Διεθνές επιστημονικό συμπόσιο με θέμα «Ζωγραφική και κοινωνία στην Κρήτη της Βενετικής περιόδου: Οι φορητές εικόνες και η μαρτυρία τους» διοργανώνει ο Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης – Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το συμπόσιο θα πραγματοποιηθεί στις 11-12 Ιανουαρίου 2017, στην Αθήνα (Κεντρικό κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημίου 30).
Όπως αναφέρουν οι διοργανωτές: «Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη ενασχόληση των ερευνητών με την τέχνη που παρήχθη σε περιοχές του ελληνικού χώρου υπό βενετική κυριαρχία και με τους δημιουργούς της, ενώ οι ιστορικές συνθήκες των επιμέρους περιοχών έχουν επαρκώς διαλευκανθεί. Η ανακάλυψη σημαντικών αρχειακών τεκμηρίων, ιδίως για τη σπουδαιότερη κτήση της Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου στην ανατολική Μεσόγειο, το νησί της Κρήτης, η δημοσίευση τοιχογραφιών, φορητών εικόνων και άλλων έργων τέχνης υψηλού επιπέδου πρόσφεραν υλικό για τη διερεύνηση νέων και ποικίλων όψεων του πολιτισμού της εποχής. Η ζωγραφική υπήρξε το κύριο πεδίο εντρύφησης, ωστόσο η αρχιτεκτονική, η γλυπτική και άλλες τέχνες (αργυροχρυσοχοΐα, ξυλογλυπτική) είλκυσαν επίσης το επιστημονικό ενδιαφέρον.
»Επομένως, ύστερα από μισό περίπου αιώνα, κατά τον οποίο ήρθαν στο φως σημαντικά στοιχεία, εκπονήθηκαν μελέτες, πραγματοποιήθηκαν εκθέσεις και διοργανώθηκαν συνέδρια που προώθησαν τις γνώσεις μας, νέα ερωτήματα μπορούν να απασχολήσουν σήμερα τους ερευνητές αναφορικά με το χαρακτήρα της ζωγραφικής στην Κρήτη των χρόνων εκείνων. Είναι επίσης δυνατόν να αναζητηθούν πρόσφορα δεδομένα στο σημαντικό αυτό πεδίο τέχνης για να τροφοδοτήσουν νέες προσεγγίσεις.
»Στο παρόν Συμπόσιο η προσοχή θα επικεντρωθεί στην υπό βενετική διακυβέρνηση Κρήτη και στον ζωτικό τομέα των φορητών εικόνων. Σκοπός είναι να αναδειχθούν οι πολλαπλές μαρτυρίες που αυτά τα έργα τέχνης και λατρείας περικλείουν, ώστε τα απορρέοντα στοιχεία να συνεισφέρουν στην κατά το δυνατόν σφαιρικότερη κατανόηση όψεων της μεικτής και ακμάζουσας κοινωνίας, η οποία έθετε σε κίνηση τους μηχανισμούς της δημιουργίας τους».
Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να λάβουν μέρος στο Συμπόσιο με ανακοίνωση σχετική με τις φορητές εικόνες της Κρήτης των υστεροβυζαντινών και των μετά την Άλωση χρόνων, μέχρι το τέλος της Βενετικής περιόδου στο νησί (1669) και τα τέλη του 17ου αιώνα, τις διάφορες εκφάνσεις και παραμέτρους της τέχνης τους, τις σχέσεις τους με την παραγωγή εικόνων άλλων βενετοκρατούμενων ή λατινοκρατούμενων περιοχών καθώς και με άλλα πεδία τέχνης και πολιτισμού γενικότερα.
Η ανακοίνωση (διάρκειας έως 20 λεπτών) μπορεί να εντάσσεται, χωρίς αυτό να είναι δεσμευτικό, στις εξής θεματικές ενότητες: η παλαιολόγεια παράδοση· χορηγοί, ζωγράφοι, ταυτότητες, προτιμήσεις σε μια μεικτή κοινωνία· παραγωγή και διακίνηση των εικόνων, συνθήκες, οικονομικά στοιχεία· μετακινήσεις και επαφές ζωγράφων, σχέσεις εργαστηρίων· νέες επισημάνσεις και ερμηνείες, ανέκδοτα ή μερικώς μελετημένα έργα· το υλικό υπόβαθρο των κρητικών εικόνων, τεχνικά στοιχεία και η σημασία τους· εικονογραφικά θέματα, προσλήψεις και χρήσεις αυτών, τεχνοτροπίες των εικόνων· μαρτυρίες από τις φορητές εικόνες για τον υλικό πολιτισμό της εποχής, την καθημερινή ζωή, τον κόσμο της φύσης· η στάση ζωγράφων και κοινού έναντι των δυτικοευρωπαϊκών ρευμάτων· η καλλιτεχνική προσωπικότητα· η τέχνη των Κρητικών ζωγράφων εκτός Κρήτης· θέματα μεθόδου και διεπιστημονικότητας, ζητούμενα της έρευνας.
Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να αποστείλουν τον τίτλο της ανακοίνωσής τους και περίληψη έως 250 λέξεις μέχρι και την 15η Οκτωβρίου 2016 στις εξής ηλεκτρονικές διευθύνσεις, συγχρόνως: maconst@arch.uoa.gr (καθ. Μ. Κωνσταντουδάκη) και vklotsa@arch.uoa.gr (υποψ. διδ. Β. Κλώτσα).
Τελικός σκοπός είναι η εν καιρώ κατάθεση και δημοσίευση του πλήρους κειμένου της ανακοίνωσης των συμμετεχόντων.
Επιστημονική επιτροπή: Π.Λ. Βοκοτόπουλος (Ακαδημαϊκός, Ομότ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών), Μ. Αχειμάστου-Ποταμιάνου (Επίτ. Διευθύντρια Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου), Μ. Βασιλάκη (Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), Μ. Γεωργοπούλου (Διευθύντρια Γενναδείου Βιβλιοθήκης), Α. Δελλαπόρτα (Διευθύντρια Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου), Α. Δρανδάκη (Επιμελήτρια Βυζαντινής Συλλογής Μουσείου Μπενάκη), Μ. Καζανάκη-Λάππα (Επίτ. Διευθύντρια Υπουργείου Πολιτισμού), Μ. Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου (Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών), Θ. Χατζηδάκη (Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων).
Γραμματεία Συμποσίου: Δρ Δ. Μουρελάτος (επιστημονικός συνεργάτης ΕΚΠΑ).
