«Στο όνομα του Le Corbusier» ονομάζεται η έκθεση που παρουσιάζεται στην Οικία Σπητέρη/Προβελέγγιου στην Κυψέλη (Κυκλάδων 8). Πρόκειται για ομαδική έκθεση εικαστικών, η οποία εγκαινιάζει σειρά εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν το φθινόπωρο 2015 και την άνοιξη 2016, με αφορμή τα 50 χρόνια από τον θάνατο του μοντερνιστή αρχιτέκτονα που σημάδεψε όσο λίγοι την αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα.

«Γιατί ο Le Corbusier; Γιατί έπαιξε έναν τεράστιο ρόλο στην αρχιτεκτονική, στα γράμματα και στις τέχνες, στην πόλη του 20ού αιώνα, ανεδείχθη σε μια οικουμενική προσωπικότητα και είχε μια πάρα πολύ στενή σχέση με την Ελλάδα. Μια σχέση που του δίνει ξεχωριστό ρόλο όταν αναφερόμαστε στην ελληνική αρχιτεκτονική και στη σχέση της Ελλάδας με το διεθνές αρχιτεκτονικό προσκήνιο», ανέφερε ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης, καθηγητής στο ΕΜΠ, ένας από τους διοργανωτές των δράσεων και επιμελητής της έκθεσης κατά την ξενάγηση των δημοσιογράφων στην έκθεση.

«Η σχέση αυτή είχε δύο σημαντικές πτυχές. Το ένα ήταν η μεγάλη αγάπη του Λε Κορμπυζιέ για τον ελληνικό χώρο, είτε αυτός ήταν η αρχαιότητα (είχε επισκεφτεί την Ακρόπολη το 1911) είτε οι Κυκλάδες, τα ανώνυμα κυκλαδίτικα σπίτια, η θάλασσα και τα τοπία που επισκέφτηκε το 1933», εξήγησε ο ίδιος, ενώ αναφερόμενος στην χρονιά (1933) που ήταν επικεφαλής στην Ελλάδα του περίφημου 4ου Διεθνούς Συνεδρίου Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής, καθώς και στη γνωστή διάλεξη που έδωσε μπροστά στο κτίριο του ΕΜΠ, μίλησε για την ακτινοβολία και το ενδιαφέρον που άσκησε στους νέους αρχιτέκτονες της εποχής. «Ήταν τόσο μεγάλη ώστε από το 1930, ήδη πριν το συνέδριο, μέχρι το 1965 που πέθανε, 18 συνολικά Έλληνες αρχιτέκτονες και πολιτικοί μηχανικοί πήγαν στο Παρίσι να συνεργαστούν μαζί του. Μερικοί από αυτούς ήταν διάσημοι, όπως ο Αριστομένης Προβελέγγιος, που είναι και ο αρχιτέκτονας αυτού του σπιτιού, και ο Γιάννης Ξενάκης», σημείωσε.

«Ποιος είναι ο Le Corbusier;». Την ερώτηση αυτή απηύθυναν οι επιμελητές της έκθεσης στους εικαστικούς που κλήθηκαν να συμμετάσχουν. «Καλούμε τους εικαστικούς να στήσουν έναν διάλογο πάνω στο ερώτημα του ποιος είναι ο Λε Κορμπυζιέ, αλλά όχι με μία πρόθεση να βρούμε την απάντηση. Άλλωστε η θέση μας είναι να δείξουμε την πολλαπλότητα της πρόσληψης αυτής της προσωπικότητας για κάποιον ερευνητή, για έναν σπουδαστή, για κάποιον που δεν σχετίζεται με την αρχιτεκτονική. Κατά συνέπεια οι εικαστικοί καλούνται να φέρουν στο προσκήνιο μέσω ενός έργου αυτό που βρίσκεται πιο κοντά σε αυτούς ως απάντηση σε μια ερώτηση του ποιος είναι ο Λε Κορμπυζιέ», ανέφερε ο Φάνης Καφαντάρης, επιμελητής της έκθεσης, μαζί με τον κ. Τουρνικιώτη.

