Αν ζούσε ο Αριστοτέλης, τι άποψη θα είχε για τα likes και τα friends του facebook; Μάλλον δεν θα είχε ξετρελαθεί, αν πιστέψουμε την Αντωνία Καπελέρη, απόφοιτο φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου πραγματοποιεί τη διδακτορική της διατριβή.

Στο βιβλίο της «Από τον Πλάτωνα στο facebook» (Εκδόσεις Παπαζήση), που κυκλοφόρησε πρόσφατα, εξετάζει τον κορυφαίο αυτό ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης, από την πλευρά της ηθικής φιλοσοφίας. Μαζί με άλλα δοκιμιακά σημειώματα, τα οποία απαντούν σε επίκαιρα ζητήματα δικαιοσύνης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διεθνών επεμβάσεων, οικολογίας, κρατικού ρόλου, επικοινωνίας, ακόμη και υγείας και ευθανασίας και μεταθανάτιας ζωής.

Το εγχειρίδιο αυτό των 146 σελίδων έρχεται να μας υπογραμμίσει ότι η αρχαία ελληνική φιλοσοφία είναι… trendy. Με γλώσσα αφηγηματική, πραγματεύεται την αριστοτελική θέση για τη διαπλανητική τρέλα, όπου οι μισοί χρήστες του διαδικτύου γίνονται φίλοι με τους άλλους μισούς! Η μανία αυτή ξεκίνησε δειλά-δειλά τον Φεβρουάριο του 2004 από τον Mαρκ Ζούκερμπεργκ, σε συνεργασία με συμφοιτητές του από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και, δέκα χρόνια μετά, οι χρήστες και οι… καταχρήστες υπερέβησαν το ένα εκατομμύριο, κάνοντας τους ιδρυτές υπερπλούσιους, αφού τα καθαρά κέρδη ξεπέρασαν το 1,5 δισ., με την περιουσία της εταιρείας να φτάνει τα 17,8 δισ. δολάρια.

Αν, λοιπόν, σήμερα ζούσε ο μεγάλος Έλληνας σοφός, πιθανότατα θα έβγαινε σε κάποιο τοκ σόου για να αποφανθεί ότι: Υπάρχει η φιλία που δημιουργείται από χρησιμότητα, η φιλία από ευχαρίστηση και η φιλία από αρετή («δια τον χρήσιμον, δι’ ηδονήν, κατ’ αρετήν»).

Και συνεχίζει: Η φιλία είναι ενέργεια διότι, κατά την κοινή αντίληψη, οι ευεργέτες αγαπούν τους αποδέκτες της ευεργεσίας τους περισσότερο απ’ ό,τι οι αποδέκτες της ευεργεσίας τους ευεργέτες τους.

Η διαφορά με το σημερινό υπερδημοφιλές μέσο –επισημαίνει η μελετήτρια– είναι ότι προβάλλει ως αρχή του την αξία της αναγνωρισιμότητας, της δημοτικότητας και του φαίνεσθαι. Στόχος είναι, τελικά, να ανταλλαγούν εικόνες, κείμενα, φωτογραφίες, βίντεο που κολακεύουν, οδηγώντας σε μια πλασματική ζωή. «Συνεπώς, η ψηφιακή φιλία δεν μπορεί να θεωρηθεί πραγματική φιλία και κυρίως δεν αποσκοπεί στην ενάρετη συμβίωση των φίλων, με σκοπό την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους προς το αγαθό».

Οι τίτλοι των άλλων ενοτήτων: Δικαιοσύνη, ο Ευθύφρων του Πλάτωνα, Δικαιώματα και διεθνείς παρεμβάσεις, Το κράτος του Χέγκελ, Για μια ηθική της γης, Ηθική και ευθανασία, η προοπτική του Κίρκεγκωρ, Υγεία και ευδαιμονία, από τον Αριστοτέλη στην εποχή της βιοτεχνολογίας, Η ζωή μετά θάνατον, ο μύθος του Ηρός.

Εξετάζοντας την έννοια της δικαιοσύνης, η συγγραφέας, εν μέσω οικονομικής, πολιτικής και αξιακής κρίσης, προβάλλει τα σωκρατικά ερωτήματα: «Όσιον είναι ό,τι ευχαριστεί τους θεούς;», «Ό,τι αγαπούν οι θεοί είναι όσιον και ό,τι μισούν είναι ανόσιο;». «Τον ευσεβή τον αγαπούν οι θεοί γιατί είναι ευσεβής ή μήπως είναι ευσεβής επειδή τον αγαπούν οι θεοί;». «Προσφέρουμε στους θεούς ό,τι αγαπούν, ζητώντας τους ανταλλάγματα;».

Τελικά, πρόκειται για ερωτήματα που τίθενται και θα τίθενται αιωνίως… Ακόμη και όταν το Facebook θα έχει ξεπεραστεί… Σε πείσμα του μεγάλου Αριστοτέλη…