Μία θεατρική κούκλα, έργο του σκηνογράφου Διονύση Φωτόπουλου, και το ξύλινο αλογάκι που δώρισε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στον αγαπημένο του εγγονό Λευτεράκη θα υποδέχονται το κοινό από τις 22 Οκτωβρίου (10:00-18:00) στην είσοδο του νέου Μουσείου Παιχνιδιών του Μουσείου Μπενάκη, στο Παλαιό Φάληρο, που φιλοδοξεί να γίνει ένας αγαπημένος προορισμός παιδιών και ενηλίκων.

«Δεν περίμενα ότι θα έφτανε αυτή η μέρα. Ύστερα από 25 χρόνια πορείας με πολλές καλές, αλλά και δύσκολες στιγμές, σήμερα κλείνει για μένα ένας κύκλος» είπε φανερά συγκινημένη, στη διάρκεια της παρουσίασης, η Μαρία Αργυριάδη, η πλούσια και σημαντική συλλογή παιχνιδιών της οποίας βρήκε στέγη στο νέο Μουσείο.

Συλλέκτρια, ερευνήτρια, μελετήτρια και συντηρήτρια παιχνιδιών, η Μαρία Αργυριάδη ξεκίνησε να συλλέγει κούκλες και παιχνίδια από το 1970. «Σημαντική στιγμή ήταν για μένα, όταν γύρω στο 1970, ξημερώματα Σαββάτου προς Κυριακή, στις 3 η ώρα, με το λιγοστό φως του φεγγαριού και έναν φακό, πρωτοείδα μια μικρή αρκούδα. Την αγόρασα από τον γυρολόγο και την πήρα στα χέρια μου. Ήταν μια μικρή, κίτρινη αρκούδα μαδημένη, ταλαιπωρημένη, κομμένη με ψαλίδι σε μία μεριά, απ’ όπου ξεπεταγόταν το άχυρο. Το ένα της πόδι κρεμόταν, έτοιμο να κοπεί και της έλειπε το ένα μάτι. Καθώς την κοιτούσα θυμήθηκα τη δική μου αρκούδα και αναρωτήθηκα πώς είναι δυνατόν κάποιοι να τις πετάνε κάποια στιγμή αφρόντιστες στα σκουπίδια. Την κράτησα και από τότε ξεκίνησα να μαζεύω παλιά παιχνίδια» ανέφερε.

Σήμερα, η συλλογή της αριθμεί πάνω από 20.000 παιχνίδια και αντικείμενα σχετικά με την παιδική ηλικία και συγκαταλέγεται στις δέκα καλύτερες της Ευρώπης. «Τη δώρισα στο Μουσείο Μπενάκη το 1991 όταν κατάλαβα ότι οι τελικοί αποδέκτες θα έπρεπε να είναι τα παιδιά» είπε η Μαρία Αργυριάδη.

Αφιερωμένο στην παιδική ηλικία, το Μουσείο Παιχνιδιών έχει ως στόχο τη μελέτη, την προβολή και την παρουσίαση όλων των εκφράσεων και πτυχών του θέματος «Παιδί και Παιχνίδι», ενώ παράλληλα αφηγείται με τρόπο ευρηματικό την καθημερινή ζωή των παιδιών από τον 17ο αιώνα έως τις μέρες μας.

«Πριν ακόμα ανοίξει το Μουσείο έχει κάνει επιτυχία» τόνισε ο Γιώργος Μαγγίνης, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη, σημειώνοντας ότι έχουν ήδη προγραμματιστεί επισκέψεις για 1.000 παιδιά, ενώ σε λίστα αναμονής βρίσκονται άλλα 1.700 μέχρι το καλοκαίρι. «Αυτό έγινε μέσα σε πέντε ώρες από τη στιγμή που ξεκίνησε να λειτουργεί η τηλεφωνική γραμμή του Μουσείου» ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Η ανταπόκριση του κοινού μάς έχει συγκινήσει και στόχος μας είναι να υποδεχτούμε όσο περισσότερο κόσμο μπορούμε». Όπως είπε, το Μουσείο θα φιλοξενήσει εκπαιδευτικά προγράμματα που θα απευθύνονται αρχικά σε μαθητές του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού, ενώ σχεδιάζει και ειδικά προγράμματα για ενήλικες, εκπαιδευτικούς και παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και αναπηρίες.

