Συνεχίστηκε και φέτος η έρευνα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ) σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) στη Δήλο. Η συνεργασία διεξήχθη στο πλαίσιο της έρευνας της δρος Μάνθας Ζαρμακούπη, εξωτερικής συνεργάτιδας στον Τομέα Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ και λέκτορα στο Πανεπιστήμιο του Birmingham, για την πολεοδομική εξέλιξη της Δήλου κατά την Ύστερη Ελληνιστική εποχή, που χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο του Birmingham.

Σκοπός της υποθαλάσσιας έρευνας, που πραγματοποιήθηκε από τις 25 Μαΐου έως τις 15 Ιουνίου 2016, ήταν να αποτυπωθούν τα κατάλοιπα, που βρίσκονται στη θαλάσσια περιοχή της συνοικίας του Σκαρδανά, όπως επίσης και να γίνουν διερευνητικές αυτοψίες για τον εντοπισμό αρχαίων ναυαγίων γύρω από τη Δήλο και τη Ρήνεια.

Τα αποτελέσματα της έρευνας του 2016

Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής αποστολής εντοπίστηκαν και αποτυπώθηκαν τοίχοι κτισμάτων στον αιγιαλό κατά μήκος της ακτογραμμής, όπως επίσης και κίονες και πεσσοί σε βάθος από 20 εκατοστά έως 5 μέτρα. Επιπλέον, εντοπίστηκε και αποτυπώθηκε μια κατασκευή με ισχυρή θεμελίωση, η οποία κατά πάσα πιθανότητα ανήκε σε λιμενική εγκατάσταση. Ο εντοπισμός ναυαγίου αρχαίου εμπορικού πλοίου σε απόσταση περίπου 35 μέτρων από την κατασκευή ενδυναμώνει την υπόθεση αυτή, για την επιβεβαίωση της οποίας μόνο η ανασκαφική έρευνα θα δώσει περισσότερες πληροφορίες.

Η υποθαλάσσια έρευνα στη Δήλο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών αποσαφηνίζει λοιπόν τη λειτουργία των συμπληρωματικών λιμανιών της Δήλου. Φαίνεται ότι όπως και στον όρμο της Συνοικίας του Σταδίου, τον οποίο η ερευνητική ομάδα είχε μελετήσει το 2014 και 2015, και στον όρμο της Συνοικίας του Σκαρδανά λειτουργούσε εμπορικό λιμάνι, με χρήση βοηθητική στο κεντρικό αρχαίο λιμάνι της Δήλου.

Επιπροσθέτως, η ερευνητική αποστολή πραγματοποίησε υποβρύχιες διερευνητικές αυτοψίες βόρεια του όρμου του Σκαρδανά και κατά μήκος της ακτογραμμής της νήσου Ρήνειας, κατά τη διάρκεια των οποίων εντοπίστηκαν επτά ναυάγια αρχαίων εμπορικών πλοίων. Πρόκειται για έξι ναυάγια της Ύστερης Ελληνιστικής περιόδου και ένα ναυάγιο της Ρωμαϊκής περιόδου. Η Δήλος γνώρισε ραγδαία οικονομική ανάπτυξη μετά το 167 π.Χ., όταν οι Ρωμαίοι έθεσαν το νησί υπό αθηναϊκή κυριαρχία και το μετέτρεψαν σε εμπορική βάση που συνέδεε την ανατολική και τη δυτική Μεσόγειο. Επιπλέον, ο δίαυλος μεταξύ Δήλου και Ρήνειας αποτελεί ένα από τα βασικά θαλάσσια περάσματα του Αιγαίου. Και ενώ η ύπαρξη ναυαγίων της Ύστερης Ελληνιστικής περιόδου είναι αναμενόμενη, το ναυάγιο της Ρωμαϊκής περιόδου αποδεικνύει τη συνέχιση της εμπορικής δραστηριότητας του λιμανιού της Δήλου, γεγονός που συνδέεται και με νεότερες έρευνες σχετικά με την κατοίκηση της Δήλου κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.

Στην αρχαιολογική έρευνα συμμετείχαν από την ΕΕΑ η επιστημονική υπεύθυνη και καταδυόμενη αρχαιολόγος Μαγδαληνή Αθανασούλα, η καταδυόμενη αρχιτέκτονας μηχανικός Αικατερίνη Ταγωνίδου και ο καταδυόμενος εργατοτεχνίτης Σπυρίδων Μουρέας. Από το ΕΙΕ, στην αρχαιολογική έρευνα συμμετείχε η επιστημονική υπεύθυνη, καταδυόμενη αρχαιολόγος και αρχιτέκτονας μηχανικός, δρ Μάνθα Ζαρμακούπη, και ως εθελοντές ο καταδυόμενος αρχαιολόγος Γιάννης Νάκας και η καταδυόμενη αρχαιολόγος Lana Radloff.