Το Δ’ Διεθνές Συνέδριο Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων διοργανώνει το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων (ΙΑΠΚ) στο πλαίσιο της σειράς διεθνών Συνεδρίων του Ινστιτούτου με τη διεθνή ονομασία Paros. Το συνέδριο, που θα πραγματοποιηθεί στην Παροικιά της Πάρου από 11-14 Ιουνίου 2015, έχει τίτλο «Η Πάρος και οι Αποικίες της» και είναι αφιερωμένο στις αποικίες που ίδρυσε η Πάρος στον αρχαίο κόσμο ήδη από τα τέλη του 8ου/αρχές 7ου αιώνα π.Χ., στην Αδριατική, το βόρειο Αιγαίο και την Προποντίδα.
Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, 40 αρχαιολόγοι και ειδικοί μελετητές της αρχαιότητας θα παρουσιάσουν εργασίες που αναφέρονται στους εξής κεντρικούς θεματικούς κύκλους: «Πάρος, η μητρόπολις», «Θάσος, η αποικία στο Βόρειο Αιγαίο», «Φάρος, η αποικία στην Αδριατική» (σημερινό Stari Grad στο νησί Hvar στην Κροατία), «Πάριον, η αποικία στην Προποντίδα» (σημερινό Çanakkale στην Τουρκία).
Τα ειδικότερα θέματα των κεντρικών θεματικών αυτών κύκλων περιλαμβάνουν: αρχαιολογία της Πάρου και των αποικιών της, ιστορία και ιστορικές προσωπικότητες, κεραμική, γλυπτική, αρχιτεκτονική, νομισματική, επιγραφική, μεταλλοτεχνία, ιερά και λατρείες, αρχαίες τεχνικές εξόρυξης μαρμάρου στην Πάρο και τη Θάσο.
Είναι σημαντικό ότι, με αφορμή το συνέδριο, συγκεντρώνονται στην Πάρο για πρώτη φορά οι αρχαιολόγοι ανασκαφείς και μελετητές από όλες τις αποικίες της Πάρου για να παρουσιάσουν και να συζητήσουν τα αποτελέσματα των ανασκαφών και μελετών τους, που αναμένονται με ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Οι αποικίες της Πάρου
Το Πάριον: ιδρύθηκε το 710 ή 708 π.Χ. στη βορειοανατολική Τρωάδα και βρίσκεται σήμερα στην περιοχή του σύγχρονου χωριού Kemer, στην περιφέρεια του Çanakkale της Τουρκίας. Οι συστηματικές αρχαιολογικές έρευνες που διενεργούνται από το 2005 έχουν φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα και πληροφορίες σχετικά με την οικιστική εξέλιξη της αρχαίας πόλης και μαρτυρούν ότι το Πάριον κατοικήθηκε ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως τον 13ο αιώνα μ.Χ. Η πόλη ήταν μέλος της Δηλιακής Συμμαχίας και μνημονεύεται στους καταλόγους των μελών της Συμμαχίας στην Ακρόπολη της Αθήνας. Είχε πρόξενο στην Αθήνα και, όπως μας πληροφορεί ο ιστορικός Ξενοφών, το ναυτικό της Αθήνας υπό τη διοίκηση του Αλκιβιάδη αγκυροβόλησε στο λιμάνι του Παρίου στην αρχή της Σπαρτιατικής εκστρατείας. Κατά την Ελληνιστική εποχή, το Πάριον βρέθηκε υπό την εξουσία του βασιλείου της Περγάμου και το 133 π.Χ. προσαρτήθηκε στο ρωμαϊκό κράτος, οπότε και απέκτησε μεγάλη σημασία λόγω της γεωπολιτικής του θέσης. Στα χρόνια του αυτοκράτορα Αδριανού (2ος αι. μ.Χ.), στο Πάριον υλοποιήθηκε ένα μεγάλης κλίμακας οικοδομικό πρόγραμμα και έκτοτε η πόλη αποτέλεσε τουριστικό προορισμό για τον κόσμο της αρχαιότητας εξαιτίας της σημαντικής και πλούσιας από τα παλαιότερα χρόνια καλλιτεχνικής της κληρονομιάς. Η αρχαία πόλη του Παρίου ήταν πλούσια σε αριστουργήματα φιλοτεχνημένα από διάσημους γλύπτες της αρχαιότητας. Ανάμεσά τους και αγάλματα από δύο φημισμένους γλύπτες του 4ου αιώνα π.Χ., τον Σκόπα από την Πάρο και τον Πραξιτέλη από την Αθήνα. Στα τέλη του ίδιου αιώνα, το Πάριον διακοσμήθηκε και με έναν μνημειακό βωμό για την Άρτεμη και τον Απόλλωνα, έργο που φιλοτέχνησε ο επίσης φημισμένος αρχιτέκτονας Ερμοκρέων. Ο βωμός καταγράφηκε ως ένα από τα αριστουργήματα στην αρχαία παράδοση μέχρι την ύστερη αρχαιότητα και γι’ αυτό απεικονίστηκε στα νομίσματα της πόλης ήδη στα χρόνια αμέσως μετά την ολοκλήρωσή του.
