1. Αδαμάντιος Χ. Λάππας, Στιχουργήματα του «Μπαμπά Λάππα», εκδ. Καπόν, Αθήνα 2012, 135 σελ., ISBN 978-960-6878-53-4.
2. Αδαμάντιος Χ. Λάππας, Απόψεις αυτοδίδακτου για Υγεία και Νόσο, Χ.Μ. Μουτσόπουλος, Απόψεις του Σήμερα, CMYK, Αθήνα 2013, 95 σελ., ISBN 978-618-80270-7-7.
3. Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος, Αλίκη Α. Σάρρα, Ο Φιλολογικός Βίος του Αδαμάντιου Χ. Λάππα, CMYK, Αθήνα 2015, 182 σελ., ISBN 978-618-5084-08-0.
Τον Αδαμάντιο Χ. Λάππα (1852-1939), γνωστό και ως «Μπαμπά Λάππα», έρχεται να μας αποκαλύψει ο γνωστός καθηγητής της Ιατρικής Χαράλαμπος Μουτσόπουλος τιμώντας τη μνήμη του προγόνου του με την έκδοση σύμμεικτης τρίτομης σειράς με τα χειρόγραφα τετράδιά του.
Γόνος εύπορης οικογένειας επιχειρηματιών στην εμπορία ξύλου, ο Αδαμάντιος γεννήθηκε στο Νησί της Παμβώτιδας λίμνης των Ιωαννίνων, όπου και το οικογενειακό αρχοντικό. Φοίτησε στο Ελληνικόν Σχολείον αλλά διέκοψε τις σπουδές του στην Γ’ Γυμνασίου εξ αιτίας, όπως γράφει, της αντιεκπαιδευτικής συμπεριφοράς του καθηγητή του. Σε αντιστάθμισμα δεν θα πάψει να αυτοεκπαιδεύεται σε όλη του τη ζωή: ό,τι διάβαζε και τον εντυπωσίαζε το κατέγραφε. Προκειμένου, όπως ο ίδιος μαρτυρεί, να νιώθει άνετα στις κοινωνικές του αναστροφές «μετά προσώπων πολύ ανωτέρων από άποψιν μορφώσεως» επιδόθηκε σε ενδελεχή μελέτη «όλων σχεδόν των συγχρόνων Ελλήνων συγγραφέων, πεζών τε και ποιητών» καθώς και στη μελέτη παλαιότερων Νεοελλήνων και ξένων συγγραφέων, κυρίως Γάλλων. Επί είκοσι πέντε χρόνια υπήρξε συνδρομητής του εξαιρετικά ενδιαφέροντος εβδομαδιαίου φύλλου Νέα Ημέρα αλλά και του σατιρικού φύλλου Ραμπαγάς του Σουρή.
Όταν ο πρωτότοκος ανιψιός του Λούσιας (παππούς του Χ.Μ. Μουτσόπουλου) τελείωσε το Σχολαρχείο, ο Αδαμάντιος του παραχώρησε τα ηνία της επιχείρησης κρατώντας την εποπτεία και συμβουλευτικό ρόλο. Έτσι, είχε άφθονο χρόνο για να επιδίδεται στη μελέτη, στο γράψιμο, στη στιχουργική του και στο γλέντι. Κοινωνικός, συναναστρεφόταν την πνευματική ελίτ της πόλης, ήταν «ο γόης των Ιωαννίνων» και λάτρευε το ωραίο φύλο. Με παιγνιώδη διάθεση, με δηκτικούς υπαινιγμούς, η σκωπτική γραφίδα του σκαρώνει συχνά ένα έμμετρο ρεπορτάζ των τεκταινομένων στην πόλη του.
Γεννημένος ποιητής, γράφει ο Μιχάλης Ζ. Κοπιδάκης στα Προλεγόμενα των Στιχουργημάτων. Και κάνει λόγο για τη στιχουργική του ευχέρεια, την εύροια λόγου, την ευρεσιέπεια και τη βαθιά γνώση βιωματική της ηπειρώτικης και γενικότερα της λαϊκής μας παράδοσης.
Η Ήπειρος βρίσκεται ακόμη υπό τουρκική κυριαρχία. Η πολιτική και εθνική συνείδηση του Αδαμάντιου Λάππα είναι οξυμμένη. Για τον πολιτικό καιροσκοπισμό και το κυνήγι πλουτισμού γράφει:
«Του ενός το πάθος είναι ν’ αναβή στο Υπουργείον // και του άλλου να πηδήση για ν’ αδειάση το ταμείον».
Το χρονογράφημά του με τίτλο «Ελευθερία» αρχίζει ως εξής:
«Ελευθερία για τον Έλληνα θα πη να σου πιάνει τη μύτη σου με όλη την πεποίθησιν ότι πιάνει τη δική του.
Ας εξετάσωμεν πρώτα πρώτα από τι υλικά είναι φτιασμένη αυτή η πολυπόθητος και πολυσύνθετος ελευθερία. Είναι εκ πολλών και διαφόρων ειδών υλικά. Η εγγλέζικη, έξαφνα, είναι από ατσάλι. Η γαλλική από μπαρούτι – γι’ αυτό ανάβει και φουσκώνει με το τίποτα. Η γερμανική από μπετόν αρμέ, γαρνιρισμένο με “φερμπότεν”. Η ρωσσική από δέρμα ιπποποτάμου και η ελληνική από μια ύλη, που απάγουν νύχτα με σιδηρένια βυτία έξω της πόλεως ερμητικώς κλεισμένα προς αποφυγήν δυσοσμίας. […]».
Τα κείμενα αυτού «του αυτοδίδακτου λογίου», όπως τον χαρακτηρίζει ο Γιάννης Παπακώστας προλογίζοντας τον Φιλολογικό βίο, δεν συγκεντρώνουν μόνο το ενδιαφέρον των μελετητών της τοπικής ιστορίας των Ιωαννίνων. Με την πολυμέρειά τους (στιχουργήματα, χρονογραφήματα, κοινωνικές παραινέσεις, «χρυσά λόγια», παροιμίες κ.ά.), επισημαίνει ο καθηγητής, αποσπούν την προσοχή λαογράφων, ανθρωπολόγων, όσων ασχολούνται με τη λαϊκή ιατρική και τη θεραπεία των βοτάνων και, βέβαια, των φιλολόγων και γλωσσολόγων που μελετούν τα γλωσσικά ιδιώματα.
Η τριλογία δεν πωλείται στο εμπόριο αλλά διατίθεται δωρεάν από το γραφείο του καθ. Χ. Μουτσόπουλου (210-6430559) μέχρι εξαντλήσεως των αποθεμάτων.
