Μια ξεχωριστή έκθεση για τη Σαμοθράκη και τις σημαντικές αλλά άγνωστες στο ευρύ κοινό αρχαιότητές της θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 20 Ιουνίου και 30 Σεπτεμβρίου 2015 στο Μουσείο της Ακρόπολης. Παράλληλα, θα διοργανωθεί διεθνής αρχαιολογική ημερίδα με τις τελευταίες εξελίξεις και μελέτες που αφορούν το νησί. Με τίτλο «Σαμοθράκη, τα Μυστήρια των Μεγάλων Θεών» η έκθεση, που συνδιοργανώνεται από το Μουσείο Ακρόπολης και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Έβρου και Ροδόπης, θα φέρει στην Αθήνα 262 αρχαία έργα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σαμοθράκης, το οποίο ανακαινίζεται, ενώ παράλληλα ετοιμάζεται η επανέκθεσή του. Μάλιστα, τα έργα θα ταξιδέψουν αρκετά νωρίτερα από την έναρξη της έκθεσης ώστε να συντηρηθούν στο αθηναϊκό μουσείο.

Πρόκειται για ευρήματα από τις ανασκαφές του Ιερού των Μεγάλων Θεών, της Νεκρόπολης του οικισμού και της μινωικής εγκατάστασης στο Μικρό Βουνί, τα οποία για πρώτη φορά βγαίνουν έξω από το νησί. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό από μόνο του, αλλά και σε συνδυασμό με ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει, καθώς η συγκεκριμένη αρχαιολογική έκθεση εγκαινιάζει μια σειρά από άλλες που θα πραγματοποιηθούν στο Μουσείο Ακρόπολης σε συνεργασία με τις Περιφέρειες της χώρας. Στόχος είναι η προβολή στο ευρύ κοινό σημαντικών αλλά σχεδόν άγνωστων εκθεμάτων.

Η αρχή λοιπόν γίνεται από τη Θράκη, με τη Σαμοθράκη να αποτελεί μια θαυμάσια επιλογή, καθώς πρόκειται για έναν εξαιρετικό τόπο, τόσο από αρχαιολογική όσο και από άποψη ιδιαίτερων φυσικών χαρακτηριστικών, που κάνουν το νησί μοναδικό. Η μυστηριακή λατρεία των Μεγάλων Θεών (που συνοδευόταν με τελετές ώστε οι μυημένοι να εξασφαλίζουν προστασία από κινδύνους της θάλασσας, αλλά και ευτυχία στη μετά θάνατο ζωή) ξεπέρασε τα σύνορα του νησιού ήδη από τα αρχαϊκά και κλασικά χρόνια, ενώ την ελληνιστική περίοδο γοήτευσε πολλούς επώνυμους και μεγάλους ηγεμόνες, όπως τον Φίλιππο Β’, την Αρσινόη και τον Πτολεμαίο Β’ Φιλάδελφο, που αφιέρωσαν στο ιερό πολυτελή κτίρια.

«Ο ουσιαστικός λόγος της έκθεσης είναι να εμπλουτιστεί η γνώση των επισκεπτών, καθώς θα προσφέρει επιπλέον πληροφόρηση για την κλασική αρχαιότητα, τη λατρεία των Ολυμπίων θεών, καθώς και για τα Μυστήρια της Σαμοθράκης, μια λιγότερο γνωστή πτυχή στο ευρύ κοινό» ανέφερε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής, στην πρόσφατη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όπου παρουσιάστηκαν τα εκθέματα και το σκεπτικό του αφιερώματος. Από την πλευρά τους, τα μέλη του ΚΑΣ χαιρέτισαν με μεγάλο ενθουσιασμό την έκθεση, όπου εκτός από τις 262 αρχαιότητες θα παρουσιαστούν αναπαραστάσεις των ιερών κτιρίων και των μυστηριακών τελετουργιών σε ψηφιακά βίντεο, καθώς και εικόνες του φυσικού τοπίου σε ταινία-ντοκιμαντέρ του Κώστα Γαβρά, που θα προβληθεί για πρώτη φορά. Επιπλέον, θα παρουσιαστεί βίντεο που δημιούργησε ερασιτέχνης οπερατέρ από τη Σαμοθράκη με τις «αρχαϊκές» σκηνές του νησιού να συνδυάζονται με τις αρχαιότητες.

Ο επισκέπτης της έκθεσης –η οποία θα παρουσιαστεί στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων στο ισόγειο του Μουσείου Ακρόπολης– θα παρακολουθεί αρχικά το εισαγωγικό βίντεο σε μια θεατρική διαμόρφωση η οποία βασίζεται στο σχήμα του θεατρικού κύκλου του ιερού των μεγάλων θεών. Στη συνέχεια, σε μια επιμήκη προθήκη θα παρουσιάζονται τα προϊστορικά ευρήματα του νησιού, ενώ τα εκθέματα του ιερού θα εκτίθενται είτε σε προθήκες σε κατασκευή που επαναλαμβάνει την καμπύλη της θόλου της Αρσινόης είτε ελεύθερα μπροστά από αυτήν. Τα κτερίσματα των τάφων και τα ευρήματα από την Κεραμιδαριά θα παρουσιαστούν σε δύο διαδρόμους που οδηγούν στην έξοδο.

Η σημασία της έκθεσης τονίστηκε, επίσης, από την αναπληρώτρια γενική γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, καθώς και από τη διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελένη Κόρκα, η οποία έδωσε και μια πληροφορία που σχετίζεται με τη Νίκη της Σαμοθράκης, η οποία, ως γνωστόν, εκτίθεται στο Λούβρο: Το ελληνικό κράτος, μετά την απελευθέρωση, απέστειλε θραύσματα από το περίφημο γλυπτό, τα οποία και συγκολλήθηκαν. Ωστόσο, όπως είπε, το γεγονός αυτό δεν μνημονεύεται πουθενά στο μουσείο. «Το Λούβρο δεν το αναφέρει, δεν υπάρχει πινακίδα που να τονίζει αυτό το στοιχείο», ανέφερε η κα Κόρκα. Το θέμα υποστήριξε και ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, ενώ η κα Βλαζάκη τόνισε ότι θα αποσταλεί σχετικό έγγραφο στο Λούβρο για την υπόμνησή του.

Όσο για το αν θα υπάρξει κάποια εικόνα ή αναφορά για τη Νίκη της Σαμοθράκης στην έκθεση του Μουσείου Ακρόπολης, ο κ. Παντερμαλής ανέφερε ότι αν και υπήρχε η σκέψη για παρουσίαση ενός αντιγράφου του αγάλματος, η κλίμακα με τα υπόλοιπα μικρά, κατά κύριο λόγο, ευρήματα δεν θα είχε καλό αισθητικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, είπε ότι θα υπάρξει μια ψηφιακή παρουσίαση. Η παράταση της έκθεσης είναι μάλλον δύσκολο να συμβεί, καθώς τα ευρήματα πρέπει να επιστρέψουν στο ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σαμοθράκης, το οποίο παραδίδεται στο τέλος Οκτωβρίου. Αν ωστόσο υπάρξει καθυστέρηση στο έργο, πιθανόν και να παραταθεί.