Σε μια λιτή εκδήλωση, αντάξια του δωρικού πνεύματος του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, αλλά και της σπουδαιότητας των πλούσιων ευρημάτων που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στη φημισμένη πόλη του βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππου, η ΙΗ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και η Γαλλική Σχολή Αθηνών γιόρτασαν στο αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Καβάλας, τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων ανασκαφών της Γαλλικής Σχολής Αθηνών στους Φιλίππους, τιμώντας έτσι τους πρωτεργάτες αυτού του μεγάλου επιστημονικού και ερευνητικού έργου που συνεχίζει να έχει διάρκεια, έναν αιώνα μετά.

Με τον γενικότερο τίτλο, «Φίλιπποι 1914-2014: 100 χρόνια ερευνών της Γαλλικής Σχολής Αθηνών», οι διοργανωτές της εκδήλωσης, που έχει ενταχθεί στο 57ο Φεστιβάλ Φιλίππων, επιχείρησαν να κάνουν μια ιστορική αναδρομή στην πόλη που συνδέθηκε με την αρχαιότητα λόγω των κοιτασμάτων χρυσού του Παγγαίου, με τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία λόγω της μάχης των Φιλίππων και με τα πρωτοχριστιανικά χρόνια λόγω της έλευσης του Αποστόλου των Εθνών Παύλου, ο οποίος ίδρυσε στους Φιλίππους την πρώτη χριστιανική κοινότητα της Ευρώπης.

Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο Alexandre Farnoux , η ομιλία του οποίου, σε εξαιρετικά ελληνικά, ήταν ένας ύμνος στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα και κατ’ επέκταση στη σπουδαιότητα της αρχαίας πολιτιστικής κληρονομιάς των Φιλίππων για ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο.

Ανοίγοντας την εκδήλωση, η προϊσταμένη της ΙΗ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Μαρία Νικολαΐδου-Πατέρα αναφέρθηκε στην πολυσχιδή δράση της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, κάνοντας λόγο για σπουδαία ονόματα της ευρωπαϊκής αρχαιολογίας που έφεραν στο φως σημαντικά μνημεία με αποκορύφωμα την ανακάλυψη των παλαιοχριστιανικών ναών. Η κ. Πατέρα σημείωσε, επίσης, ότι η εκατονταετηρίδα των ανασκαφών συμπίπτει με την υποβολή της υποψηφιότητας των Φιλίππων, ως επίσημης ελληνικής υποψηφιότητας, για ένταξη στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Ο απερχόμενος δήμαρχος Καβάλας Κωστής Σιμιτσής, στη σύντομη παρέμβασή του, ευχαρίστησε εξ ονόματος όλων των Καβαλιωτών τον διευθυντή της Γαλλικής Σχολής Αθηνών Alexandre Farnoux για το αδιάλειπτο ενδιαφέρον της Σχολής για την περιοχή και για την ευαισθησία που επέδειξαν στη ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Καβάλας και της ευρύτερης περιοχής.

Στη σύντομη, αλλά καθόλα περιεκτική ομιλία του, ο Alexandre Farnoux αναφέρθηκε στους τρεις σημαντικούς σταθμούς στην αρχαιολογική έρευνα της Γαλλικής Σχολής Αθηνών στην περιοχή της Καβάλας και ειδικότερα: στα 100 χρόνια ανασκαφών στη Θάσο (1911 – 2011), στα 100 χρόνια ανασκαφών στους Φιλίππους (1914 – 2014) και στα 100 χρόνια ανασκαφών στον προϊστορικό οικισμό Ντικιλί Τας (1920 – 2020) που θα γιορταστούν, επίσης, με τη συμπλήρωσή τους, όπως σημείωσε.

Ο κ. Farnoux τόνισε ότι αυτές οι τρεις χρονικές περίοδοι αποτελούν τρία «παράθυρα» στην ιστορία του ελληνισμού, που αποδεικνύουν τη σπουδαιότητα της ευρύτερης περιοχής των Φιλίππων.

«Η πρώτη μελέτη του χώρου», τόνισε ο κ. Farnoux, «πραγματοποιήθηκε κατά την επίσκεψη των μελών της Γαλλικής Σχολής L. Heuzey, H. Daumet και Α. Laloy το 1861. Το σύνολο των παρατηρήσεων, η συγκέντρωση επιγραφών από τον Heuzey, τα σχέδια του Daumet και ο χάρτης του Laloy, δημοσιεύτηκαν το 1876 στο μνημειώδες έργο Mission de Macédoine. Οι συστηματικές έρευνες, ωστόσο, άρχισαν από τη Γαλλική Σχολή Αθηνών στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι αρχαιολόγοι Charles Avezou και Charles Picard έχοντας την επίσημη άδεια του ελληνικού κράτους ξεκίνησαν τις ανασκαφές το καλοκαίρι του 1914. Οι εργασίες επικεντρώθηκαν στο θέατρο, στην πύλη της Νεάπολης, ενώ συντάχθηκε κατάλογος των περίφημων ανάγλυφων στους βράχους. Μετά τη διακοπή των εργασιών εξαιτίας του πολέμου, η έρευνα άρχισε πάλι συστηματικά από το 1921 έως το 1925 και από το 1927 έως το 1938».

