Mια σημαντική περιοδική έκθεση, αφιερωμένη σε εβραϊκά κειμήλια της Ρωμανιώτικης Κοινότητας των Ιωαννίνων, παρουσιάζεται στο Μουσείο Αργυροτεχνίας, στο Κάστρο της πόλης.

Την έκθεση με τίτλο «Όταν η τέχνη γίνεται ιερή. Εβραϊκά κειμήλια από τα Ιωάννινα», που θα παραμείνει στο Μουσείο έως τις 11 Ιανουαρίου του 2018, συνδιοργάνωσαν το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος και η Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων.

Τα εκθέματα χρονολογούνται από τον 17ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα και μαρτυρούν, μεταξύ άλλων, ότι η αργυροτεχνία στους Εβραίους είναι στενά δεμένη με τις θρησκευτικές τους τελετές, είτε αυτές τελούνται από την κοινότητα στη συναγωγή, είτε από την οικογένεια στο σπίτι.

Η έκθεση αναπτύσσεται σε πέντε ενότητες, ξεκινώντας από την ερμηνεία του όρου «Εβραϊκή τέχνη» και τον τρόπο με τον οποίο αυτή εντάσσεται στις λατρευτικές συνήθειες του Ιουδαϊσμού.

Στη δεύτερη ενότητα, παρουσιάζεται η συναγωγή, ένας από τους κεντρικότερους θρησκευτικούς θεσμούς των Εβραίων, τόπος για ομαδική προσευχή και μελέτη, ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται στις συναγωγές των Ιωαννίνων.

Η τρίτη και τέταρτη ενότητα αναφέρονται στο εβραϊκό εορτολόγιο και στις τελετές για τον κύκλο της ζωής αντίστοιχα.

Στην τελευταία ενότητα, κείμενα, αρχειακές φωτογραφίες και οπτικοακουστικό υλικό αναδεικνύουν τόσο το ιστορικό πλαίσιο και τη μακραίωνη παρουσία των Ρωμανιωτών Εβραίων στον ελλαδικό χώρο, ήδη από τα ελληνιστικά χρόνια, όσο και την πορεία της εβραϊκής κοινότητας των Ιωαννίνων, η οποία γνώρισε ιδιαίτερη ακμή στις αρχές του 19ου αιώνα.

Οι Εβραίοι της πόλης συμμετείχαν ενεργά στην κοινωνική και πολιτική ζωή της τοπικής κοινωνίας μετά την ένταξη των Ιωαννίνων στο ελληνικό κράτος, το 1913. Ζούσαν αρμονικά με τους χριστιανούς συμπολίτες τους, διατηρώντας παράλληλα τις παραδόσεις τους και τη δική τους ταυτότητα.

Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά αντικείμενα, αργυρά και μη, που συνδέονται με τις θρησκευτικές τελετές. Για παράδειγμα, το Τικ με ασημένια και μερικώς επιχρυσωμένη επένδυση, όπου φυλάσσεται ο Κύλινδρος του Νόμου, το ιερότερο βιβλίο του Ιουδαϊσμού, η Μαπά, ένα μεταξωτό τετραγωνισμένο ύφασμα με το οποίο συχνά τύλιγαν το Τικ. Επίσης, τα ασημένια Ριμονίμ, τις επιστέψεις των ορθοστατών του Κυλίνδρου του Νόμου, τις ασημένιες Σανταγιότ, τα καθαγιασμένα αναθηματικά πλακίδια, αφιερωμένα στη μνήμη νεκρών μελών της οικογένειας ή υπέρ υγείας και ευημερίας των ζώντων. Αλλά κειμήλια που εκτίθενται είναι η ασημένια Χανουκία, η οκτάφωτη λυχνία για τον εορτασμό του Χανουκά, καθώς και δείγματα από τις περίφημες ασημένιες Mεγγιλότ (κύλινδροι της Εσθήρ) των Ιωαννίνων. Ξεχωρίζουν, επίσης, αργυρά αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στην τελετή της περιτομής, βελούδινη μαξιλαροθήκη για την απόθεση του βρέφους, το Άλεφ, επιτοίχιο φυλαχτό και πιστοποιητικό περιτομής, και η Κετουμπά, το γαμήλιο συμβόλαιο που περιλαμβάνει τις υποχρεώσεις του γαμπρού και της νύφης, καθώς και τη χρηματική αξία της προίκας.

Τα αντικείμενα της έκθεσης προέρχονται από τη συλλογή του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος, από την Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων και από την ιδιωτική συλλογή του Ραφαήλ Μωυσή.