Στις 15 Νοεμβρίου 2016 στο Κρατικό Ιστορικό Μουσείο της Μόσχας, το οποίο βρίσκεται στην Κόκκινη Πλατεία στην καρδιά της ρωσικής πρωτεύουσας, εγκαινιάστηκε η έκθεση «Θεοί και Ήρωες των Αρχαίων Ελλήνων». Η έκθεση διοργανώθηκε από τη Διεύθυνση Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε συνεργασία με Επιστημονική Επιτροπή, στο πλαίσιο του Αφιερωματικού Έτους «2016 – Η Ελλάδα στη Ρωσία», υπό την αιγίδα των κυβερνήσεων των δύο χωρών.

Η σημαντική αυτή έκθεση δίνει την ευκαιρία στο ρωσικό κοινό να θαυμάσει 135 αρχαία έργα εξαιρετικής τέχνης και επιστημονικής αξίας που εικονογραφούν τον μυθικό κόσμο των θεών και των ηρώων και προβάλλουν δοξασίες και λατρευτικές πρακτικές των αρχαίων Ελλήνων.

Μαρμάρινα γλυπτά, αγγεία, πήλινα ειδώλια, χάλκινα τέχνεργα, κοσμήματα, νομίσματα κ.ά. που χρονολογούνται από τους προϊστορικούς έως τους ρωμαϊκούς χρόνους, από 25 αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας, καθώς και πλούσιο εποπτικό και οπτικοακουστικό υλικό μεταφέρουν την εμπειρία του θείου στοιχείου κατά την αρχαιότητα, όπως αποτυπώνεται από την απεικόνιση των ανθρωπόμορφων θεών του Ολύμπου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης, όπως το μαρμάρινο ανάγλυφο αυστηρού ρυθμού της «Σκεπτομένης Αθηνάς» από το Μουσείο Ακρόπολης, η περίφημη πελίκη του «Ζωγράφου του Προνόμου» με την παράσταση του θεού Άρη και Γιγάντων, από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το χάλκινο μετάλλιο με την προτομή της Αθηνάς Προμάχου από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, ο μαρμάρινος Απόλλων, αντίγραφο Φειδιακού τύπου, από το Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας, ο ένθρονος Δίας από το Αρχαιολογικό Μουσείο Δίου, το άγαλμα του νεαρού Διονύσου, που θυμίζει τον Λύκειο Απόλλωνα του Πραξιτέλη, από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Οι θεοί έχουν αναπτυχθεί στο χώρο ακολουθώντας τη διάταξη της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα, το συναρπαστικό και γοητευτικό σύμπαν τους ξεδιπλώνεται μέσα από τις μορφές και τα σύμβολά τους, μέσα σε ιερά τοπία που αργότερα εξελίχτηκαν σε λατρευτικά κέντρα, και μέσα από επεισόδια από την πολυτάραχη ζωή τους. Την έκθεση ολοκληρώνουν δύο κορυφαίες μορφές του αρχαίου ελληνικού κόσμου, ο Ηρακλής, κατεξοχήν πανελλήνιος ήρωας, και ο Αλέξανδρος ο Μέγας, οικουμενικός ήρωας, ως ιδιότυπη κατηγορία υπάρξεων ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους, με φήμη και κατορθώματα που προσέλαβαν μυθικές διαστάσεις.

Η έκθεση συνοδεύεται από επιστημονικό κατάλογο στη ρωσική γλώσσα με πλούσια εικονογράφηση, ο οποίος πολύ σύντομα θα κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα, στην ελληνική γλώσσα.

Όπως αναφέρθηκε στον χαιρετισμό της Υπουργού Πολιτισμού, Λυδίας Κονιόρδου, που εκφώνησε κατά την τελετή εγκαινίων η Διευθύντρια Μουσείων του ΥΠΠΟΑ, Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη, «τα δημιουργήματα των αρχαίων Ελλήνων, είτε ως καλλιτεχνικά επιτεύγματα για την αιωνιότητα είτε ως αντικείμενα λατρευτικής χρήσης ή καθημερινής ζωής, εξέφρασαν μύθους, αξίες, ιδέες, πόθους και ελπίδες που εξακολουθούν να συγκινούν και να προβληματίζουν, υπενθυμίζοντας πόσο η σύγχρονη ζωή είναι συνυφασμένη με τον λαμπρό πολιτισμό που μας κληροδοτήθηκε από την Αρχαία Ελλάδα». Από τη ρωσική πλευρά, ο Διευθυντής του Ιστορικού Μουσείου της Μόσχας, Alexey Levykin, χαρακτήρισε την έκθεση ως «μοναδικό εκθεσιακό γεγονός που επιτυγχάνει να παρουσιάσει την ιστορία του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα έως την ακμή της κλασικής τέχνης», επισημαίνοντας μάλιστα ότι «τα εκθέματα, επιλεγμένα από κορυφαία μουσεία της Ελλάδας, δεν αποτελούν μέρος μόνο του ελληνικού πολιτισμού αλλά και του πολιτισμού της ανθρωπότητας».

Η έκθεση η οποία φιλοξενείται σε ένα από τα πιο εμβληματικά μουσεία της ρωσικής πρωτεύουσας, με πλούσιες συλλογές ανεκτίμητων έργων, θα διαρκέσει έως τις 15 Φεβρουαρίου 2017 και συνιστά το επιστέγασμα των πολιτιστικών εκδηλώσεων του Έτους «Ελλάδας-Ρωσίας», υπογραμμίζοντας τους παραδοσιακούς φιλικούς δεσμούς των λαών των δύο χωρών και διευρύνοντας την πάντα καρποφόρα συνεργασία μεταξύ των επιστημονικών ιδρυμάτων και των ανθρώπων τους.