Με μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, η οποία συνοδευόταν με προβολή διαφανειών, η αρχαιολόγος και προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών, Κατερίνα Περιστέρη «ξενάγησε» το πολυπληθές ακροατήριό της στο μοναδικό σε μέγεθος, μεγάλης αρχιτεκτονικής και ιστορικής σημασίας, μνημείο του μακεδονικού ταφικού συγκροτήματος Τύμβου Καστά Αμφίπολης.

Η κα Περιστέρη, επικεφαλής της ανασκαφής στην Αμφίπολη, επισκέφθηκε τη Λευκωσία για να μιλήσει στην 3η Ετήσια Διάλεξη της Alpha Bank για τη Γιορτή των Γραμμάτων, που διοργανώνεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η Ελληνίδα αρχαιολόγος στη διάλεξή της περιέγραψε παραστατικά και συγκριτικά το ανασκαφικό έργο, τον Περίβολο, τις Σφίγγες, τον Λέοντα της Αμφίπολης, τις Καρυάτιδες και τους Θαλάμους.

Η επιγραφή «Παρέλαβον Ηφαιστίωνος» μαζί με το μονόγραμμα του Αντίγονου του Μονόφθαλμου δίνει τη δυνατότητα ταύτισης και χρονολόγησης του έργου, σημείωσε η κα Περιστέρη. Σύμφωνα με την ίδια το ταφικό μνημείο οικοδομήθηκε κατά παραγγελία του Αλεξάνδρου το 324 π.Χ., ο οποίος ζήτησε την ανέγερση ηρώων για να τιμήσουν τον φίλο του, Ηφαιστίωνα. Δόθηκε λοιπόν, είπε, η εντολή στον αρχιτέκτονα Δεινοκράτη για την οικοδόμηση του τύμβου, ο οποίος απαιτούσε 3.000 κυβικά μαρμάρου από τη Θάσο για να γίνουν τα έργα. Αναφέρθηκε στο ιστορικό της ανασκαφής στον Τύμβο Καστά, η οποία, όπως υπενθύμισε, άρχισε το 2012 και κράτησε μέχρι το τέλος του 2014. Υπήρξε, επεσήμανε, μια έρευνα αρκετά δύσκολη και αποκάλυψε ένα τεράστιο μνημειακό ταφικό συγκρότημα με περίβολο, η περίμετρος του οποίου φτάνει τα 497 μέτρα, με διάμετρο 158,40 μέτρα. Είναι, είπε, ένα έργο, το οποίο έχει στην κορυφή του το Λιοντάρι, που βρίσκεται σήμερα στη σύγχρονη γέφυρα του Στρυμόνα, και βέβαια το ταφικό μνημείο που είναι ένας σύνθετος μακεδονικός τάφος με καταπληκτικά ευρήματα, τις Σφίγγες, τις Καρυάτιδες, τα ψηφιδωτά και την όλη κατασκευή από μάρμαρο Θάσου το συνολικό βάρος του οποίου φτάνει τους 3.000 τόνους.

«Πρόκειται για μια ανασκαφή που δεν είναι μόνο για την Αμφίπολη, δεν είναι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλο τον κόσμο. Όλοι πρέπει να γίνουν κοινωνοί αυτής της μεγάλης ανακάλυψης» τόνισε. Επίσης, ανέφερε ότι το ανασκαφικό έργο ολοκληρώθηκε, αλλά, πρόσθεσε, χρειάζεται δουλειά συντήρησης και μελέτης των ευρημάτων.

Την κα Περιστέρη παρουσίασε στο κοινό ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Θεόδωρος Μαυρογιάννης, ο οποίος τον Σεπτέμβριο του 2014 υποστήριξε ότι ο Τύμβος Καστά στην Αμφίπολη είναι μακεδονικός τάφος και οικοδομήθηκε περί το 325 π.Χ. κατά παραγγελία του Αλεξάνδρου για τον Ηφαιστίωνα.

Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, καθηγητής Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, χαρακτήρισε τη διάλεξη «μοναδική», γιατί –όπως είπε– δόθηκε η ευκαιρία «να ακούσουμε από πρώτο χέρι για την πορεία της ανασκαφικής έρευνας από την αποκάλυψη του μνημείου μέχρι σήμερα, να μάθουμε για τη μεθοδική διαδικασία της ανασκαφικής έρευνας και για τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν».