Η Φάρος: ιδρύθηκε το 385/84 π.Χ. στο κροατικό νησί Hvar κοντά στις ακτές της Δαλματίας. Ανασκαφές που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1980 και συνεχίζονται μέχρι πρόσφατα έχουν φέρει στο φως ένα μέρος της ελληνικής πόλης που αναπτύχθηκε στην πεδιάδα του Stari Grad, νεκροταφεία καθώς και τμήμα των τειχών της με τους οχυρωματικούς πύργους. Στα κινητά ευρήματα περιλαμβάνονται αγγεία καθημερινής χρήσης αλλά και διακίνησης προϊόντων, νομίσματα, μεταλλικά, λίθινα και οστέινα αντικείμενα, κοσμήματα, επιγραφές, πήλινα αγαλματίδια κ.λπ. Οι πιο πρόσφατες έρευνες για τη μελέτη του πολεοδομικού σχεδιασμού της αρχαίας πόλης, της εδαφικής της περιφέρειας και του αμυντικού της συστήματος έχουν αναδείξει στην περιοχή της Φάρου ένα εντυπωσιακό πολιτιστικό τοπίο, του οποίου η γεωμετρική διάταξη φαίνεται ότι σχεδιάστηκε ήδη από τους παριανούς αποίκους κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. Ως ένα από τα καλύτερα παγκοσμίως διατηρημένα αρχαία ελληνικά κτηματολογικά συστήματα, η Φάρος εντάχθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 2008. Στον τομέα των ιστορικών προσωπικοτήτων της περιοχής της Αδριατικής, που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στα ταραχώδη ιστορικά γεγονότα του 3ου αιώνα π.Χ. στη διάρκεια των πολέμων με τους Ρωμαίους, η Φάρος ανέδειξε μια από τις πιο πολυσυζητημένες ιστορικές μορφές, τον Δημήτριο τον Φάριο, που τελικά ηττήθηκε από τον Ρωμαίο Αιμίλιο Παύλο στην περίφημη ιστορική μάχη της Φάρου το 219 π.Χ., την οποία περιγράφει λεπτομερώς ο ιστορικός Πολύβιος.
Η Θάσος: ιδρύθηκε στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. (680-670) από Παρίους αποίκους με οικιστή τον Τελεσικλή, πατέρα του Αρχιλόχου, του φημισμένου ποιητή της Πάρου. Ο ίδιος ο Αρχίλοχος συμμετείχε στη δεύτερη αποικιστική επιχείρηση των Παρίων στη Θάσο γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα. Από τον πρώτο καιρό του αποικισμού, το νησί διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις εμπορικές ανταλλαγές στην περιοχή του βόρειου Αιγαίου και απέκτησε πλούτο χάρη στην εκμετάλλευση των μεταλλείων χρυσού, αργύρου αλλά και δευτερευόντων μετάλλων (χαλκός, σίδηρος, μόλυβδος). Στην οικονομία της Θάσου συνέβαλε και η εξόρυξη μαρμάρου από τα λατομεία του νησιού ήδη από τα τέλη του 7ου αιώνα. Οι πολύχρονες ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής στη Θάσο έχουν φέρει στο φως την αγορά της πόλης, μνημεία, ιερά, το θέατρο, γλυπτά, πήλινα ειδώλια, νομίσματα, κεραμικά εργαστήρια, την αρχαία νεκρόπολη, το τείχος της αρχαίας πόλης με τις πύλες, ανάμεσά τους η πύλη του Ερμή, του Σιληνού, του Παρμένωνα, του Ηρακλή και του Διονύσου. Από τα σημαντικότερα μνημεία της αγοράς είναι το μνήμα του Γλαύκου που ανέγειραν οι γιοι του Βρέντη από το γένος του Γλαύκου, ήρωα-προστάτη της πόλης και αρχηγού της δεύτερης αποικιστικής επιχείρησης των Παρίων στη Θάσο, μαζί με τον Αρχίλοχο. Ανάμεσα στις τιμώμενες θεότητες στη Θάσο, εξέχουσα θέση κατέχει η λατρεία του Ηρακλή που ήταν ίσως παλαιότερη της άφιξης των Παρίων, ενώ με τον αποικισμό εγκαθίστανται οι λατρείες των θεοτήτων της Πάρου με κυριότερες αυτές της Αθηνάς, Αρτέμιδος, Απόλλωνα, και Δήμητρας.
Ο Σκόπας και ο κόσμος του
Το Γ’ Διεθνές Συνέδριο Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων είχε πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2010 και ήταν αφιερωμένο στον μεγάλο γλύπτη και αρχιτέκτονα της αρχαίας Πάρου Σκόπα, του 4ου αιώνα π.Χ. Ο τόμος Πρακτικών του Γ΄ Συνεδρίου με τίτλο Ο Σκόπας και ο Κόσμος του εκδόθηκε από το ΙΑΠΚ το 2013, με την επιστημονική επιμέλεια της Προέδρου του, Καθηγήτριας Αρχαιολογίας Ντόρας Κατσωνοπούλου, και του Καθηγητή Andrew Stewart του Πανεπιστημίου Berkeley των ΗΠΑ.
Για το πρόγραμμα του συνεδρίου πατήστε εδώ.
