Σημαντικές φθορές από το χρόνο και από άστοχες επεμβάσεις του παρελθόντος εμφανίζει ένας ναός-κόσμημα, στο κέντρο της Αθήνας, ο ναός του Αγίου Δημητρίου Ψυρρή. Για τη διάσωση του ναού το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) ενέκρινε εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης, καθώς και συντήρησης των διακοσμητικών του στοιχείων.

«Γίνεται μια προσπάθεια να στηρίξουμε αυτό το μνημείο που εδώ και πολλά χρόνια έχει υποστεί καταστροφικές επεμβάσεις και θα είχε καταρρεύσει αν δεν υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι να το στηρίξουν». Με αυτά τα λόγια ο πατήρ Χρυσόστομος, προϊστάμενος του ναού, εξέφρασε στα μέλη του Συμβουλίου την αγωνία του για τη διάσωση του ναού, που αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα και κηρυγμένο μνημείο από το 2000. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι πρόκειται για ένα ναό που δεν έχει ενορίτες, γι’ αυτό και δεν έχει οικονομική ευρωστία.

Η 170ετής ιστορία του, αλλά και σειρά άστοχων επεμβάσεων, τις οποίες διαπίστωσε και επιχείρησε να σταματήσει το 2000 η 1η Εφορεία Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (μεταξύ άλλων γινόταν κάλυψη των διακοσμητικών στοιχείων του ναού εξωτερικά με επίχρισμα) έχουν αφήσει τα σημάδια τους στο ναό, που σήμερα εμφανίζει ρωγμές στις εσωτερικές του όψεις, φθορές στις τοιχογραφίες, αποκολλήσεις και ρηγματώσεις και στα υπόλοιπα διακοσμητικά του στοιχεία, ενώ ακόμα δεν έχει γίνει αποτύπωση της κατάστασης των εξωτερικών όψεων (πρέπει να καθαιρεθεί πρώτα το οπλισμένο σκυρόδεμα) για να διαπιστωθεί και εκεί το μέγεθος του προβλήματος.

Σημειώνεται ότι το 2005 το ΚΣΝΜ είχε εγκρίνει μελέτη αποκατάστασης του ναού, ωστόσο από τις εργασίες που προβλέπονταν ολοκληρώθηκε μόνο η επικεράμωση των στεγών και όχι η αποκατάσταση του υπόλοιπου ναού και η συντήρηση του διακόσμου του. Τον Οκτώβριο του 2013, η Αρχιεπισκοπή Αθηνών υπέβαλε νέα μελέτη, αλλά οι εργασίες δεν ολοκληρώθηκαν. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων προχώρησε σε εργασίες για την άρση ετοιμορροπίας των κωδωνοστασίων.

Η μελέτη που ενέκρινε στην πρόσφατη συνεδρίασή του ομόφωνα το ΚΣΝΜ για την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης προτείνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία περιμετρικής τάφρου αποστράγγισης, συνολική αποτίμηση της κατάστασης διατήρησης των θεμελίων, ενίσχυση της εξωτερικής τοιχοποιίας, κατασκευή εξωτερικών επιχρισμάτων, επισκευή ξύλινων κουφωμάτων, συντήρηση υαλοστασίου και επισκευή πλακοστρώσεων περιβάλλοντος χώρου.

Επίσης, εγκρίθηκαν από τα μέλη του Συμβουλίου ομόφωνα οι συντηρήσεις του ξυλόγλυπτου τέμπλου, το οποίο χρονολογείται το 1860, του περίτεχνου άμβωνα από πεντελικό μάρμαρο, των εξωτερικών λίθινων στοιχείων, του κωδωνοστασίου και του μαρμάρινου δαπέδου.

Σημειώνεται, εξάλλου, ότι τον Οκτώβριο του 2013 το ΚΣΝΜ είχε εγκρίνει και σωστικές επεμβάσεις συντήρησης τοιχογραφιών του ναού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της υγρασίας και άλλων φθορών που εμφανίζουν, ωστόσο οι εργασίες δεν έχουν εκτελεστεί ακόμα.

Ο ναός Αγίου Δημητρίου Ψυρρή, τρίκλιτη μεγάλων διαστάσεων βασιλική που συνδυάζεται με σταυροειδή τρουλαίο ναό, βρίσκεται στην οδό Παλλάδος, πάροδο της οδού Αθηνάς. Ο ναός ιδρύθηκε το 1845, όπως αναγράφεται σε επιγραφή στη δυτική όψη του ναού. Χτίστηκε στο σημείο που υπήρχε παλαιότερα άλλος ναός, ο οποίος κατεδαφίστηκε από άγνωστη αιτία. Σύμφωνα με την ίδια επιγραφή, προσθήκες στο ναό έγιναν το 1901, με αποτέλεσμα ο ναός να λάβει την αρχιτεκτονική μορφή που έχει μέχρι σήμερα. Την περίοδο 1908-1916 φιλοτεχνήθηκαν οι περίτεχνες τοιχογραφίες του.