Σε επτά προτάσεις από το εξωτερικό, εκ των οποίων οι τρεις είναι από την Ελλάδα, κατέληξε η κριτική επιτροπή του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το σχεδιασμό του κτιρίου το οποίο θα στεγάσει το νέο αρχαιολογικό μουσείο Κύπρου, στη Λευκωσία.

Από την Ελλάδα επελέγησαν από την κριτική επιτροπή τα αρχιτεκτονικά γραφεία: Δημήτρης Θωμόπουλος, THEONI XANTHI και YANNIS KIZIS / KIZIS STUDIO SA ARCHITECTS & DESIGNERS. Τα άλλα γραφεία είναι από την Ισπανία (2) και από ένα από την Πορτογαλία και το Λίβανο. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν επιλέγηκε πρόταση από Κύπριους αρχιτέκτονες.

Οι επτά αρχιτεκτονικές προτάσεις, που έχουν επιλεγεί, αντιπροσωπεύουν, σύμφωνα με τον πρόεδρο της κριτικής επιτροπής του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και γενικό διευθυντή του υπουργείου Μεταφορών, Αλέκο Μιχαηλίδη, «ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών προσεγγίσεων». Ο κ. Μιχαηλίδης ανακοίνωσε ότι λήφθηκαν συνολικά 129 συμμετοχές και συμπληρώθηκε η αξιολόγηση του πρώτου σταδίου του διαγωνισμού, που είχε προκηρυχθεί στις 16 Σεπτεμβρίου 2016, με τελευταία ημερομηνία υποβολής των προτάσεων την 20ή Ιανουαρίου 2017.

Στην κριτική επιτροπή συμμετείχαν δύο διεθνούς φήμης αρχιτέκτονες, ο σερ Πίτερ Κουκ και ο Ηλίας Ζέγγελης. Τα άλλα μέλη της επιτροπής ήταν η διευθύντρια του μουσείου, δρ Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου και οι Μιχάλης Παπαγεωργίου, Έλενα Σοφιανού, Αθηνά Παπαδοπούλου, Άγγελος Κτωρίδης και Γρηγόρης Πατσαλοσαββής.

Τα γραφεία που έχουν επιλεγεί στην πρώτη φάση θα πρέπει να υποβάλουν λεπτομερέστερα σχέδια με τις προτάσεις τους, μέχρι τις 12 του προσεχούς Μαΐου, ώστε να αποδείξουν και το κατά πόσον είναι υλοποιήσιμη.

Η τελική επιλογή για την αρχιτεκτονική πρόταση που θα κερδίσει τον διαγωνισμό θα γίνει περί τα τέλη Μαΐου. Σε δηλώσεις του, ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, Αλέκος Μιχαηλίδης, τόνισε:

«Η προσπάθεια θα είναι να έχουμε ένα εμβληματικό έργο, κάτι το οποίο αξίζει για το κυπριακό μουσείο. Είμαστε μια χώρα με πάρα πολλές αρχαιότητες και ουδείς μπορεί να το αμφισβητήσει και έχουμε έναν πολύ ουσιαστικό ρόλο σε θέματα αρχαιολογίας παγκόσμια και ελπίζουμε ότι με τον διαγωνισμό αυτό, θα καταλήξουμε να έχουμε πράγματι ένα κτίριο αντάξιο αυτής της ιστορίας».

Το συνολικό κόστος του έργου ανέρχεται, σύμφωνα με προηγούμενη ενημέρωση του υπουργείου Μεταφορών, στα 75 εκατ. ευρώ. Το έργο όμως θα ολοκληρωθεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση, η οποία αφορά και το κυρίως έργο, την κατασκευή του μουσείου, θα στοιχίσει σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, κοντά στα 50 εκατ. ευρώ.

Στο εγγύς μέλλον και όταν τα οικονομικά το επιτρέψουν, η κυβέρνηση θα προχωρήσει και στην υλοποίηση της δεύτερης φάσης του έργου, η οποία προνοεί και για τη στέγαση στο χώρο των γραφείων του Τμήματος Αρχαιοτήτων, καθώς επίσης και την κατασκευή των πρόσθετων χώρων, δηλαδή των αιθουσών εργαστηρίων κ.λπ.

Το Κυπριακό Μουσείο

Το πρώτο αρχαιολογικό μουσείο της Κύπρου στεγαζόταν σε μια οικία στην οδό Βικτωρίας, στην εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας, η οποία σήμερα βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα της πόλης. Το Κυπριακό Μουσείο, ως θεσμός, ιδρύθηκε το 1882. Το σημερινό Κυπριακό Μουσείο άρχισε να κτίζεται το 1908 και αφιερώθηκε στη μνήμη της βασίλισσας της Αγγλίας, Βικτωρίας. Το 1909 μεταφέρθηκαν οι συλλογές από το σπίτι της οδού Βικτωρίας σε ένα νεοκλασικό κτίριο, στην οδό Μουσείου 1, απέναντι από τον δημόσιο κήπο, στο ελεύθερο τμήμα της κυπριακής πρωτεύουσας. Το κτίριο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Ν. Μπαλάνο, εταίρο της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, ενώ η επίβλεψη έγινε από τον Άγγλο αρχιτέκτονα Τζορτζ Τζέφερι, τότε έφορο των αρχαίων μνημείων του Κυπριακού Μουσείου.

Από το 1908 έγιναν πολλές προσθήκες και μετατροπές στο κτίριο, σε διάφορες χρονικές περιόδους προστέθηκαν νέες αίθουσες, στεγάστηκε το μεγαλύτερο μέρος της κεντρικής εσωτερικής αυλής, κτίστηκε ένας όροφος και επεκτάθηκε σημαντικά η βόρεια πτέρυγα.

Στα 1935, με τη θέσπιση του νέου περί αρχαιοτήτων νόμου και την ίδρυση του Τμήματος Αρχαιοτήτων, άρχισε η αναδιοργάνωση των συλλογών του Κυπριακού Μουσείου, σύμφωνα με τις νεότερες μουσειακές αντιλήψεις και τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα, από τον τότε έφορο του μουσείου, Πορφύριο Δίκαιο.

Το Κυπριακό Μουσείο αποτελείται σήμερα από 14 αίθουσες που περιβάλλουν σε σχήμα τετραγώνου έναν εσωτερικό κεντρικό χώρο, ο οποίος περιλαμβάνει γραφεία, βιβλιοθήκη, αποθήκες και χώρους συντήρησης ευρημάτων. Τα εκθέματα του μουσείου ακολουθούν χρονολογική και θεματολογική κατάταξη. Εκτίθενται ευρήματα από τις πρωϊμότερες περιόδους της ανθρώπινης παρουσίας στο νησί, από τη 10η χιλιετία π.Χ., μέχρι και τη Ρωμαϊκή περίοδο. Η Βυζαντινή περίοδος εκπροσωπείται από πολύ λίγα ευρήματα, μιας και το Κυπριακό Μουσείο είναι κατεξοχήν αρχαιολογικό.