«Μαγεύτηκα, ευχαριστώ». Η μικρή αυτή φράση ήταν ένα από τα αναρίθμητα σχόλια που αποτυπώθηκαν στο βιβλίο επισκεπτών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου τη χρονιά που πέρασε, με αφορμή την περιοδική έκθεση «Οδύσσειες». «Ευχαριστούμε που δακρύσαμε, ταξιδεύοντας πάλι», «θα ξανάρθω, θέλω πολύ να την ξαναδώ», «απίστευτη μαγεία – ξαναπέρασα», γράφουν άλλοι Έλληνες επισκέπτες, χωρίς να λείπουν και σχόλια ή προσωπικές εξομολογήσεις ξένων, όπως του Josh Krug («Μια εμπνευσμένη έκθεση που με κάνει να εκτιμώ το προνόμιο να είμαι ζωντανός») ή της Janine από τη Μινεσότα («Σας ευχαριστώ για το μεγάλο διανοητικό διάλειμμα από την αγωνία της σκέψης των εκλογών στις ΗΠΑ… διώξατε την κατήφεια και την κατάθλιψή μου»).

Η μαγεία φαίνεται ότι ήταν το «προνόμιο» όσων επισκέφθηκαν πέρυσι τη συγκεκριμένη έκθεση, αλλά και τις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στο μουσείο το 2016. Ένα έτος επετειακό, καθώς πριν από 150 χρόνια τέθηκε ο θεμέλιος λίθος ενός από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μουσεία του κόσμου. Όπως, δε, πληροφόρησε η διευθύντρια του μουσείου, Μαρία Λαγογιάννη «δύο τόμοι με σχόλια έχουν ήδη συμπληρωθεί και σύντομα θα αναρτηθούν ως ψηφιακή έκδοση στον ιστότοπο του μουσείου».

Τα παραπάνω έγιναν γνωστά από την ίδια, το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας στην Αίθουσα του Βωμού, κατά τη διάρκεια της εορταστικής εκδήλωσης του μουσείου για τη νέα χρονιά. Αποχαιρετώντας το 2016, προσφέρθηκε μια πανοραμική ματιά στις κυριότερες δράσεις που σηματοδότησαν τον εορτασμό των 150 χρόνων από τη θεμελίωσή του, στις συνέργειες που αναπτύχθηκαν, αλλά και σε στοιχεία που φανερώνουν την ιδιαίτερη ανταπόκριση του κοινού. Όπως αυτά που «μιλούν» για την επισκεψιμότητα του μουσείου.

«Συνολικά 460.642 επισκέπτες υποδέχθηκε κατά το 2016 το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Σε μέσο όρο τριετίας, το 2016 παρουσιάζει αύξηση επισκεπτών κατά 3,7% και αύξηση εσόδων κατά 40,6%, ενώ σε μέσο όρο πενταετίας η αύξηση των επισκεπτών ανέρχεται στο 25,2% και η αύξηση των εσόδων στο 61,9%. Ωστόσο σε σχέση με το 2015, το 2016 παρουσιάζει μείωση επισκεπτών κατά 3,4%, μια τάση που εμφανίζεται σε όλα τα μουσεία της χώρας και αύξηση εσόδων κατά 24,5%. Η τάση αυτή διαφοροποιείται μόνο το τελευταίο τρίμηνο του 2016, κατά το οποίο παρατηρείται εντυπωσιακή αύξηση επισκεπτών στο μουσείο μας κατά 25,1% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015. Η εντυπωσιακή αυτή αύξηση για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα σε μέσο τριετίας φτάνει το 21,6% και σε μέσο πενταετίας το 44,6%! Είναι φανερό ότι οι “Οδύσσειες” έκαναν τη διαφορά», σημείωσε χαρακτηριστικά η κα Λαγογιάννη.

