Δεκάδες αρχαία θέατρα ανά την Ελλάδα θα ανοίξουν φέτος το καλοκαίρι (κάποια από αυτά για πρώτη φορά) τις πύλες τους για το κοινό για να φιλοξενήσουν την παράσταση «Η γυναίκα της Ζάκυθος» του Διονυσίου Σολωμού, που θα παρουσιάσει το Ελληνικό Φεστιβάλ σε συνεργασία με την Κίνηση Πολιτών «Διάζωμα».

Είκοσι οκτώ αρχαία θέατρα και αρχαιολογικοί χώροι θα φιλοξενήσουν την παράσταση, που έχει ως στόχο να γνωρίσει το κοινό την πολιτιστική μας κληρονομιά, ορισμένα δε από τα θέατρα, όπως το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού στη Βοιωτία, θα υποδεχτούν και πάλι κοινό για πρώτη φορά έπειτα από χιλιάδες χρόνια.

Για τους χώρους που θα φιλοξενήσουν την παράσταση κλήθηκε να γνωμοδοτήσει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Τα μέλη του ΚΑΣ εξέτασαν τις δυνατότητες που έχουν τα αρχαία θέατρα να φιλοξενήσουν θεατές, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που τα μνημεία βρίσκονται σε φάση αποκατάστασης ή δεν έχουν αποκατασταθεί ακόμα.

Οι διοργανωτές ζήτησαν τη χρήση 30 θεάτρων και αρχαιολογικών χώρων, από τους οποίους οι αρμόδιες εφορείες είχαν εξαρχής αποκλείσει δύο: τον περιβάλλοντα χώρο του αρχαίου θεάτρου της Αιγείρας, όπου πραγματοποιούνται εργασίες αποκατάστασης, και το αρχαίο θέατρο των Φθιωτίδων Θηβών, όπου διεξάγονται ανασκαφικές έρευνες.

Τα μέλη του Συμβουλίου γνωμοδότησαν αρνητικά επιπλέον για τρία θέατρα: το αρχαίο θέατρο της Ερέτριας, για το οποίο εκπονείται μελέτη αναστήλωσης, το αρχαίο θέατρο της Δημητριάδας, όπου γίνεται έργο αναστήλωσης και το αρχαίο θέατρο της Μίεζας, όπου επίσης υλοποιούνται εργασίες αποκατάστασης. Και στις τρεις αυτές περιπτώσεις τα μέλη του ΚΑΣ πρότειναν την αναζήτηση από το Ελληνικό Φεστιβάλ σε συνεργασία με τις τοπικές Εφορείες Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, άλλου σημείου, μέσα στους αντίστοιχους αρχαιολογικούς χώρους, προκειμένου να διεξαχθεί η παράσταση. Ιδιαίτερα για το αρχαίο θέατρο της Δημητριάδας πρότειναν ως εναλλακτική λύση η παράσταση να πραγματοποιηθεί στον περιβάλλοντα χώρο του θεάτρου.

Διαφωνίες διατυπώθηκαν και για το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού Βοιωτίας, η αποκατάσταση του οποίου βρίσκεται στη φάση της σύνταξης της μελέτης, ωστόσο το ΚΑΣ συντάχθηκε κατά πλειοψηφία με την άποψη της αρμόδιας Εφορείας ότι το θέατρο μπορεί να ανοίξει για 250 άτομα με περισχοίνιση των επικίνδυνων σημείων.

Επίσης, προβληματισμοί υπήρξαν και για το αρχαίο θέατρο Ορχομενού Αρκαδίας, όπου πραγματοποιούνται εργασίες αποκατάστασης μέσω του ΕΣΠΑ, αλλά τελικά το ΚΑΣ γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία ότι το έργο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί.

