολογία τους που οδηγεί σε μεγάλη διαφοροποίηση από νησί σε νησί όσον αφορά τη διάρκεια των οικισμών και των νεκροταφείων, την κεραμική κ.λπ. Σε πολλά κυκλαδικά κέντρα ο μυκηναϊκός πολιτισμός συνεχίζεται ανθηρός κατά την ΥΚΙΙΙΓ εποχή (Φυλακωπή Μήλου, Γρόττα Νάξου, Κουκουναριές Πάρου, Αγία Θέκλα Τήνου και αλλού). Ορισμένες από αυτές τις θέσεις φαίνεται να εγκαταλείπονται πριν από το τέλος της ΥΚ ΙΙΙΓ, ενώ άλλες παρουσιάζουν στοιχεία κατοίκησης κατά την Πρωτογεωμετρική περίοδο. Παράλληλα υπάρχουν ενδείξεις αιφνίδιων οχυρώσεων οικισμών ή ίδρυσης νέων κέντρων.
»Το μεγάλο πρόβλημα για την ακριβή οριοθέτηση του τέλους του μυκηναϊκού πολιτισμού και την έναρξη της νέας εποχής στις Κυκλάδες, στην οποία εστιάζει το σεμινάριο, είναι η έλλειψη επαρκών στοιχείων για αυτήν την περίοδο. Η κρίσιμη για το θέμα Υπομυκηναϊκή κεραμική, που είναι ελάχιστη και όχι πάντοτε από καλά στρωματογραφημένες θέσεις, συζητείται αναλυτικά με στόχο τον προσδιορισμό συγχρονισμών που οδηγούν σε ακριβέστερο καθορισμό των αλλαγών που συντελούνται. Παράλληλα διερευνώνται και άλλα στοιχεία που εμφανίζονται μετά το τέλος του μυκηναϊκού κόσμου, όπως μεταξύ άλλων σιδηρά όπλα, νέες λατρευτικές και ταφικές πρακτικές ή συγκεκριμένες οχυρώσεις σε νεο-ιδρυμένες θέσεις, όπως η κυκλώπεια οχύρωση στο Ξώμπουργο της Τήνου, που συμπληρώνουν την εικόνα και υποδεικνύουν έμμεσα το χρόνο των μεγάλων ανατροπών που διαμόρφωσαν τον κλασικό κόσμο».
Η διάλεξη πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Κυκλαδικού Σεμιναρίου της Αρχαιολογικής Εταιρείας που διοργανώνει η Μαρίζα Μαρθάρη.
