Μαρμάρινες σαρκοφάγοι και ταφικοί βωμοί, τμήματα ταφικών μνημείων, αρχιτεκτονικά μέλη κτηρίων και αντικείμενα εργαστηριακής χρήσης, αρχαιότητες κατασκευασμένες από λίθο που έχουν βρεθεί σε παλαιότερες και πιο πρόσφατες ανασκαφές στη Θεσσαλονίκη και άλλες περιοχές της Μακεδονίας, θα παρουσιάζονται στη νέα, μόνιμη, υπαίθρια έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης «Μνήμη και… Λίθοι». Τα περισσότερα μνημεία χρονολογούνται στους αυτοκρατορικούς χρόνους (1ος-3ος αι. μ.Χ.) υπάρχουν, όμως, και αρκετά αρχιτεκτονικά μέλη που ανήκουν σε μεταγενέστερα κτήρια χριστιανικής λατρείας.
Ο λίθος είναι ένα φυσικό υλικό με μεγάλη αντοχή, που με τη λάξευση μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές. Καθώς η ανθεκτικότητά του υποσχόταν τη διάρκειά του στον χρόνο, από λίθο οικοδομήθηκαν ναοί και δημόσια κτήρια και σε αυτόν λαξεύτηκαν αγάλματα ηρώων και θεών, ανδριάντες και προτομές ηγεμόνων και επιφανών πολιτών. Σε λίθο χαράχθηκαν οι νόμοι και τα ψηφίσματα των πόλεων, οι αναθηματικές επιγραφές προς τους θεούς, οι τιμητικές επιγραφές για τους άρχοντες, τους βασιλείς και τους αυτοκράτορες. Με λίθινες ανάγλυφες στήλες, βωμούς και μνημεία ο άνθρωπος αποχαιρέτησε τους νεκρούς του και σήμανε τους τάφους τους επιχειρώντας, ίσως μάταια, να σβήσει τη λησμονιά που φέρνει ο θάνατος.
Πολλά από τα ταφικά μνημεία και τα αρχιτεκτονικά μέλη κτηρίων που εκτίθενται είχαν επαναχρησιμοποιηθεί, ήδη από τους αρχαίους χρόνους, για να καλύψουν τις εκάστοτε τρέχουσες ανάγκες. Με τον τρόπο αυτό, μετατρεπόμενα από φορείς μιας προγενέστερης μνήμης σε χρηστικά αντικείμενα που εμπλέκονται σε νέες ανθρώπινες εμπειρίες, τα λίθινα μνημεία αποτελούν ταυτόχρονα και μνημεία της λήθης.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί μέσα από την έκθεση αντικειμένων που δεν έχουν τη λάμψη του χρυσού, αλλά έχουν πολλαπλές σημασίες για την ιστορία της περιοχής και αποτελούν φορείς μνήμης αθέατων πτυχών της, να προσελκύσει για άλλη μια φορά το κοινό του και ταυτόχρονα να δημιουργήσει ένα χώρο περιπάτου και ηρεμίας στην καρδιά της πόλης.
Η έκθεση, που θα εγκαινιαστεί την Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2014, στις 18.00, από τη Γενική Γραμματέα Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, αναπτύσσεται στο δυτικό τμήμα της αυλής του Mουσείου και έχει σχεδιαστεί με ειδική πρόβλεψη για τη διευκόλυνση ατόμων με κινητικές δυσκολίες και προβλήματα όρασης, ενώ σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο θα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα (προσομοίωση ανασκαφής- εργαστήριο λιθοξοϊκής).
Παράλληλα με την προετοιμασία της έκθεσης πραγματοποιήθηκε ένα σημαντικό έργο υποδομής του Μουσείου: κατασκευάστηκε ένας νέος, υπόσκαφος αποθηκευτικός χώρος για την ασφαλή αποθήκευση και τη σύγχρονη οργάνωση της Συλλογής των Γλυπτών. Με τον τρόπο αυτόν απελευθερώθηκε η παλαιότερη, υπέργεια αποθήκη Γλυπτών, η οποία θα μετατραπεί σε αίθουσα περιοδικών εκθέσεων.
Το έργο «Διαμόρφωση υπόσκαφης αποθήκης στη δυτική ζώνη του περιβάλλοντος χώρου του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης» εντάχθηκε το 2011 στον Άξονα Προτεραιότητας «07-Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής στην ΠΚΜ» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Μακεδονία-Θράκη 2007-2013» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ), περιλαμβάνοντας δύο υποέργα. Το υποέργο 1 «Υλοποίηση υπαίθριου εκθεσιακού προγράμματος και εργασίες διευθέτησης αρχαίων αντικειμένων στην υπόσκαφη αποθήκη», το οποίο υλοποιήθηκε με αυτεπιστασία από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και το υποέργο 2 με τίτλο «Διαμόρφωση υπόσκαφης αποθήκης στη δυτική ζώνη του περιβάλλοντος χώρου του ΑΜΘ», το οποίο υλοποιήθηκε με εργολαβία από την Διεύθυνση Εκτελέσεων Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων (ΔΕΕΜΠΚ).
Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη.
