Μαρίτσα Τραυλού - Κεραμική Γλυπτική 1990-2017

Έκθεση κεραμικής και γλυπτικής, αφιερωμένη στο έργο της Μαρίτσας Τραυλού, παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς 138. Η Μαρίτσα Τραυλού, εδώ και τρεις δεκαετίες, δουλεύει αδιάλειπτα με επίπονες τεχνικές της κεραμικής για την ολοκλήρωση του οραματικού της κόσμου. Οι πολύχρωμες δημιουργίες της, δυναμικές και στέρεες φόρμες και επιτοίχια, κυρίως από πορσελάνη και συγκριτικά λιγότερο με γκρε (stoneware), είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την οπτική πραγματικότητα, τον κόσμο τον μικρό, τον μέγα. Οι πορσελάνινες φόρμες της, αν και αυτόνομες, αναπτύσσονται πάντα σε σειρές παρουσιάζοντας έναν κόσμο ομοειδών αντικειμένων, που κανένα, όμως, δεν είναι ίδιο με το άλλο.

Δημιουργεί συνθέσεις και εγκαταστάσεις, αποκαλύπτοντας την αγωνία της για την τελική έκφραση της εικόνας, την ύλη και τις ματιέρες. Όπως σε εκείνες με τα λεπτεπίλεπτα σμήνη ψαριών, μέσα από την κίνησή τους, ζωντανεύει την αίσθηση της αιώνιας ζωής, την αίσθηση μιας συνεχούς κίνησης και ανέλιξης. Πρόκειται για έργα με δυνατή αίσθηση υφής και χρώματος, σύνθεσης και πύκνωσης, έντασης και ακρίβειας, απέναντι στο μεγαλείο της φύσης. Ο εκλεπτυσμένος σχεδιασμός τους, το επιδέξιο φινίρισμα, η επινοητικότητα στην αξιοποίηση νέων μεθόδων επίλυσης τεχνικών προβλημάτων, ενισχύουν την κομψότητα και τη ρυθμική τους ζωντάνια.

Όπως η ίδια δηλώνει: «Γεννήθηκα επάνω στη θάλασσα του Μοσχάτου, σε μια ατελείωτη παραλία με άμμο, όπου υπήρχε το “Ακταίον”, στο Νέο Φάληρο, οι Τζιτζιφιές του Τσιτσάνη, του Παπαϊωάννου, της Νίνου και της Μπέλλου. Όλες αυτές οι εικόνες ορίζουν το έργο μου και όταν το χέρι μου πάει να κάνει κάτι, πηγαίνει πάντα προς τα εκεί. Η δουλειά μου εδώ και τριάντα χρόνια είναι οι μνήμες και η αγάπη μου για τον κόσμο. Η ίδια η κεραμική, εξάλλου, έχει μνήμη και αυτήν της την αλήθεια κρατώ ιερή στη ζωή μου».

Ο Γιώργης Μαγγίνης, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη, γράφει στον ομότιτλο κατάλογο της έκθεσης: «Η τέχνη της κεραμικής απαιτεί πολύ περισσότερο από ένα ατύχημα για να διαπραγματευτεί το χρώμα με εξίσου οργιαστικό τρόπο. Τα ρόδινα λέπια, οι πορφυρές ουρές, οι κίτρινες αυλακώσεις στον υδάτινο κήπο της Μαρίτσας Τραυλού κρύβουν χρόνια πειραματισμού και προσπάθειας, αλλεπάλληλες δοκιμές με δύσκολες τεχνικές και απαιτητικά υλικά. Η πειθαρχία που υπαγορεύουν η διάφανη πορσελάνη και η σκληρή λιθοκέραμος, οι υψηλότατες θερμοκρασίες όπτησης αλλά και η δεξιοτεχνία στο πλάσιμο, παραδίδονται στα έργα αυτά σε μια αιφνίδια στιγμή χαράς, σε έναν αέναο εορτασμό χρωμάτων ξεκλειδωμένων μέσα σε μια θαλασσινή σπηλιά».

Ενώ, ο επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς, επισημαίνει: «Η Μαρίτσα Τραυλού ανήκει στην ομάδα εκείνων των σύγχρονων καλλιτεχνών που προτιμά να εργάζεται, με αγνότητα και καθαρότητα, περισσότερο με τη σιωπή του ατελιέ, αποφεύγοντας συστηματικά τη δημοσιοποίηση του έργου της. Έτσι τώρα, ύστερα από πολλά χρόνια επίπονης και ακατάπαυστης άσκησης, εκθέτει για πρώτη φορά στο Μουσείο Μπενάκη μικρές και μεγάλες γλυπτικές φόρμες από χρωματισμένη μάζα πορσελάνης, στους 1250° έως 1260° C, που σε ενότητες ολοκληρώνουν τις ευφάνταστες συνθέσεις της. Η ίδια, βέβαια, γνωρίζει ότι κάθε μεγάλη εγκατάσταση απαιτεί ικανότητα και πείρα για τη συνθετική και τη χρωματική της ολοκλήρωση, την ισορροπία και τη ρυθμική σχηματοποίηση της τελικής εικόνας, όπως η τωρινή της μεγάλη εγκατάσταση στο Μουσείο Μπενάκη, με τα 120 αιωρούμενα ψάρια από πορσελάνη.

»Με τόλμη και φαντασία έχει δουλέψει με έντονα χρώματα, που αντανακλούν τη λαμπερή ποιότητα των εναλλαγών του φωτός, εστιάζοντας την προσοχή της στην αρμονική και ισορροπημένη ανάπτυξη της εγκατάστασης με τις οριζόντιες κατευθύνσεις που δημιουργεί μια ξεχωριστή πρωτόφαντη ατμόσφαιρα.

»Η επαναλαμβανόμενη ρυθμικά τρισδιάστατη φόρμα του ψαριού, με τα έντονα και τονισμένα μάτια, φανερώνει την πίστη της απέναντι στο μεγαλείο της αξεπέραστης ομορφιάς της φύσης, ενώ η οριζόντια ανάπτυξη της σύνθεσης υποδηλώνει την ελευθερία του θεατή να αισθανθεί την κίνηση και τον παλμό τους, όπως το φύσημα του ανέμου. Η υπαινικτική εν δυνάμει αυτή κίνηση πολλαπλασιάζει τις ερμηνευτικές προσεγγίσεις της όλης εγκατάστασης που επιβάλλεται στον χώρο, αποκαλύπτοντας τα στοιχεία που άμεσα την απασχολούν: το φως, ο όγκος, η κίνηση, το χρώμα, η παραστατική ακρίβεια, η αίσθηση της αρμονίας. Η Τραυλού, αισιόδοξη και τολμηρή, δημιουργεί τον δικό της κόσμο. Δουλεύει πάντα με μια τεράστια παλέτα λαμπερών χρωμάτων, εμφυσώντας στις δημιουργίες της την ψυχή και την πνοή της Ελλάδας».

Την έκθεση συνοδεύει πολυσέλιδος δίγλωσσος κατάλογος με κείμενα του Γιώργο Μαγγίνη, του Τάκη Μαυρωτά, της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα και του Νίκου Ναυρίδη.