Η έκθεση πραγματοποιείται στο συγκρότημα των δυο κτιρίων επί των οδών Κυκλάδων και Κεφαλληνίας, που ήταν το σπίτι και το ατελιέ του ζεύγους Σπητέρη (ο Τώνης Σπητέρης ήταν ένας από τους πρώτους Έλληνες τεχνοκριτικούς και η Ιωάννα Σπητέρη σημαντική γλύπτρια). Το ζεύγος αρχικά έμενε στο γωνιακό κτίριο (που χτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα), ενώ το 1955 ανέθεσαν στον αρχιτέκτονα Αριστομένη Προβελέγγιο την κατασκευή του δεύτερου μικρού κτιρίου-ατελιέ δίπλα στο σπίτι τους. «Ήδη η επιλογή του εκθεσιακού χώρου είναι ένα συμβάν που σχετίζεται με τον Λε Κορμπυζιέ», πληροφόρησε ο κ. Καφαντάρης, που παρουσίασε και τη διάρθρωση της έκθεσης, η οποία επιμερίζεται σε τέσσερις ενότητες.

Στο ισόγειο τα έργα αναφέρονται σε μια γενικότερη πρόσληψη της προσωπικότητας του Le Corbusier, όπως αυτή έρχεται σε έναν αρχιτέκτονα ή σε ένα μη ειδικό κοινό απέναντι στο πρόσωπό του. Στο υπόγειο είναι το βιολογικό πρόσωπο και ο θάνατος του διάσημου αρχιτέκτονα, με το έργο, μεταξύ άλλων, της προβολής ενός βίντεο 1,18 λεπτών που αφορά την κηδεία του, όπως αυτή αποτυπώθηκε από τα γαλλικά επίκαιρα της εποχής. Στο μεσοπάτωμα, μεταξύ της προσωπικότητας και του θανάτου του φυσικού προσώπου, συναντάμε ίσως ένα από τα πιο μεγαλεπήβολα έργα του αρχιτέκτονα, όχι σε επίπεδο φόρμας, αλλά κανόνων. Πρόκειται για το περίφημο modulor του Le Corbusier, το σύστημα μετρήσεων με βάση την ανθρώπινη γεωμετρία, που σχεδιάστηκε από το γραφείο του αρχιτέκτονα με σκοπό να εδραιωθεί διεθνώς.

Η έκθεση συνεχίζεται στον πρώτο όροφο, όπου τα έργα έχουν μια άμεση «συνομιλία» με τον εξωτερικό χώρο, σε μια προσπάθεια προβληματισμού για την πόλη, καθώς η θέαση με το παλίμψηστο των κατοικιών στη γειτονιά, που περιλαμβάνει νεοκλασικά κτίρια, σπίτια του μεσοπολέμου και πολυκατοικίες, γίνεται αβίαστα. Η έκθεση συνεχίζεται στον δεύτερο όροφο με προβολή βίντεο και με τη δυνατότητα να ακούσει κανείς ηχογραφημένα τον επικήδειο λόγο του Αντρέ Μαλρό για τον Le Corbusier, ενώ στην ταράτσα, όπου καταλήγει μέσω του φωταγωγού η ηχητική εγκατάσταση-έργο που συνοδεύει με ήχους όλη την έκθεση, ο επισκέπτης μπορεί να ξαναβρεί, όπως και στον πρώτο όροφο, την πόλη γύρω.

Στην έκθεση «Στο όνομα του Le Corbusier» συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Κωστής Βελώνης και Λήδα Λυκουριώτη, Φοίβη Γιαννίση και Ζήσης Κοτιώνης, Γιάννης Γρηγοριάδης, Γιώργος Γυπαράκης, Θάλεια Ιωαννίδου, Πάνος Κούρος, Βάνα Ξένου, Μαρία Παπαδημητρίου και Αλέξανδρος Ψυχούλης. Οι δράσεις για τον Le Corbusier είναι μια πρωτοβουλία της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, που πραγματοποιούνται με τη συνεργασία πολιτιστικών και επιστημονικών φορέων και τη στήριξη του Ιδρύματος Le Corbusier. Εντάσσονται στο ευρύτερο πλέγμα εκδηλώσεων που οργανώνονται διεθνώς με τη συγκυρία των 50 χρόνων από τον θάνατο του μεγάλου αρχιτέκτονα.