Πολυάριθμα αυθεντικά αρχιτεκτονικά μέλη από το δυτικό μέρος του Παρθενώνα που βρίσκονται καταγής οδεύουν προς το μνημείο. Αυτός είναι και ο στόχος των δυο μελετών, που εκπονήθηκαν για λογαριασμό της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΕΣΜΑ) και παρουσιάστηκαν στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ).

Ωστόσο, τίποτα που να αφορά το λαμπρό οικοδόμημα του 5ου αι. π.Χ. δεν είναι απλό, καθώς για να υλοποιηθούν οι μελέτες αποκατάστασης του δυτικού πτερού (κιονοστοιχία), αλλά και του δυτικού τοίχου του σηκού (κυρίως τμήμα ναού), απαιτούνται μια σειρά από εργασίες που πρέπει να προηγηθούν. Αυτές αφορούν ενισχύσεις αρχιτεκτονικών μελών, όπως κιόνων, γείσων, διαζωμάτων και δοκών, διεξαγωγή αντισεισμικών μελετών για τη διασφάλιση της στατικότητας του μνημείου, αλλά και αποκατάσταση του υπερθύρου του σηκού.

Σύμφωνα με τις μελέτες, οι εργασίες δεν έχουν τον χαρακτήρα του σωστικού και του επείγοντος, ωστόσο ο χρόνος πιέζει διαφορετικά: «Οι μελέτες είναι μέσα στο πλαίσιο της νυν προγραμματικής περιόδου και των έργων που γίνονται στην Ακρόπολη, αλλά και στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την επόμενη προγραμματική περίοδο. Είναι λοιπόν σημαντικό να έχουμε ωριμότητα των μελετών ώστε με την έναρξη της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 να συνεχιστούν χωρίς καμία διακοπή οι εργασίες», δήλωσε στο Συμβούλιο η γγ του ΥΠΠΟΑ, Λ. Μενδώνη, που έκανε λόγο για την πολύ καλή πορεία των εργασιών στην Ακρόπολη. «Παρά το γεγονός ότι κάποια στιγμή παρουσίασαν ένα μικρό πρόβλημα, που όμως ξεπεράστηκε γρήγορα ήδη από την άνοιξη του 2014, οι εργασίες είναι σε απόλυτη συνέπεια με το τεχνικό δελτίο τόσο από την άποψη φυσικού αντικειμένου όσο και απορροφητικότητας των πόρων. Είμαστε σε πολύ καλό σημείο και θεωρώ ότι έτσι θα προχωρήσει ως το 2015», δήλωσε.

Μια ενδιαφέρουσα «ματιά» στην πρόσφατη ιστορία των επεμβάσεων στη δυτική πλευρά του Παρθενώνα έκανε ο πρόεδρος της ΕΣΜΑ, Χαράλαμπος Μπούρας, ο οποίος παρουσίασε με περιεκτικό τρόπο τις μελέτες που πήραν ομόφωνα το «πράσινο φως» από τα μέλη του ΚΑΣ. Πρόκειται για τις επεμβάσεις προπαρασκευαστικού χαρακτήρα που έγιναν από τον Νικόλαο Μπαλάνο στις αρχές της δεκαετίας του ’30 και αργότερα περί το 1950 από τον Αναστάσιο Ορλάνδο, ο οποίος έχει αφήσει και μια ενδιαφέρουσα «κληρονομιά» από πολυάριθμα αρχιτεκτονικά μέλη που κατασκεύασε με την πρόθεση να συμπληρώσει την οροφή του δυτικού πτερού. Μάλιστα, τα τμήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν στις νέες εργασίες, παράλληλα με το αρχαίο υλικό.

Κι ενώ το θέμα της αποκατάστασης του δυτικού πτερού είχε να συζητηθεί από την εποχή του Ορλάνδου, ήρθε ο Οκτώβριος του 2013 και η Διεθνής Συνάντηση για την Αποκατάσταση των Μνημείων της Ακρόπολης, που επανέφερε το ζήτημα. Παρουσιάζοντας στους συνέδρους τα θετικά και αρνητικά μιας πλήρους αποκατάστασης της περιοχής, προέκυψε ένα ερωτηματολόγιο. «Η ΕΣΜΑ ζήτησε τη συμβουλή των συνέδρων, χωρίς βεβαίως να δεσμεύεται από αυτήν. Τα αποτελέσματα του σχετικού ερωτηματολογίου έδειξαν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των συνέδρων ετάχθη υπέρ της πλήρους καλύψεως του δυτικού πτερού», τόνισε ο κ. Μπούρας, ενώ δεν παρέλειψε να απαντήσει στον προβληματισμό που ετέθη για τη «σκιασμένη ζώνη» η οποία θα δημιουργηθεί στην περιοχή με την αποκατάσταση της οροφής. «Πρόκειται στην ουσία για πλεονέκτημα. Αν γίνει η οροφή τότε θα αντιληφθούμε κάτι που κανένας δεν γνωρίζει, ότι δηλαδή στην αρχαιότητα η ζωφόρος ήταν πάντα βαθύτατα σκιασμένη. Δηλαδή, αυτή η έννοια ενός λαμπρού γλυπτού στο φως ήταν αδιανόητη. Τώρα θα το ξανακερδίσουμε», τόνισε.

Όσο για τη μελέτη για την αποκατάσταση του υπερθύρου του Παρθενώνα, αυτή αφορά στην αφαίρεση του ανωφλιού από μπετόν που είχε κατασκευάσει ο Ν. Μπαλάνος το 1926, την αποκατάστασή του με μάρμαρο και την επανάχρηση του αυθεντικού υλικού που είναι καταγής. «Το πρόβλημα δεν είναι δομικό, αλλά κυρίως αισθητικό, πρόβλημα συμβατότητας μεθόδων και μέσων, που χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση του μνημείου και της επαναφοράς αυθεντικών τμημάτων από το ανώφλι, το υπέρθυρο δηλαδή του Παρθενώνα», δήλωσε ο Διευθυντής της Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων Δημοσθένης Σβολόπουλος.

«Την ΕΣΜΑ απασχολούσε το ξένο προς το μνημείο υπέρθυρο του Ν. Μπαλάνου και γύρω στο 1986 είχε γίνει η προμήθεια ενός μαρμάρου με τις απαιτούμενες διαστάσεις για την αντικατάσταση της μίας από τις 4 πλινθίδες του. Το 1994 ο Μ. Κορρές κατέθεσε πλήρη μελέτη για τη θύρα του δυτικού τοίχου, με αναλυτική περιγραφή και τεκμηρίωση του υπερθύρου, που αποτελείται από τέσσερις πλινθίδες, αναπαράσταση του τρόπου στερέωσης και λειτουργίας της γιγαντιαίας αρχαίας θύρας, ταύτιση και μελέτη των μαρμάρινων σκολίων με τα οποία είχε γίνει κατά την υστερορωμαϊκή περίοδο η επισκευή της μετά τη μεγάλη πυρκαγιά και, τέλος, η μελέτη αποκατάστασης του υπερθύρου», πληροφόρησε ο κ. Μπούρας.

Παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη μελέτη δεν προχώρησε, η γνώση της όχι μόνο δεν χάθηκε, αλλά και αξιοποιήθηκε από τους νέους μελετητές, που θα επικεντρωθούν στα εξής σημεία: στη συμπλήρωση και συγκόλληση των σωζόμενων τμημάτων των τριών πλινθίδων και στην απομάκρυνση της κατασκευής του Μπαλάνου από μπετόν αρμέ, που θα επιτρέψει και την ανάκτηση της τέταρτης πλινθίδας.