Παιχνίδια της αρχαιότητας και κούκλες από την παιδική λογοτεχνία

Η συλλογή του Μουσείου αποτελείται από παιχνίδια, βιβλία, έντυπα, ρουχισμό και αντικείμενα της παιδικής ηλικίας, προερχόμενα από τον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιφέρεια του Ελληνισμού, καθώς και από την Ευρώπη, την Αμερική, την Αφρική και την Ασία. Στο Μουσείο παρουσιάζονται 3.000 από αυτά, τα οποία θα εναλλάσσονται με τα υπόλοιπα παιχνίδια και αντικείμενα της συλλογής, στο πλαίσιο θεματικών εκθέσεων.

«Η διαδρομή ξεκινάει με παιχνίδια των παιδιών της αρχαιότητας, των ρωμαϊκών και των βυζαντινών χρόνων. Στον ίδιο χώρο, αλλά σε ξεχωριστές προθήκες, παρουσιάζουμε ενότητες, όπως το πώς φτιάχνονται τα παιχνίδια, το τι πρόκειται γενικά να δει ο θεατής, τις κούκλες μόδας με το μπαούλο και τα ρούχα τους, τα σημαντικότερα μηχανικά παιχνίδια και κατασκευές και τα οπτικά παιχνίδια» εξήγησε η Μ. Αργυριάδη, επισημαίνοντας πως ξεχωριστό σύνολο αποτελεί η προθήκη με τα χειροποίητα παιχνίδια, που έφτιαξαν τα μέλη των ΚΑΠΗ όλης της Ελλάδας, αναβιώσεις αυτών που έπαιζαν ως παιδιά.

Στον κάτω χώρο, που είναι και ο κυρίως εκθεσιακός, ένα δωμάτιο είναι αφιερωμένο στην ελληνική παραδοσιακή κοινωνία, ξεκινώντας από το σκαμνί της γέννας, τις κούνιες-νάκες ή σαρμανίτσες, τα θήλαστρα, τα βρεφικά ρούχα, τις κουδουνίστρες και τα παιχνίδια των παιδιών από τη βρεφική ηλικία, που έφτιαχναν οι γονείς, αλλά και τα ίδια τα παιδιά. Στην ενότητα αυτή έχει ενταχθεί και η βάπτιση και τα παιδικά εθιμικά παιχνίδια στον κύκλο του χρόνου.

Σε άλλες προθήκες μπορεί κανείς να δει σημαντικές κατηγορίες, όπως τις κούκλες με ελληνικές φορεσιές, μινιατούρες και μια κούκλα της βασίλισσας Όλγας, τον καραγκιόζη, το ελληνικό και ξένο κουκλοθέατρο, μαριονέτες και στημένο ένα μεγάλο πανηγύρι. Υπάρχουν ακόμη στρατιωτάκια και πολεμικά παιχνίδια, κούκλες από την παιδική λογοτεχνία, τα κόμικς και ήρωες από τον κινηματογράφο. Ένα δωμάτιο είναι αφιερωμένο στο σχολείο και τέλος ένας μεγάλος χώρος είναι αφιερωμένος στα καταστήματα παιχνιδιών της εποχής.

Ένας παραμυθένιος πύργος

Το Μουσείο Παιχνιδιών στεγάζεται σε εκλεκτικιστικό κτίριο του τέλους του 19ου αιώνα. Δωρήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη το 1976 από τη Βέρα Κουλούρα, σύμφωνα με την επιθυμία του συζύγου της, Αθανάσιου Κουλούρα.

Ο Πύργος του Μουσείου Παιχνιδιών, που παραπέμπει από μόνος του σε παραμύθι, χτίστηκε μεταξύ 1897-1900 και η αρχιτεκτονική του μορφολογία περιέχει κυρίως στοιχεία γοτθικού ρυθμού με αναφορές στον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα, αλλά και στοιχεία μπαρόκ και art nouveau στις εσωτερικές οροφογραφίες και τοιχογραφίες.

Το κτίριο κρίθηκε διατηρητέο με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ το 1997. Η αποκατάσταση και αναστήλωσή του εντάχθηκε, με σχετικό αίτημα, στο υπουργείο Πολιτισμού τον Ιούλιο του 2011, στο έργο που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Αττική 2007-2013 του ΕΣΠΑ και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Μουσείο Μπενάκη Παιχνιδιού: Λεωφόρος Ποσειδώνος 14 και Τρίτωνος 1, Παλαιό Φάληρο.

Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Πέμπτη-Κυριακή 10:00-18:00.