Έκθεση-αφιέρωμα στον εκδότη Τεριάντ στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων

H Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, σε συνεργασία με το Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη-Τεριάντ, παρουσιάζει έκθεση-αφιέρωμα στον εκδότη Τεριάντ με τίτλο «Tériade, éditeur. Εικονο-γράφοντας» και έργα από τη συλλογή του στη Μυτιλήνη.

Λόγιος, τεχνοκρίτης, εκδότης, συλλέκτης, με καταγωγή από τη Λέσβο, ο Στρατής Ελευθεριάδης, ο επονομαζόμενος Τεριάντ (Tériade), αναδείχθηκε σε σημαίνουσα προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας στην ιστορία της τέχνης την εποχή του μοντερνισμού. Εγκαταστημένος στο Παρίσι ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα, συμπορεύτηκε με τους καλλιτέχνες της διεθνούς πρωτοπορίας. Μέσα από τις εκδόσεις του περιοδικού Verve που ο ίδιος διεύθυνε, αλλά και αναθέτοντάς τους με πλήρη ελευθερία τον σχεδιασμό ειδικών εκδόσεων βιβλίων τέχνης –τα ονομαζόμενα «Βιβλία των καλλιτεχνών» (Livres d’ artistes)– ενθάρρυνε και εμπλούτισε το έργο τους. Η ενεργή εκδοτική του συμβολή υπήρξε καθοριστική τόσο στην εδραίωση του ευρωπαϊκού μοντερνισμού όσο και στην επανεκτίμηση της αρχαίας και μεσαιωνικής τέχνης με σύγχρονους όρους. Παράλληλα, διατηρώντας τη σχέση με τη γενέθλια χώρα του και αναδεικνύοντας τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο, στάθηκε από τους πρώτους που αντιλήφθηκαν και προέβαλλαν την αισθητική αξία της ελληνικής λαϊκής τέχνης.

Όπως σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης Μανόλης Καρτεράκης: «Το Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη-Τεριάντ διαθέτει μία υψηλής αισθητικής αξίας συλλογή η οποία αποτελεί μία σπάνια πολιτιστική παρακαταθήκη του ευρωπαϊκού μοντερνισμού για την Ελλάδα. Αναδεικνύει την τέχνη του βιβλίου, ενώ μέσα από τις ιδιαίτερα προσεγμένες εικαστικές διαπραγματεύσεις των καλλιτεχνών, τόσο ως προς τις ίδιες τις εικονογραφήσεις τους όσο και ως προς τη συνολική αντιμετώπιση των κειμένων, προβάλλει το τυπωμένο βιβλίο ως ένα είδος μοντέρνου χειρογράφου, όπου εικόνα και γραπτός λόγος συνενώνονται αρμονικά και μεταπλάθονται σε ένα συνολικό έργο τέχνης . Συγχρόνως, η συγκεκριμένη συλλογή αναδεικνύει τις πλαστικές αξίες της τέχνης του Θεόφιλου και υπενθυμίζει ότι χάρη στο νεωτεριστικό βλέμμα καλλιτεχνών και διανοούμενων που έδρασαν τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ελλάδα του 20ού αιώνα, όπως του εκδότη, τεχνοκρίτη και συλλέκτη Τεριάντ, επανεκτιμήθηκε και διαφυλάχθηκε η λαϊκή παράδοση του τόπου μας».

Στην έκθεση παρουσιάζονται πίνακες του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου καθώς και αυθεντικά χαρακτικά έργα των Πάμπλο Πικάσο, Ανρί Ματίς, Μαρκ Σαγκάλ, Φερνάν Λεζέ, Ζουάν Μιρό, Λε Κορμπιζιέ, Αλμπέρτο Τζακομέτι, Ζορζ Ρουό, Ανρί Λοράνς, Χουάν Γκρις, Μαρσέλ Γκρομέρ και Αντρέ Μποντέν από 23 «Βιβλία των καλλιτεχνών». Τα έργα αυτά φιλοτεχνήθηκαν είτε σε σχέση με ιδιόχειρα κείμενα των ίδιων των καλλιτεχνών είτε εμπνεύστηκαν από έργα των Θεόκριτου, Λουκιανού, Λόγγου, Σέξπιρ, Καρόλου της Ορλεάνης, Μαριάννα Αλκαφοράντο, Λαφοντέν, Ζεράρ ντε Νερβάλ, Αλοϋσιους Μπερτράν, Ζορζ Ντυτιί και Πιερ Ρεβερντί. Τέλος, παρουσιάζονται πιστές αναπαραγωγές από τις πολυτελείς περιοδικές εκδόσεις Verve, ιδίως από μικρογραφίες μεσαιωνικών εικονογραφημένων χειρογράφων.

Η έκθεση γίνεται με την ευγενική υποστήριξη του Γαλλικού Προξενείου Χανίων και του Ελληνο-Γαλλικού Συλλόγου Χανίων.

Επιμέλεια: Μανόλης Καρτεράκης, Ιστορικός Τέχνης-Επιμελητής.