Σειρά διαλέξεων με τίτλο «Φώτης Βασιλείου – Νίκος Καλαποθάκος. Κατασκευάζοντας τον νέο άνθρωπο. Δυνατότητες και όρια στο πρώιμο και μέσο Βυζάντιο (3ος-10ος αι.)» παρουσιάζει ο Στέλιος Ράμφος στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη (Βασ. Σοφίας 9 και Μέρλιν 1, Αθήνα) από τις 23 Απριλίου έως τις 28 Μαΐου 2015.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου που ξεκινάει με τη διάδοση του Χριστιανισμού και απλώνεται ως το τέλος της Εικονομαχίας ξεπήδησαν νέες ιδέες, δημιουργήθηκαν νέες ανάγκες, δόθηκαν νέες κατευθύνσεις. Καταλύτης της εξέλιξης αυτής ήταν ο Χριστιανισμός. Η διδασκαλία του συνόψισε και εξέφρασε το αίτημα για το καινούργιο, του έδωσε μορφή και δυναμική, θέτοντας παράλληλα και τα όριά του. Ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου, ο ατομικός και κοινωνικός χρόνος, το εξωκοσμικό και το ενδοκοσμικό οργανώθηκαν με καινοφανή τρόπο, ο οποίος εκφράστηκε ανάγλυφα από τη Χριστιανική Λογοτεχνία και τον ήρωά της. Ήταν αυτός, ο άγιος, που κάνει το μεγάλο αποφασιστικό βήμα χειραφέτησης από τα στενά πλαίσια της παραδοσιακής κοινότητας διεκδικώντας πιο ανοιχτούς ορίζοντες. Κατά συνέπεια εκεί εμπεριέχεται όχι μόνο το μεσαιωνικό πνεύμα, αλλά εν σπέρματι και ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος.
Α’ μέρος (3ος-6ος αιώνας): Φώτης Βασιλείου
Τα θέματα των διαλέξεων του α’ μέρους είναι τα εξής:
-«Αναζητώντας τον νέο άνθρωπο: Η κοινωνία, τα κείμενα, η εποχή»: Ιστορικό περίγραμμα και προσδιορισμός των στόχων του σεμιναρίου.
-«Νέοι άρχοντες: Ο επίσκοπος και η πόλη του»: Πατέρας των χηρών και των ορφανών, προστάτης φτωχών και αδυνάτων, κριτής και δικαστής, ηγέτης του λαού, διαμεσολαβητής στην κεντρική εξουσία, μεσίτης στο Θεό, φιλόσοφος, πολιτικός, άγιος και θαυματουργός, ο επίσκοπος συγκέντρωνε στο πρόσωπό του τις κλασικές ελληνορωμαϊκές αρετές και τις χριστιανικές αξίες.
-«Νέοι τρόποι: Η εμφάνιση του χριστιανικού μοναχισμού»: Ο μοναχισμός ήταν ένα από τα πιο αυθεντικά και δυναμικά κινήματα που άνοιξε νέους ορίζοντες στο φαντασιακό των ανθρώπων της ύστερης αρχαιότητας.
-«Αγίες και αμαρτωλές: Η γυναίκα στο προσκήνιο»: Οι ιστορίες για παρθένες ασκήτριες και μετανοούσες αμαρτωλές τροφοδοτούσαν τη φαντασία των Χριστιανών με τα αξεδιάλυτα βάθη της γυναικείας φύσης, ταυτόχρονα όμως αποτύπωναν με εύγλωττο τρόπο εκείνο που κόμιζε η νέα θρησκεία: άπειρες δυνατότητες και μια διαφορετική ανάγνωση της πραγματικότητας.
-«Τριγωνίζοντας τον κύκλο: Οράματα, θαύματα και μεσιτεύσεις»: Όσο ο μοναχός απομακρυνόταν από τον κόσμο, τόσο ο κόσμος τον πλησίαζε. Όσο επιδίωκε την αμεριμνησία, τόσο γείτονες κι επισκέπτες τον φόρτωναν με τις έγνοιες τους. Λογικό: σε μια κοινωνία, όπου κανείς δεν μιλούσε για τον εαυτό του, οι διαμεσολαβητές ήταν απαραίτητοι. Και δεν υπήρχε καλύτερος μεσολαβητής προς τον Θεό, από κάποιον που ζούσε διαρκώς κατά το θέλημά Του.
-«Αναγνώστες των Βίων και φλογεροί προσκυνητές: Το κοινό των αγίων»: Ποιοι ήταν εκείνοι που διάβαζαν αγιολογική λογοτεχνία και προσέτρεχαν στους αγίους; Πίστευαν τα όσα πιθανά ή απίθανα εξιστορούνταν εκεί; Επηρεαζόταν η ζωή τους και πώς;
Ημερομηνίες διαλέξεων: Πέμπτη 23, 30 Απριλίου και 7, 14, 21, 28 Μαΐου 2015. Ώρα: 18.00-20.00. Κύκλος 6 διαλέξεων: 50 €, 25 €. Μεμονωμένη διάλεξη: 10 €, 5 €. Πληροφορίες: 210 3611206.
Β’ μέρος (7ος-10ος αιώνας): Νίκος Καλαποθάκος
Τα θέματα των διαλέξεων του β’ μέρους είναι τα εξής:
-«Η εικονομαχία (726-843)»: Η οργάνωση του εσωτερικού και εξωτερικού κόσμου με βάση την εικόνα. Το ανθρωπολογικό πρόβλημα και το ιστορικό αδιέξοδο.
-«Τα βασανιστήρια και οι θανατώσεις»: Τα βασανιστήρια και το πρόβλημα της σωματικής υπάρξεως. Από τον αρχαίο στον μεσαιωνικό χριστιανικό κόσμο των εικόνων, αλλά και στον νεώτερο.
-«Οι πρωταγωνιστές. Βασανιστές και βασανιζόμενοι»: Ο κόσμος των μεσαιωνικών βασανιστηρίων. Ψυχισμοί και στάσεις.
-«Βασανιστήρια και θανατώσεις. Το πάσχον σώμα (α’ μέρος)».
-«Βασανιστήρια και θανατώσεις. Το πάσχον σώμα (β’ μέρος)»: Οι τρόποι βασανισμού και θανατώσεως σύμφωνα με την μεσαιωνική λογική. Η πρόσληψη και η βίωσή τους από τους καταδίκους. Η ατομική και κοινωνική αντίληψη για το σώμα.
-«Ο πίπτων ήρως – Ανακεφαλαίωση»: Η λογική του πίπτοντος ήρωος. Η καταξίωση του σώματος στην θυσία. Η τύχη του θεωρουμένου αγίου σώματος και η πρόσληψη του γεγονότος του θανάτου.
Αναμένονται σύντομα οι ημερομηνίες των διαλέξεων του Β’ Κύκλου.
