Στην αποκατάσταση του ναού των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της περιόδου του Ιουστινιανού, θα εστιάσει ο αρχιτέκτονας Νικόλαος Δ. Καρύδης (λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Κεντ) σε διάλεξή του που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2017, και ώρα 18:30 (ΕΜΠ, Κτήριο Αβέρωφ, αμφιθέατρο 2).
«Ο ναός καταστράφηκε λίγα χρόνια μετά την άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς» αναφέρει σχετικά ο κ. Καρύδης. «Τμήματά του, όμως, περιγράφηκαν σε κείμενα της Βυζαντινής περιόδου, όπως αυτά του Προκόπιου (6ος αιώνας), του Κωνσταντίνου του Ροδίου (10ος αιώνας), και του Νικόλαου Μεσαρίτη (12ος αιώνας). Η ερμηνεία των πηγών αυτών βοηθάει να ανακτηθεί μέρος της μορφής του ναού. Σε αυτό συμβάλλει και η εξέταση άλλων μνημείων. Πράγματι, ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι ο ναός των Αγίων Αποστόλων ήταν πανομοιότυπος με τον ναό του Άγιου Ιωάννη στην Έφεσο και είχε πολλές ομοιότητες με τη βασιλική του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Τέλος, ελάχιστες, αλλά χρήσιμες ενδείξεις μπορούν να εξαχθούν από τη διερεύνηση του Τζαμιού Φατίχ, το οποίο σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες, κτίστηκε πάνω στα θεμέλια του ναού των Αποστόλων.
»Από το τέλος του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού, πολλοί ερευνητές χρησιμοποίησαν τις παραπάνω ενδείξεις σε προτάσεις αναπαράστασης του χαμένου ναού. Παρά την αξία των αναπαραστάσεων αυτών, καμία τους δεν αποφεύγει τις ελλείψεις στην τεκμηρίωση καθώς και τις ασυμφωνίες με κάποια από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Επίσης η πιθανή σχέση της εκκλησίας με το μεταγενέστερο Τέμενος του Πορθητή δεν έχει ερευνηθεί επαρκώς. Η παρούσα έρευνα επιδιώκει να ξεπεράσει τα προβλήματα αυτά ξεκινώντας από μία επανεξέταση των περιγραφών της εκκλησίας. Αυτές διερευνώνται σχεδιαστικά και ερμηνεύονται σε σύγκριση με μορφολογικά στοιχεία παρόμοιων ναών στην Έφεσο και τη Βενετία. Ειδικά οι συγκρίσεις με τον ναό του Αγίου Ιωάννη της Εφέσου αξιοποιούν στοιχεία τα οποία δεν ήταν διαθέσιμα σε προηγούμενους ερευνητές των Αγίων Αποστόλων. Πράγματι, πρόσφατη εργασία μας πάνω στον ναό του Αγίου Ιωάννη της Εφέσου (Karydis, 2016) έφερε στο φως τη μορφή του συγκεκριμένου ναού τον οποίο ο Προκόπιος θεωρούσε πανομοιότυπο με τον ναό των Αποστόλων. Αυτό διευκολύνει την άντληση νέων στοιχείων από τις ιστορικές περιγραφές, επιλύοντας πολλά από τα προβλήματα που δυσχέραναν το έργο της αναπαράστασης του ναού στο παρελθόν. Η νέα αυτή προσέγγιση στην αναπαράσταση των Αγίων Αποστόλων θέτει επίσης τις βάσεις για μία νέα συσχέτιση του ναού με το πρώτο Φατίχ Τζαμί».
Παρά τα νέα αυτά στοιχεία, πολλές πτυχές του μνημείου παραμένουν άγνωστες, επισημαίνει ο κ. Καρύδης και διευκρινίζει ότι «η παρούσα αναπαράσταση αποσαφηνίζει τα μέρη αυτά που παραμένουν υποθετικά και εξερευνά εναλλακτικές αναπαραστάσεις. Ρίχνοντας νέο φως σε μία από τις πιο προωθημένες μορφολογικά εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης, η διάλεξη αυτή επιδιώκει να βελτιώσει την κατανόηση της εξέλιξης της ναοδομίας κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο».
Η διάλεξη, που έχει τίτλο «Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη κατά τα χρόνια του Ιουστινιανού», πραγματοποιείται στο πλαίσιο σειράς διαλέξεων με τίτλο «Μαθήματα εμβαθύνσεως στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής» που διοργανώνει το Σπουδαστήριο της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ.
