Ολοκληρώθηκε με επιτυχία, στις 30 Ιουνίου 2014, η περιοδική έκθεση «Αρχαιοκαπηλία Τέλος» που φιλοξένησε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας.
Για τις ανάγκες φιλοξενίας της στο Μουσείο της Ηγουμενίτσας, η έκθεση εμπλουτίστηκε με σχετικές ενότητες αρχαιολογικών εκθεμάτων, προϊόντων αρχαιοκαπηλικής δράσης και παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων στην περιοχή της Θεσπρωτίας. Συγκεκριμένα επιλέχθηκαν οι τέσσερις πιο αντιπροσωπευτικές υποθέσεις στην περιοχή, με βασικό στόχο να παρουσιαστούν οι ποικίλες διαστάσεις και οι επιπτώσεις της μάστιγας της αρχαιοκαπηλίας.
Η Αρχαιολογία Online, σε συνεργασία με τους αρχαιολόγους της αρμόδιας ΛΒ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, παρουσιάζει τρεις από τις αρχαιότητες, προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, που περιλαμβάνονταν στην έκθεση.
Μαρμάρινη κεφαλή γενειοφόρου στεφανωμένου θεού
Υπόθεση Αρχαιοκαπηλίας 1992
Μαρμάρινη κεφαλή γενειοφόρου θεού των ρωμαϊκών χρόνων (εικ. 1), προερχόμενη πιθανότατα από την Πέλλα της Μακεδονίας, σωζόμενη μέχρι τη βάση του λαιμού (ύψος 12,5 εκ.). Η κόμη ιδιαίτερα πλούσια, με βοστρύχους που καταλήγουν σε μακριούς πλοκάμους στις πλευρές του προσώπου και στην πίσω όψη, κάτω από το στεφάνι. Η γενειάδα της μορφής είναι επίσης πλούσια, αποτελούμενη από δέκα σειρές κάθετων μακριών βοστρύχων. Το μακρύ και καμπυλωμένο μουστάκι καλύπτει σχεδόν εξ ολοκλήρου το άνω χείλος. Οι ελαφρώς αμυγδαλωτοί επιμήκεις οφθαλμοί διαμορφώνουν παχιά βλέφαρα.
Μαρμάρινο σώμα σφίγγας
Υπόθεση Αρχαιοκαπηλίας 1992
Μαρμάρινο σώμα καθιστής –και στα τέσσερα πόδια– σφίγγας με συμφυή βάση, χωρίς την κεφαλή και τα μπροστινά πόδια (εικ. 2). Σωζόμενο μήκος 53,5 εκ. και ύψος 25 εκ. Σε χαμηλό ανάγλυφο αποδίδονται φυσιοκρατικά τα πλευρά της μορφής, ενώ σε έξεργο, περισσότερο σχηματοποιημένο, το κάτω μέρος της καλύπτρας της κεφαλής, που καταλήγει στον θώρακα του ζώου. Στη ράχη διατηρείται τμήμα της κόμης της μορφής, ενώ η ουρά της τυλίγεται στο πίσω αριστερό πόδι. Χρονολογείται στον 1ο αιώνα π.Χ.
Πήλινο άρμα
Υπόθεση Αρχαιοκαπηλίας 2005
Πήλινο αναθηματικό άρμα του Πολιτισμού Dubovac-Zuto Brdo (16ος-13ος αι. π.Χ.), προερχόμενο πιθανότατα από τη Σερβία (εικ. 3), όπου ανάλογο εύρημα, το οποίο σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο της πόλης του Vršac, έχει έρθει στο φως στην περιοχή του νεκροταφείου Duplje. Το σωζόμενο ακέραιο άρμα (μήκος 31,5 εκ.) αποτελείται από «σκαφόσχημη» ωοειδή βάση πάνω στην οποία στηρίζεται ο αναβάτης (γυναικεία μορφή), ενώ το μπροστινό τμήμα του άρματος διακοσμούν μορφές πτηνών. Ένα τρίτο ειδώλιο πτηνού κοσμεί το μέσον του άρματος, ακριβώς μπροστά από τον αναβάτη. Το άρμα είχε τρεις τροχούς, δύο στο πίσω μέρος και έναν στο μπροστινό, προσαρμοσμένους με κυλινδρικούς πείρους από κάποιο υλικό που δεν σώζεται, πιθανότατα ξύλο. Για την προσάρτηση των πείρων οι τροχοί φέρουν από μία διαμπερή οπή, ενώ αντίστοιχες οπές υπάρχουν και στο άρμα.
Το ειδώλιο της γυναικείας μορφής έχει ύψος 24,5 εκ. και παριστάνεται σε όρθια στάση. Διαθέτει ραμφόσχημη μύτη, ενώ τα μάτια αποδίδονται με εγχάρακτους ομόκεντρους κύκλους. Τα χέρια είναι λυγισμένα και καταλήγουν στην περιοχή της κοιλιάς, ενώ τα δάκτυλα αποδίδονται σχηματικά με εγχαράξεις. Η μορφή φοράει μακρύ καμπανόσχημο φόρεμα, το οποίο διακοσμείται με εγχάρακτα μοτίβα (ομόκεντροι κύκλοι, σπείρες, διαγραμμισμένα τρίγωνα), υποδηλώνοντας, πιθανόν, χαρακτηριστικά στοιχεία από τη διακόσμηση του ενδύματος και των κοσμημάτων.
Στις μορφές των πτηνών αποδίδονται –με εγχάρακτους ομόκεντρους κύκλους– μόνο τα μάτια, ενώ υπάρχουν και εγχάρακτα –οριζόντια και κάθετα– γραμμίδια στον λαιμό, το σώμα και το άνω τμήμα του ράμφους. Το ίδιο μοτίβο των ομόκεντρων κύκλων επαναλαμβάνεται σε όλη την επιφάνεια του άρματος και τις ορατές πλευρές των τροχών.
