Νικόλαος Μαυροκορδάτος, Περί καθηκόντων βίβλος – Traité des devoirs, ελληνικό κείμενο σε μετάφραση και σχολιασμό στα γαλλικά από τον Λάμπρο Καμπερίδη, Πρόλογος: Jacques Bouchard, MIET, Αθήνα 2014, 395 σελ.
ISBN 978-960-250-604-2
Ο Νικόλαος Μαυροκορδάτος (1680-1730), άνθρωπος με βαθιά καλλιέργεια και γνώση, ήταν ο πρώτος Έλληνας που διορίστηκε ηγεμόνας στις παραδουνάβιες ηγεμονίες της Μολδαβίας και της Βλαχίας υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου. Ο Νικόλαος Μαυροκορδάτος αναρρήθηκε διαδοχικά στον θρόνο και των δύο ηγεμονιών (1709-1730) και εγκαινίασε τον «αιώνα των Φαναριωτών» στις ρουμανικές χώρες. Η εποχή των Φαναριωτών χαρακτηρίστηκε από σημαντικές μεταρρυθμίσεις στις φεουδαρχικές κοινωνίες των περιοχών αυτών και διαμόρφωσε το πλαίσιο μιας αξιοσημείωτης πολιτισμικής και πνευματικής εξέλιξης, που ανέδειξε τελικά τις ηγεμονίες στο κυριότερο κέντρο του Διαφωτισμού στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Στην πραγματεία του Περί καθηκόντων βίβλος, που εκδόθηκε στο Βουκουρέστι το 1719, η επιρροή της κλασικής ηθικής φιλοσοφίας είναι έκδηλη. Ο συγγραφέας ακολουθεί τόσο τον Κικέρωνα όσο και τον Αριστοτέλη στην προσπάθειά του να σκιαγραφήσει ένα πρότυπο ενάρετης συμπεριφοράς και κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο αριστοτελικός πολίτης εφοδιάζεται με χριστιανικές αρετές και η παραδοσιακή χριστιανική ηθική εμπλουτίζεται ενσωματώνοντας κλασικές αξίες.
Η πραγματεία δίνει κατά πρώτο λόγο έμφαση στον ορθό λόγο, ως το προσδιοριστικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό. Το κεντρικό και εκτενέστερο κεφάλαιο του βιβλίου είναι αφιερωμένο στην εξέταση του ανθρώπου ως λογικού, κοινωνικού και πολιτικού όντος. Η γενναιότητα, η φρόνηση και η δικαιοσύνη (η ύψιστη των αρετών), η εγκράτεια και η γενναιοδωρία εξαίρονται όπως αρμόζει και προκρίνονται πλάι στις θεμελιώδεις θεολογικές αρετές της πίστης, της ελπίδας και της ευσπλαχνίας. Αυτά είναι τα καθήκοντα του έλλογου όντος στην πολιτική κοινωνία. Συνθέτουν επίσης το ηθικό πρότυπο του ενάρετου κυβερνήτη.
Πνευματικός πρόδρομος του ελληνικού Διαφωτισμού, ο Νικόλαος Μαυροκορδάτος συμμετείχε στον πνευματικό κοσμοπολιτισμό της ευρωπαϊκής «πολιτείας των γραμμάτων» πέρα από τα σύνορα του οθωμανικού κράτους. Ο ερμηνευτικός σχολιασμός του Λάμπρου Καμπερίδη αναδεικνύει τη σημασία, την πολυπλοκότητα και την πολυσημία του κειμένου, ανιχνεύει και επισημαίνει την πολλαπλότητα των πνευματικών πηγών (φιλοσοφικών, θεολογικών, ηθικών, νομικών, πολιτικών) από τις οποίες αντλούσε έμπνευση ο συγγραφέας, και προσφέρει στον αναγνώστη όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για την κατανόηση του έργου.
Ο Λάμπρος Καμπερίδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, μεγάλωσε στην Αθήνα και ζει στο Μόντρεαλ από το 1970. Σπούδασε Βυζαντινή Ιστορία με καθηγητή τον Νικόλαο Οικονομίδη. Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Μελέτης του Νεότερου Ελληνισμού του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, συνεργάστηκε με τον καθηγητή Ζακ Μπουσάρ στην κοινή τους προσπάθεια να κάνουν γνωστή την εποχή των Φαναριωτών και των άγνωστων σχεδόν πρωταγωνιστών της, οι οποίοι συνέβαλαν σημαντικά στην πνευματική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Συγγραφέας πολλών βιβλίων, δημοσιεύει τακτικά άρθρα του στο περιοδικό Atelier du roman (Παρίσι). Μερικοί τίτλοι έργων του δηλώνουν τα λογοτεχνικά και ιστορικά του ενδιαφέροντα: The Greek Monasteries of Sozopolis, Οι Γάμοι του Ουρανού και της Γης, Δος μοι τούτον τον ξένον, Από τον Μπρετ Χαρτ στον Παπαδιαμάντη. Εκδίδει επίσης, μαζί με τη Denise Harvey, τις μεταφράσεις των έργων του Παπαδιαμάντη στα αγγλικά, από τις οποίες ήδη κυκλοφορούν δύο τόμοι: The Boundless Garden και The Murderess. Διδάσκει στο γαλλόφωνο Πανεπιστήμιο του Σέρμπρουκ στο Κεμπέκ, και είναι ιερέας της ενορίας των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στα δυτικά προάστια της Νήσου του Μόντρεαλ.
