Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που διενεργήθηκαν το φετινό καλοκαίρι στην αρχαία Θουρία υπό την αιγίδα της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας με τη Διεύθυνση της επίτιμης Εφόρου Αρχαιοτήτων Δρος Ξένης Αραπογιάννη, εντοπίστηκε το αρχαίο θέατρο της πόλης, άγνωστο έως σήμερα.
Συγκεκριμένα, στη διάρκεια δοκιμαστικών ανασκαφικών τομών που πραγματοποιήθηκαν στη θέση «Ελληνικά», ήρθαν στο φως τα πρώτα σαφή κατάλοιπα αρχαίου θεάτρου.
Η θέση βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της δυτικής πλευράς του υψώματος, όπου εκτείνεται η αρχαία πόλη της Θουρίας. Το θέατρο έχει προσανατολισμό προς τα δυτικά, με θέα την απέραντη εύφορη πεδιάδα της Μεσσηνίας, γνωστή στην αρχαιότητα ως «Μακαρία», και στο βάθος, προς τα νοτιοδυτικά, τη θάλασσα του Μεσσηνιακού κόλπου, ο οποίος στην αρχαιότητα ονομαζόταν «Θουριάτης» κόλπος.
Η ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως τον ισχυρό αναλημματικό τοίχο του κοίλου του θεάτρου, ο οποίος αποκαλύφθηκε σε μήκος 12,30 μ. και σε ύψος σχεδόν 4 μ. Ο τοίχος, με κατεύθυνση από Β προς Ν, είναι κτισμένος, με μεγάλη επιμέλεια, από ορθογώνιους λιθοπλίνθους κατά το ψευδοϊσόδομο σύστημα και ενισχύεται από εγκάρσιες αντηρίδες, που βρίσκονται σε κανονικές αποστάσεις μεταξύ τους.
Παράλληλα προς τον αναλημματικό τοίχο και για ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση του αναλήμματος του θεάτρου, αποκαλύφθηκε άριστα διατηρημένος ο διπλός ισοδομικός τοίχος της αριστερής παρόδου, μήκους 18,35 μ., πλάτους 1,25 μ. και μέγιστου σωζόμενου ύψους 3 μ. Κάθετες αντηρίδες, κτισμένες εσωτερικά και εξωτερικά και αυτού του τοίχου, εξασφαλίζουν τη μεγαλύτερη στατικότητά του.
Αποκαλύφθηκε επίσης σημαντικό τμήμα της κυκλικής ορχήστρας του θεάτρου, σε μήκος 5,45 μ. και πλάτος 3,14 μ.
Η πρώτη σειρά των λίθινων εδωλίων του κοίλου βρέθηκε στη θέση της καθώς και η μία βαθμίδα της κλίμακας που οδηγεί στις κερκίδες του θεάτρου. Μπροστά στα εδώλια υπάρχει άριστα διατηρημένος ο διάδρομος για την κίνηση των θεατών περιμετρικά της ορχήστρας. Ο διάδρομος είναι κατασκευασμένος από μεγάλες ορθογώνιες λιθόπλακες, άψογα συναρμολογημένες. Ένας ανοιχτός ορθογώνιος, λίθινος αγωγός απορροής των ομβρίων υδάτων, που διατηρείται σε άριστη κατάσταση, περιτρέχει την ορχήστρα.
Στην κοιλότητα πίσω από τα σωζόμενα in situ εδώλια, ήρθε στο φως μεγάλος αριθμός πεσμένων λίθινων αρχιτεκτονικών μελών και τμημάτων εδωλίων, που προέρχονται από τις κατεστραμμένες κερκίδες του θεάτρου στο σημείο αυτό.
Το θέατρο είναι κατασκευασμένο από υπόλευκο ψαμμιτικό ασβεστόλιθο (πωρόλιθος) και, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, χρονολογείται στους πρώιμους ελληνιστικούς χρόνους.
Όπως επισημαίνει η Διευθύντρια των Ανασκαφών της Αρχαίας Θουρίας, Δρ Ξένη Αραπογιάννη: «Το αρχαίο θέατρο της Θουρίας ήταν άγνωστο έως σήμερα και ο εντοπισμός του αποτελεί κορυφαίο γεγονός για την αρχαία ιστορία της Μεσσηνίας αλλά και σημαντικό νέο κεφάλαιο στην επιστήμη της αρχαιολογίας».
