Διάλεξη με προσκεκλημένη την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Σουλτάνα-Μαρία Βαλαμώτη διοργανώνουν η Εταιρεία Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων σε συνεργασία με τη Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων με τίτλο «Κυριακή στο Μουσείο».
«Εξερευνώντας την προϊστορική κουζίνα της βόρειας Ελλάδας μέσα από τα φυτά» είναι το θέμα της ομιλίας της κας Βαλαμώτη, που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2014 και ώρα 12.00 το μεσημέρι, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (Πάρκο Λιθαρίτσια).
Αναζητώντας τα συστατικά των προϊστορικών γευμάτων
«Τα αρχαιοβοτανικά δεδομένα από τη βόρεια Ελλάδα κατά τη Νεολιθική και την Εποχή του Χαλκού ερευνώνται με στόχο τον εντοπισμό εκείνων των φυτών που θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί από τις προϊστορικές κοινότητες της περιοχής» εξηγεί η κα Βαλαμώτη. «Τα είδη των δημητριακών, οσπρίων, ελαιοδοτικών φυτών, φρούτων και καρπών (άγριων και εξημερωμένων), φαρμακευτικών, ψυχοτρόπων και αρωματικών φυτών, που έχουν βρεθεί σε πλούσιες συγκεντρώσεις ή ως υπο-προϊόντα επεξεργασίας, συνθέτουν έναν μακρύ κατάλογο δυνάμει συστατικών των προϊστορικών γευμάτων».
Είναι ευνόητο ότι η ακριβής χρήση αυτών των φυτών στα καθημερινά ή εορταστικά γεύματα είναι δύσκολο να διαπιστωθεί και η προσέγγιση των τρόπων επεξεργασίας και προετοιμασίας του φυτού πριν το μαγείρεμα βασίζεται σε σύγχρονες εθνογραφικές και πειραματικές έρευνες σχετικά με τον καθαρισμό του σπόρου, την αποξήρανση, την απομάκρυνση των τοξινών, την έκθλιψη και την άλεση.
Όπως αναφέρει η κα Βαλαμώτη: «Τα κατάλοιπα αλεσμένων δημητριακών (3η χιλιετία π.Χ.) και πιεσμένων σταφυλιών (5η χιλιετία π.Χ.) παρέχουν τη δυνατότητα να εισχωρήσουμε περαιτέρω στα προϊστορικά εδέσματα. Τα κατάλοιπα των αλεσμένων δημητριακών μπορεί να αντιστοιχούν σε προμαγειρεμένα συστατικά, όπως το πλιγούρι και ο τραχανάς, αποτελώντας έτσι σπαράγματα προϊστορικών συνταγών. Τα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα επιβεβαιώνουν τη χρήση του χυμού των σταφυλιών και υποδηλώνουν πιθανές χρήσεις του για την προετοιμασία κρασιού ή ξυδιού».
Η Σουλτάνα-Μαρία Βαλαμώτη
Η Σουλτάνα-Μαρία Βαλαμώτη σπούδασε Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης (1987) και ειδικεύτηκε στον κλάδο της Αρχαιοβοτανικής (μελέτη φυτικών καταλοίπων) στο Πανεπιστήμιο του Sheffield της Μεγάλης Βρετανίας (M.Sc. 1989, Ph.D. 2001). Από το 2002 εργάζεται ως μέλος ΔΕΠ στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, έχοντας περάσει από τις βαθμίδες του Λέκτορα και του Επίκουρου Καθηγητή. Τον Απρίλιο του 2014 διορίστηκε στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή. Έχει διδάξει σε προπτυχιακούς φοιτητές στα πανεπιστήμια Sheffield και Nottingham (Μ. Βρετανία) και σε μεταπτυχιακούς φοιτητές στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Γαλλία).
Έχει πάρει μέρος ως ειδική αρχαιοβοτανικός σε πλήθος διεπιστημονικών ερευνητικών και ανασκαφικών προγραμμάτων στην Ελλάδα (π.χ. Μακεδονία, Θράκη, Πελοπόννησο, Νησιά Αιγαίου) και το εξωτερικό (π.χ. Ιταλία, Τουρκία). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στην προϊστορική αρχαιολογία, την αρχαιοβοτανική, την εθνογραφική έρευνα, την πειραματική διερεύνηση αρχαιολογικών ερωτημάτων, στις πολύπλευρες σχέσεις ανθρώπων-φυτών (βρώσιμα, φαρμακευτικά, ψυχοτρόπα και αρωματικά) και στην επεξεργασία των φυτών για κατανάλωση καθώς και στο κοινωνικό πλαίσιο της κατανάλωσης της τροφής.
Έχει δημοσιεύσει σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους συνεδρίων και έχει συγγράψει τρεις μονογραφίες.
Είσοδος ελεύθερη.
