Πόσα γνωρίζουμε για την ιστορία και τα μνημεία του ακριτικού Καστελλόριζου; Σίγουρα όχι όσα η Καλλιόπη Μπαϊράμη και η Ελένη Παπαβασιλείου, αρχαιολόγοι, οι οποίες σήμερα, Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2016 και ώρα 19.00, θα δώσουν διάλεξη με θέμα «Αναδρομές και διαδρομές στην Ιστορία του Καστελλoρίζου διά των μνημείων και των αρχαιολογικών ευρημάτων», στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (οδός Τοσίτσα 1).

Οι ίδιες έδωσαν ένα μικρό δείγμα του «ταξιδιού» που θα προσφέρουν στο πανέμορφο Καστελλόριζο:

«Η αρχαία Μεγίστη, το σημερινό Καστελλόριζο, αποτελούσε από τον 4ο αι. π.Χ. μέρος του ροδιακού κράτους. Οι σχέσεις του με τη Λυκία, στην απέναντι μικρασιατική ακτή, αποτυπώνονται στον περίφημο τάφο “Λυκιακού τύπου” και στα λυκιακά ανάγλυφα που φυλάσσονται στο Μουσείο Καστελλορίζου», αναφέρουν στην περίληψή τους οι ομιλήτριες ως προς την αρχαιότητα του νησιού. Οι βασιλικές που εντοπίστηκαν στην περιοχή «Χωράφια» και στη θέση του μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου του Βουνού, όπου μόνασε ο Όσιος Άνθιμος ο εκ Κεφαλληνίας, ανήκουν στους μεταχριστιανικούς αιώνες.

«Μνημεία από τη βυζαντινή περίοδο δεν έχουν σωθεί, σε αντίθεση με την περίοδο της Ιπποτοκρατίας (1309­1522), από την οποία διατηρείται ένας πύργος του κάστρου θεμελιωμένος σε αντίστοιχο των αρχαίων χρόνων, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου και το Παλαιόκαστρο, αρχαία ακρόπολη με συνεχή κατοίκηση ως τη μεταβυζαντινή περίοδο», συμπληρώνουν. Όσο για την περίοδο της Τουρκοκρατίας, εκτός από τα αντιπροσωπευτικά μνημεία (χαμάμ, ανεμόμυλος, σχολείο), ιδρύθηκαν αρκετά μοναστήρια (Αγία Τριάδα, Προφήτης Ηλίας κ.ά.), ενώ για την εποχή ακμής του νησιού (10ος-αρχές 20ου αι.), αδιάψευστοι μάρτυρες είναι οι μεγαλοπρεπείς εκκλησίες με τα μαρμάρινα ή ξυλόγλυπτα τέμπλα με ξεχωριστό δείγμα αρχιτεκτονικής τον Άγιο Γεώργιο του Λουκά (Σαντραπέ).

«Ο σεισμός του 1926 και οι βομβαρδισμοί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μετέτρεψαν έναν αξιόλογο και ευημερούντα οικισμό σε ερειπιώνα, ενώ η μετανάστευση των κατοίκων του αυξήθηκε τόσο που απέμειναν μόνο 200-300 σήμερα στο νησί», καταλήγουν.

Η Καλλιόπη Μπαϊράμη είναι αρχαιολόγος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και η Ελένη Παπαβασιλείου στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου. Η διάλεξη πραγματοποιείται στο πλαίσιο των ομιλιών που διοργανώνει η Εταιρεία των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.