«Μια αινιγματική (;) απουσία. Τα πενιχρά ίχνη σφραγίδων και σφραγιστικών πρακτικών στις Κυκλάδες της Εποχής του Χαλκού» είναι ο τίτλος διάλεξης που θα δώσει ο Διαμαντής Παναγιωτόπουλος (Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης) την Τρίτη 4 Οκτωβρίου 2016, και ώρα 19:00, στο κτήριο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας (Πανεπιστημίου 22, Αθήνα).
«Σύμφωνα με έναν άγραφο αρχαιολογικό κανόνα, η απουσία ενδείξεων δεν αποτελεί απαραίτητα και ένδειξη μιας απουσίας» αναφέρει σχετικά με το θέμα της ομιλίας του ο Διαμαντής Παναγιωτόπουλος. «Σε ορισμένες περιπτώσεις ωστόσο, η μακρόχρονη και συστηματική αρχαιολογική έρευνα καταδεικνύει ότι η απουσία συγκεκριμένων δεδομένων δεν μπορεί να είναι απλώς αποτέλεσμα του αποσπασματικού χαρακτήρα των πηγών αλλά μιας συνειδητής πολιτισμικής επιλογής, η οποία ως εκ τούτου αξίζει να μελετηθεί ως ιστορικό φαινόμενο. Σε ένα τέτοιο αρχαιολογικό δίλημμα εστιάζει το σεμινάριο επιχειρώντας να ερμηνεύσει τις πενιχρές ενδείξεις για την κατοχή και χρήση σφραγίδων στις Κυκλάδες της Εποχής του Χαλκού».
Όπως αναφέρει ο κ. Παναγιωτόπουλος, οι τρεις βασικές περίοδοι του μακρού αυτού χρονικού διαστήματος (Πρωτο-, Μεσο- και Υστεροκυκλαδική) θα εξεταστούν όχι ως ένα ιστορικό continuum αλλά ξεχωριστά, καθώς οι προφανείς διαφορές τόσο στα αρχαιολογικά δεδομένα όσο και στο κοινωνικό/ιστορικό τους πλαίσιο απαιτούν και μια διαφορετική μεθοδολογία και προσέγγιση.
«Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί πριν τη χρονολογική αυτή επισκόπηση αφορά τις κοινωνικές προϋποθέσεις που ευνόησαν ή έκαναν απαραίτητη τη χρήση σφραγίδων στους αιγαιακούς πολιτισμούς της 3ης χιλιετίας π.Χ. Στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα στοιχεία για τη χρήση σφραγίδων στο σπήλαιο του Ζα στη Νάξο και τον οικισμό της Αγίας Ειρήνης στην Κέα, ένα νησί ωστόσο που μόνο συμβατικά μπορεί να θεωρηθεί «κυκλαδικό», καθώς φαίνεται πολιτισμικά προσανατολισμένο όχι προς τις Κυκλάδες αλλά προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Στη Μέση Εποχή του Χαλκού, η σχεδόν ολική ανυπαρξία σχετικών ενδείξεων από τις Κυκλάδες –με εξαίρεση και πάλι τον οικισμό της Αγίας Ειρήνης– κάνει μια μελέτη της χρήσης σφραγίδων σε ένα ευρύτερο γεωγραφικό πλαίσιο επιτακτική. Μόνο από αυτή τη γεωγραφικά διευρυμένη σκοπιά που περιλαμβάνει την Κρήτη και το βόρειο Αιγαίο μπορούν να διατυπωθούν υποθέσεις σχετικά με τη χρήση ή όχι σφραγίδων σε κάποια κυκλαδικά λιμάνια. Στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού, η συνύπαρξη μινωικών σφραγίδων και σφραγισμάτων με ντόπιες σφραγίδες στο Ακρωτήρι χρήζει μιας πειστικής ερμηνείας, η οποία αναγκαστικά υπερβαίνει τα στενά όρια της ιστορίας των σφραγιστικών πρακτικών στο Αιγαίο, θίγοντας το ευαίσθητο θέμα της πολιτικής/διοικητικής σχέσης της Θήρας με τη μινωική Κρήτη» καταλήγει ο κ. Παναγιωτόπουλος.
Η διάλεξη πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Κυκλαδικού Σεμιναρίου της Αρχαιολογικής Εταιρείας που διοργανώνει η Μαρίζα Μαρθάρη.
