Η μεγάλη ελληνική βυζαντινή έκθεση «Heaven and Earth: Art of Byzantium from Greek Collections» («Ουρανός και Γη. Η τέχνη στο Βυζάντιο μέσα από ελληνικές συλλογές»), που συνδιοργάνωσαν το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Μουσείο Μπενάκη, με τη συνεργασία της National Gallery of Art της Ουάσιγκτον και του J.P. Getty Museum στο Λος Άντζελες, ολοκλήρωσε την επιτυχημένη πορεία της στην Αμερική στις 10 Μαΐου 2015.
Το Μουσείο Μπενάκη, σε ανακοίνωσή του, κάνει τον απολογισμό της έκθεσης, η προετοιμασία της οποίας είχε ξεκινήσει το φθινόπωρο του 2010 και η οποία παρουσιάστηκε σε τρία από τα μεγαλύτερα μουσεία των ΗΠΑ, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία, με περισσότερους από 600.000 επισκέπτες. Πρώτος σταθμός ήταν η εμβληματική National Gallery of Art της Ουάσιγκτον (Οκτώβριος 2013 – Μάρτιος 2014: 190.000 επισκέπτες), όπου αξίζει να σημειωθεί ότι ποτέ στο παρελθόν δεν είχε παρουσιαστεί άλλη έκθεση αφιερωμένη στο Βυζάντιο ή σε άλλο πολιτισμό του μεσαίωνα.
Επόμενος σταθμός ήταν η Villa του J.P. Getty Museum, στο Λος Άντζελες (Απρίλιος-Αύγουστος 2014: 128.000 επισκέπτες), όπου η έκθεση καταγράφηκε ως η δεύτερη πιο επιτυχημένη στην ιστορία του μουσείου και σημείωσε ρεκόρ επισκεψιμότητας στον διαδικτυακό του τόπο. Η παρουσίαση της έκθεσης στο Λος Άντζελες συνοδεύτηκε από μία μεγάλη επιτυχία του Υπουργείου Πολιτισμού στο πλαίσιο της συστηματικής πολιτικής επαναπατρισμού κλαπέντων αρχαιοτήτων: την επιστροφή από το J.P. Getty Museum στην Ελλάδα ενός σημαντικού βυζαντινού εικονογραφημένου χειρογράφου, το οποίο είχε κλαπεί από τη Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους τη δεκαετία του ’60.
Τρίτος και τελευταίος σταθμός της έκθεσης ήταν το Art Institute of Chicago, όπου, αν και λόγω περιορισμών του χώρου δεν παρουσιάστηκε το σύνολο των έργων, η έκθεση διατήρησε ακέραια τη θεματική της πυκνότητα και το δυναμισμό της αφήγησης, γεγονός που αποτυπώθηκε στην πολύ μεγάλη προσέλευση και την παράταση της διάρκειάς της (Σεπτέμβριος 2014 – Μάιος 2015: 291.800 επισκέπτες).
Η έκθεση συνοδεύτηκε από μία διπλή αγγλόφωνη έκδοση, τον κατάλογο και έναν τόμο αφιερωμένο στις βυζαντινές πόλεις της Ελλάδας, οι οποίοι σχεδιάστηκαν και εκδόθηκαν στην Ελλάδα, με τη συμμετοχή 114 κορυφαίων Ελλήνων και ξένων βυζαντινολόγων. Τόσο η έκθεση όσο και οι εκδόσεις που εξαντλήθηκαν και στα τρία μουσεία, εισέπραξαν διθυραμβικές κριτικές από τον διεθνή τύπο και την επιστημονική κοινότητα.
Παράλληλα με την επιτυχία της έκθεσης, ιδιαίτερα σημαντική για την προβολή της Ελλάδας και του βυζαντινού πολιτισμού, αλλά και για τη διεθνή προώθηση των βυζαντινών σπουδών ήταν η διοργάνωση πλήθους παράλληλων εκδηλώσεων. Τα μουσεία των ΗΠΑ που φιλοξένησαν την έκθεση την πλαισίωσαν με σειρές διαλέξεων, τέσσερα διεθνή επιστημονικά συμπόσια, σεμινάρια, εκπαιδευτικά προγράμματα και συναυλίες. Οι εκδηλώσεις διοργανώθηκαν με τη συνεργασία της Ελληνικής επιτροπής και κορυφαίων ακαδημαϊκών και ερευνητικών κέντρων, όπως το Dumbarton Oaks στη Washington DC και το πανεπιστήμιο UCLA και με τη στήριξη των κατά τόπους ελληνικών προξενικών αρχών .
Τέλος, να υπενθυμίσουμε ότι την επιμέλεια της έκθεσης είχαν οι: Τζένη Αλμπάνη (Αρχιτέκτων, ιστορικός Τέχνης, Δ/νση Μουσείων Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Υπουργείου Πολιτισμού Παιδείας και Θρησκευμάτων), Αναστασία Δρανδάκη (Επιμελήτρια της Βυζαντινής Συλλογής, Μουσείο Μπενάκη), Δήμητρα Παπανικόλα-Μπακιρτζή (Διευθύντρια Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας), Αναστασία Τούρτα (Επίτιμη Διευθύντρια Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού και Διευθύντρια Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων), Ευγενία Χαλκιά (Επίτιμη Διευθύντρια Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου).