Εξάλλου, σε συνέντευξη Τύπου ο πρύτανης, Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, ανακοίνωσε ότι το καλοκαίρι η κα Περιστέρη θα έλθει και πάλι στην Κύπρο για να διδάξει μαθητές λυκείων και γυμνασίων, που θα συμμετέχουν στο θερινό σχολείο του Πανεπιστημίου Κύπρου. Επίσης, ο πρύτανης είπε ότι συμφωνήθηκε να εξεταστούν τρόποι για να συνεργαστούν τα επόμενα χρόνια φοιτητές του Πανεπιστημίου Κύπρου με την κα Περιστέρη.

Σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, αν θα επιθυμούσε κάποια στιγμή να πραγματοποιήσει ανασκαφές στην Κύπρο, η κα Περιστέρη ανέφερε ότι αγαπάει τόσο πολύ την αρχαιολογική επιστήμη, που πραγματικά θα ήθελε να ανασκάψει στην Κύπρο.

«Η Αρχαιολογία είναι μαγεία, δεν ξέρουμε το αύριο τι μας επιφυλάσσει», απάντησε η κα Περιστέρη σε άλλη ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ για το κατά πόσον θα πρέπει να αναμένονται και άλλες αποκαλύψεις σε ό,τι αφορά τον Τύμβο Καστά. Υπέδειξε ότι για την ώρα αυτό που πρέπει να γίνει είναι, αφού το μνημείο συντηρηθεί και στερεωθεί, να μπορέσει να γίνει επισκέψιμο.

«Από εκεί και πέρα η έρευνα που κάνουμε με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για την επισκόπηση του χώρου μάς έχει δώσει και κάποια άλλα σημεία στον περίβολο τα οποία μελλοντικά θα ανασκάψουμε», συμπλήρωσε. Για το πότε θα είναι επισκέψιμο το μνημείο η κα Περιστέρη είπε ότι αυτό δεν είναι θέμα των αρχαιολόγων, αλλά της πολιτικής εξουσίας.

Τη συνέντευξη Τύπου παρακολούθησαν φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων και φοιτητών η κα Περιστέρη αναφέρθηκε σε μια επιγραφή που βρέθηκε στον περίβολο, η οποία γράφει «Παρέλαβον Ηφαιστίωνος Ηρώον», και είπε πως δεν χωράει καμία αμφισβήτηση ότι προέρχεται από το ταφικό αυτό συγκρότημα. Πρόσθεσε πως πέρα από αυτό υπάρχει και το μονόγραμμα-συμπίλημα «Ηφαιστίων» σε ρόδακες γραπτούς εσωτερικά του μνημείου.

Έχουν απαντηθεί πολλά ερωτήματα, απομένουν ωστόσο πολλά, ανέφερε και πρόσθεσε ότι όσον αφορά τη χρονολόγηση, η αρχαιολογική ομάδα είναι απόλυτα σίγουρη ότι το μνημείο κατασκευάστηκε στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα και πως τότε είναι που κατασκευάστηκαν και οι Σφίγγες, οι Καρυάτιδες, το ψηφιδωτό και ο εσωτερικός τάφος που υπάρχει με τη θήκη, αλλά και ο περίβολος και το Λιοντάρι.

Η κατάσταση των σκελετών ήταν αρκετά διαταραγμένη και έχει ακόμη δουλειά η έρευνα σε ό,τι αφορά το σκελετικό υλικό, δουλειά την οποία διεξάγει το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εξήγησε.

Σε ερώτηση, αν το έντονο ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ κατά τη διάρκεια της ανασκαφής βοήθησε ή δυσκόλεψε το έργο της, η κα Περιστέρη απάντησε ότι «οι αρχαιολόγοι δεν πρέπει να κρύβονται στα μουσεία, ούτε να κρύβουν τα ευρήματα που ανακαλύπτουν».

Στη σημασία των ευρημάτων της Αμφίπολης αναφέρθηκε και ο αναπληρωτής καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Θεόδωρος Μαυρογιάννης. «Ομολογουμένως από την εποχή της ανασκαφής του Μανόλη Ανδρόνικου στη Βεργίνα δεν είχαμε κάτι τέτοιο» είπε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

«Η ανασκαφή ήταν πάρα πολύ δύσκολη και ήταν εξαιρετική η δουλειά που πραγματοποίησε η Κατερίνα Περιστέρη με τους συνεργάτες της», συμπλήρωσε ο καθηγητής Θεόδωρος Μαυρογιάννης.