Ο «Κεραμεικός» αποτελεί τη νέα προσθήκη στο εκδοτικό πρόγραμμα του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση «Ο Κύκλος των Μουσείων». Από το 1997 που ξεκίνησε αυτό το πρόγραμμα μέχρι και σήμερα το αναγνωστικό κοινό είχε την ευκαιρία να γνωρίσει, μέσα από μία διαφορετική οπτική, μερικά από τα πλέον φημισμένα αλλά και κάποια από τα λιγότερο γνωστά μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδος.

Ο Κεραμεικός, που αποτελεί μέρος της πόλης των Αθηνών από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, εμπεριέχει ποικίλους συμβολισμούς. Από τον αρχαιολογικό χώρο έχει αναδυθεί πλήθος ευρημάτων: υπέροχα γλυπτά που κοσμούσαν τάφους επιφανών πολιτών της αρχαίας Αθήνας, έργα κεραμικής με μοναδικής αισθητικής ζωγραφικές παραστάσεις από μύθους και από την καθημερινή ζωή, ίχνη από το Πομπείο στα αρχαία τείχη που αποτελούσε το σημείο εκκίνησης της μεγαλύτερης γιορτής της πόλης, της πομπής των Παναθηναίων που κατέληγε στην Ακρόπολη, κομμάτια αγγείων που είχαν χρησιμοποιηθεί για τον εξοστρακισμό διάσημων Αθηναίων όπως ο Θεμιστοκλής, ο Κίμων κ.ά.

Στον πρόλογό της η Μαριάννα Λάτση αναφέρει: «Περιδιαβαίνοντας στο κέντρο της Αθήνας, αξίζει να σταθεί ο καθένας μας για λίγο στον Κεραμεικό. Να μην τον αντιμετωπίσει απλώς σαν αρχαιολογικό χώρο, αλλά ως ένα ζωντανό, εδώ και αιώνες, κομμάτι της πόλης, ως το πιο αναπάντεχο διάλειμμα πολιτισμού και ιστορίας στη βιαστική καθημερινότητά μας. Να σταθεί δίπλα στις επιτύμβιες στήλες-έργα τέχνης, να νιώσει τη δροσιά και τις μυρωδιές κάθε εποχής του χρόνου, να περπατήσει επάνω στα ίχνη των αρχαίων δρόμων και να βρει τη δική του γωνιά που θα του προσφέρει ηρεμία και ισορροπία».

Ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Κωνσταντίνος Τασούλας, στον δικό του πρόλογο, τονίζει: «Ο Κεραμεικός συνοψίζει όλα τα σημαντικά της Αθήνας. Τον “έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών, τα δύσκολα και τα ανεκτίμητα Εύγε”, αλλά και τις “ευτελείς συνήθειες, και μικροπρέπειες, και αδιαφορίες” που έφεραν στην εξουσία τους Κλέωνες. Αυτόν τον Κεραμεικό αναδεικνύει η παρούσα υψηλής ποιότητος έκδοση που είναι γόνιμη σύμπραξη δύο διακεκριμένων δημοσίων λειτουργών-αρχαιολόγων και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, που συνεχίζοντας τη βαρύτιμη εκδοτική του σειρά “Ο Κύκλος των Μουσείων” προσφέρει στη χώρα μια πολύτιμη παρακαταθήκη ιστορίας και γνώσης».

Μιλώντας κατά την παρουσίαση του τόμου, που έγινε τη Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2014, εκ μέρους του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, ο Βαγγέλης Χρόνης, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου, σημείωσε: «Θεμελιώδης στόχος του εκδοτικού προγράμματος “Ο Κύκλος των Μουσείων” είναι η προβολή του κάθε μουσείου και αρχαιολογικού χώρου με όρους υψηλής ποιότητας, δηλαδή επιστημονικά κείμενα, πλούσια εικονογράφηση και προσεγμένη εκδοτική παραγωγή. Πέρα από την ευρεία λίστα δωρεάν διάθεσης του τόμου στην Ελλάδα σε υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, πανεπιστήμια, μουσεία και ερευνητικά κέντρα, υλοποιείται και ένα ευρύτατο πρόγραμμα αποστολής σε σημαντικούς φορείς του εξωτερικού. Από το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης μέχρι το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Ντόχα και από το Ερμιτάζ και το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης μέχρι τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Πλήθος εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και ερευνητικών φορέων γίνονται αποδέκτες της κάθε έκδοσης που, ούτως ή άλλως, είναι διαθέσιμες στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα, στον ιστότοπο του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση: www.latsis-foundation.org».

Οι συγγραφείς του τόμου, Ελένη Μπάνου, αρχαιολόγος, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, και Λεωνίδας Μπουρνιάς, αρχαιολόγος, υπεύθυνος του αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου του Κεραμεικού, έδωσαν τη δική τους οπτική για τον τόμο.

Συγκεκριμένα, η κα Μπάνου τόνισε: «Το βιβλίο αυτό πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει εργαλείο και αφορμή για τη σχεδιαζόμενη ανάπτυξη του αρχαιολογικού χώρου του Κεραμεικού. Από το 2004 που ανακαινίστηκε, από την τότε Γ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, το αρχαιολογικό μουσείο του χώρου στη μορφή που χαιρόμαστε σήμερα, η Εφορεία έχει αποδυθεί σε μία προσπάθεια αναμορφώσεως του χώρου με δράσεις όπως μελέτες επανέκθεσης άγνωστων γλυπτών από τις αποθήκες, αποκαταστάσεις και συντηρήσεις μνημείων κ.ά.».

Ο κ. Μπουρνιάς συμπλήρωσε: «Καταβάλαμε κάθε προσπάθεια να φωτίσουμε τα μνημεία σε σχέση με το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο της εποχής και της κοινωνίας που τα δημιούργησε» και πρόσθεσε: «Επιδίωξή μας ήταν να προβάλουμε κατά το δυνατόν μνημεία όχι πολύ γνωστά. Έτσι, εκτός από όσα φημισμένα και πολυφωτογραφημένα μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει στη μόνιμη έκθεση του μουσείου, επιλέξαμε να περιλάβουμε και ορισμένα ευρήματα που λόγω έλλειψης χώρου και παρά τη σημασία τους δεν εκτίθενται».

Ο τόμος «Κεραμεικός» αριθμεί συνολικά 330 σελίδες και εικονογραφήθηκε με 405 φωτογραφίες του Σωκράτη Μαυρομμάτη. Τη γενική φροντίδα της έκδοσης είχε η Ειρήνη Λούβρου των εκδόσεων ΟΛΚΟΣ, ο σχεδιασμός και η καλλιτεχνική επιμέλεια έγιναν από τον Δημήτρη Καλοκύρη ενώ η εκτύπωση πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία Φωτόλιο & Typicon ΑΕ. Υπεύθυνη για τους διαχωρισμούς ήταν η Indigo Graphics AE, για την επεξεργασία των εικόνων ο Νίκος Λαγός και η Ελίζα Κοκκίνη και για τη βιβλιοδεσία ο Γ. Ηλιόπουλος. Η τυπογραφική διόρθωση πραγματοποιήθηκε από τον Παντελή Μπουκάλα ενώ η μετάφραση στην αγγλική γλώσσα από την Ντέμπορα Καζάζη.