«”Αμαθούς πόλις Κύπρου αρχαιοτάτη…”: η πόλη και οι νεκροπόλεις της» είναι ο τίτλος διάλεξης που θα δώσουν ο Γιάννης Βιολάρης και η Ελισάβετ Στεφανή, από το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, τη Δευτέρα 12 Ιανουαρίου 2015, και ώρα 19.00, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Όπως αναφέρουν οι ομιλητές: «Η Αμαθούντα αποτελεί μια από τις πιο αινιγματικές πόλεις της αρχαίας Κύπρου. Τόσο το “ιδρυτικό επεισόδιο” όσο και η προϊστορία της παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστα. Σε αντίθεση με άλλες πόλεις-βασίλεια, για την Αμαθούντα δεν είναι γνωστό κάποιο προκάτοχο αστικό κέντρο της Εποχής του Χαλκού. Αυτό, μαζί με την απουσία ιδρυτικού μύθου, την καθιστά μια πόλη χωρίς παρελθόν, παρά τον προσδιορισμό “αρχαιοτάτη” του Στέφανου Βυζάντιου. Από την άλλη, κάποιες ιστορικές αναφορές σχετικά με τους κατοίκους της Αμαθούντας (“…αυτόχθονές εισιν…”) οδήγησαν παλαιότερα στην υπόθεση ότι εδώ συγκεντρώθηκε ο ντόπιος πληθυσμός μετά την εγκατάσταση αιγαιακών πληθυσμών στην Κύπρο στα τέλη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.

»Από την Αμαθούντα προέρχεται και ένα σώμα συλλαβικών επιγραφών (8ος-4ος αι. π.Χ.) γραμμένων σε μια άγνωστη γλώσσα, που έχει συμβατικά ονομαστεί “Ετεοκυπριακή” και ενδέχεται να σχετίζεται με τη γλώσσα που ήταν σε χρήση στο νησί κατά την Ύστερη Χαλκοκρατία. Ωστόσο, το υλικό της Γεωμετρικής περιόδου δεν τη διαφοροποιεί από την υπόλοιπη Κύπρο.

»Τι ήταν λοιπόν η Αμαθούντα; Η εμφάνισή της τον ύστερο 11ο αι. π.Χ. στο κέντρο περίπου της νότιας ακτογραμμής της Κύπρου, πάνω στη ρότα αρχαίων εμπορικών δρόμων μεταξύ Δύσης και Ανατολής, την ενέταξε από νωρίς σε ένα ευρύ εμπορικό δίκτυο. Εδώ βρίσκουμε τα περισσότερα και πρωιμότερα ευβοϊκά αγγεία στην Κύπρο, καθώς και σημαντικό ποσοστό κεραμικής από τη συροπαλαιστιανική ακτή. Η Αμαθούντα διέθετε επίσης ενδοχώρα πλούσια σε χαλκό, ξυλεία, εύφορη γη και βοσκοτόπια.

»Οι έρευνες της Γαλλικής Σχολής Αθηνών και του Τμήματος Αρχαιοτήτων τα τελευταία 40 χρόνια τεκμηριώνουν ότι η πόλη αναπτύχθηκε στις πλαγιές και τους πρόποδες του φυσικά οχυρού λόφου της ακρόπολης, ο οποίος ενισχύθηκε σταδιακά με τείχη. Η πόλη διέθετε επίσης οργανωμένα και εκτεταμένα νεκροταφεία στον άμεσο περιβάλλοντα χώρο της.

»Οι πρόσφατες έρευνες στην περιοχή εμπλουτίζουν και βελτιώνουν τις γνώσεις μας για την ιστορία και τοπογραφία της πόλης. Ιδιαίτερα τα στοιχεία που προκύπτουν από την ανασκαφή στη θέση Λούρες παραπέμπουν στην ύπαρξη οργανωμένης ταφικής λατρείας, η οποία αναπτύσσεται γύρω από κτιστούς τάφους της Γεωμετρικής περιόδου. Η σημασία της θέσης αυτής έγκειται στο γεγονός ότι εμφανίζονται νέα δεδομένα και πρακτικές που σχετίζονται με την πρώιμη ιστορία της πόλης».

Την ομιλία θα σχολιάσει ο καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης.

Η ομιλία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του κύκλου διαλέξεων με τίτλο «Κυπριακό Σεμινάριο: Πρόσφατες εξελίξεις στην αρχαιολογία της ανατολικής Μεσογείου» που διοργανώνει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Νεοφ. Δούκα 4, Αθήνα, 5ος όροφος).