«Σπουδαία ονόματα της ευρωπαϊκής αρχαιολογίας», υπογράμμισε ο Alexandre Farnoux, «όπως οι P. Collart, P. Ducrey, P. Lemerle έφεραν στο φως το μνημειακό κέντρο της ρωμαϊκής πόλης, το θέατρο, τα τείχη, την Αγορά, διάφορα ιερά και φυσικά τις εμβληματικές χριστιανικές βασιλικές. Το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου σήμανε τη διακοπή των ανασκαφών της Γαλλικής Σχολής, ενώ συνεχίζεται μέχρι σήμερα η μελέτη και δημοσίευση των ευρημάτων. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία και το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Alexandre Farnoux στο πλούσιο και εντυπωσιακό φωτογραφικό υλικό που έχει συγκεντρωθεί στον έναν αιώνα δράσης της Γαλλικής Σχολής στους Φιλίππους, μέσα από το οποίο έχουν καταγράφει όχι μόνοι οι ανασκαφικές εργασίες και οι δυσκολίες που συνάντησαν οι αρχαιολόγοι της εποχής, αλλά και σημαντικές στιγμές από την καθημερινότητα των κατοίκων των αρχών του περασμένου αιώνα, υπογραμμίζοντας ότι η έρευνα της Γαλλικής Σχολής έχει στοιχεία εθνολογικού και γεωγραφικού ενδιαφέροντος.

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από τις ανασκαφές της Γαλλικής Σχολής Αθηνών στους Φιλίππους, προγραμματίζεται μια σειρά εκδηλώσεων που περιλαμβάνει δύο εκθέσεις με φωτογραφικό υλικό, σχέδια και μακέτες από τα αρχεία της Γαλλικής Σχολής και τα αρχεία του Πανεπιστημίου της Λωζάνης που αφορούν τις πρώτες δεκαετίες των ανασκαφών, καθώς και επιστημονικό συμπόσιο.

Οι εκθέσεις διοργανώνονται σε συνεργασία με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καβάλας. Στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, η έκθεση προγραμματίζεται για τις 23 Οκτωβρίου 2014 και θα εστιάζει περισσότερο στους Φιλίππους κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, θα πραγματοποιηθεί και το επιστημονικό συμπόσιο, με θέμα «Ο χώρος των Φιλίππων: Παρελθόν, παρόν και μέλλον», στο οποίο θα συμμετάσχουν διακεκριμένοι επιστήμονες από τις αρμόδιες Εφορείες Αρχαιοτήτων, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, την Αρχαιολογική Εταιρεία και Πανεπιστήμια της Γαλλίας.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καβάλας, η έκθεση που θα εστιάζει στους Φιλίππους κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, θα παρουσιαστεί στις 25 Οκτωβρίου 2014 και θα πλαισιωθεί από διαλέξεις, με θέμα όχι μόνο τις ανασκαφικές δραστηριότητες, αλλά και όλες τις δράσεις διαμόρφωσης και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου. Οι εκδηλώσεις αυτές θα συνοδευτούν με την έκδοση ειδικού λευκώματος-καταλόγου, με σύντομα κείμενα για την ιστορία των ανασκαφών, φωτογραφικό υλικό, σχέδια και αποσπάσματα από τα ημερολόγια των πρώτων ανασκαφέων. Τα αποτελέσματα του συμποσίου θα αποτελέσουν, επίσης, το θέμα ενός αντίστοιχου επιστημονικού τόμου.

Ο διευθυντής της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, ολοκληρώνοντας την ομιλία του, τόνισε για μια ακόμα φορά την υποστήριξη της χώρας του και του ιδρύματος στην υποψηφιότητα των Φιλίππων για να ενταχθούν στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Υπογράμμισε, επίσης, ότι οι Φίλιπποι θα τιμηθούν και στο Παρίσι, στην Ακαδημία Γραμμάτων, στη διάρκεια μιας μεγάλης γιορτής που θα πραγματοποιηθεί στις 14 Νοεμβρίου 2014, με τη συμμετοχή πολλών ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και φορέων.

Τέλος, ο κ. Farnoux ευχαρίστησε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για την υποστήριξη στο έργο και τις προσπάθειες της Γαλλικής Σχολής Αθηνών.