Εκτός από τη συγκεκριμένη έκθεση, πολλά ακόμα αξιοσημείωτα συνέβησαν στο μουσείο τη χρονιά που πέρασε: αρχαιολογικές παρουσιάσεις και διαλέξεις, εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, συναυλίες, θεατρικά και χορευτικά δρώμενα, «δάνεια» μεγάλων μουσείων και πολιτιστικών ιδρυμάτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ένας αισθητικά αναβαθμισμένος κήπος στο αίθριο, αλλά και η πανηγυρική ανακήρυξή του ως τιμώμενου μουσείου από το ελληνικό τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM). Πολλά υποσχόμενο, ωστόσο, διαφαίνεται και το 2017, οπότε θα συνεχιστεί η αρχαιολογική έρευνα, η συντήρηση των αρχαιοτήτων, η συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα, επιστημονικά συνέδρια και διεθνείς αρχαιολογικές εκθέσεις, ενώ θα προωθηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα και επικοινωνιακές δράσεις, «που διατηρούν ζωντανή τη σχέση μας με την κοινωνία», όπως τόνισε η διευθύντρια του μουσείου, η οποία πληροφόρησε και για τα εξής:

—Το μουσείο θα συνεχίσει τα μεγάλα ερευνητικά προγράμματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, στη μελέτη του αρχείου του Παναγή Σταματάκη, γενικού εφόρου αρχαιοτήτων και επόπτη των ανασκαφών του Ερρίκου Σλήμαν στους βασιλικούς τάφους των Μυκηνών, καθώς και στην επανεξέταση του αρχειακού υλικού για την Ακρόπολη του Σέσκλου και του Διμηνίου.

—Θα προωθηθούν ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με άλλους φορείς, όπως εκείνα που σχετίζονται με τις άγνωστες πτυχές κατασκευής και χρωματισμού των κυκλαδικών ειδωλίων ή τη μελέτη των αιγυπτιακών μουμιών με σύγχρονες τεχνικές απεικόνισης.

—Θα πραγματοποιηθούν ποικίλες δράσεις στο πλαίσιο των «Οδυσσειών», όπως, μεταξύ άλλων, η παρουσίαση την τελευταία Κυριακή κάθε μήνα και σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, σταδιακά των 24 ραψωδιών με συνοδεία αρχαίας λύρας από τον Νίκο Ξανθούλη και κάθε δεύτερη Κυριακή του μήνα, με αρχή τον Φεβρουάριο, του δεύτερου κύκλου των κυριακάτικων περιπάτων στο μουσείο με θέμα τις «Οδύσσειες της Προϊστορίας». Εξάλλου η έκθεση θα «ταξιδέψει» σε έναν κορυφαίο θεσμό της χώρας με μια διαφορετική εκδοχή της θαλασσινής περιπέτειας του ανθρώπου ως «Μικρές Οδύσσειες», αλλά και στα πέρατα του κόσμου με τη σειρά γραμματοσήμων που σχεδίασαν τα Ελληνικά Ταχυδρομεία για να τιμήσουν τα 150 χρόνια προσφοράς του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Τέλος, με την ολοκλήρωση των «Οδυσσειών» (προς το τέλος του 2017) μια άλλη έκπληξη περιμένει τους επισκέπτες: η επόμενη περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που θα αναφέρεται στις «αμέτρητες όψεις του ωραίου στην αρχαία τέχνη». «Πειραματικά εργαστήρια αποκατάστασης χρώματος σε αρχαία αγάλματα, ανακατασκευής αρχαίων υφαντών, ενδυμάτων, κοσμημάτων και κομμώσεων, αναπαραγωγής αρχαίων αρωμάτων και αναδημιουργίας αρχαίας μουσικής θα αποτελέσουν μια μοναδική βιωματική εμπειρία, καθώς θα προσφέρουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα να ανακαλέσουν εμπειρίες, να αποκαλύψουν λησμονημένες όψεις αισθητικής και αισθημάτων και να αναπλάσουν αισθήσεις ενός κόσμου που ίσως δεν έχει χαθεί εντελώς» δήλωσε η κα Λαγογιάννη.