«Πράσινο φως» δόθηκε ομόφωνα από το ΚΑΣ για άλλους 22 αρχαιολογικούς χώρους και αρχαία θέατρα: τα Μεγάλα Προπύλαια στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας, τον αρχαιολογικό χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς Δελφών, το θέατρο της αρχαίας Μεσσήνης, το αρχαίο θέατρο των Οινιάδων, τον περιβάλλοντα χώρο του αρχαίου θεάτρου Μακύνειας, το ρωμαϊκό ωδείο Νικόπολης, το χώρο της αρχαίας αγοράς στον αρχαιολογικό χώρο των Γιτάνων, το μικρό θέατρο της Κασσώπης, τον περιβάλλοντα χώρο του αρχαίου θεάτρου στον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης, το αρχαίο στάδιο της Ρόδου, το ρωμαϊκό ωδείο της Κω, το ρωμαϊκό ωδείο στην αρχαία αγορά Θεσσαλονίκης, το αρχαίο θέατρο της Λάρισας, το οποίο παραχωρήθηκε πέρυσι για πρώτη φορά και όπου η διοργάνωση θα περιοριστεί στο χώρο της ορχήστρας και των παρόδων, το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας, τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης, τον περιβάλλοντα χώρο των βασιλικών τάφων της Βεργίνας, το ρωμαϊκό ωδείο Δίου, τον αρχαιολογικό χώρο στο Εμπορειό της Χίου, το αρχαίο θέατρο της Μυτιλήνης, το αρχαίο θέατρο Ηφαιστίας Λήμνου και τους αρχαιολογικούς χώρους Γόρτυνας (χώρος αρχαίας αγοράς) και Απτέρας (θέση Αλώνι πριν από το αρχαίο θέατρο) στην Κρήτη.

Ωστόσο και σε αυτούς τους χώρους τέθηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις περιορισμοί στον αριθμό των θεατών που μπορούν να παραστούν. Για παράδειγμα στον περιβάλλοντα χώρο του αρχαίου θεάτρου της Μακύνειας μπορούν να βρεθούν έως 200 θεατές, ενώ το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας χωράει έως 350 άτομα και το αρχαίο θέατρο Ηφαιστίας στη Λήμνο μέχρι 400 θεατές.

«Ήδη από το 2000, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έχει γνωμοδοτήσει για το ποια θέατρα πρέπει να δίνονται και ποια όχι, με βάση το αν έχουν αποκατασταθεί. Στη λίστα μπορούν να προστεθούν κι άλλα θέατρα, τα οποία έχουν αναστηλωθεί. Ωστόσο, υπάρχουν θέατρα που είναι σε διαδικασία αποκατάστασης ή στα οποία ακόμα δεν έχουν γίνει εργασίες. Εάν παραχωρηθούν μια φορά, δίνουμε το πράσινο φως ότι οι χώροι αυτοί μπορούν να παραχωρούνται. Αυτό όμως πρέπει να το εξετάσει το υπουργείο και το ΚΑΣ σε μια συνολική θεώρηση», παρατήρησε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.

«Πρέπει να παραδεχτούμε ότι η αποκατάσταση των θεάτρων περνάει μέσα από την παραχώρηση και χρήση τους. Τα δρώμενα ελαφριάς μορφής ίσως να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο, κάτι που έχει ανάγκη η αρχαιολογική υπηρεσία», υπογράμμισε από την πλευρά του ο προϊστάμενος της ΛΖ’ ΕΠΚΑ και αναπληρωτής προϊστάμενος της Α’ ΕΠΚΑ, Κωνσταντίνος Κίσσας.

Ο καθηγητής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Μιχάλης Τιβέριος διατύπωσε με τη σειρά του επιφυλάξεις για την επιλογή του έργου, το οποίο «δεν είναι το κατάλληλο για να παρουσιαστεί σε τέτοιους χώρους».

Η γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ Μαρία Βλαζάκη πρότεινε τη συνδιοργάνωση της παράστασης από το υπουργείο Πολιτισμού, κάτι για το οποίο το ΚΑΣ αποφάσισε να ερωτηθούν οι κατά τόπους αρμόδιες Εφορείες.

Η καταβολή τέλους για τις παραστάσεις θα εξαρτηθεί από το εάν το υπουργείο θα είναι συνδιοργανωτής, οπότε σε αυτή την περίπτωση η χρήση θα γίνει ατελώς. Στην αντίθετη περίπτωση εφαρμόζονται τα τέλη, όπως προβλέπονται από τη σχετική ΚΥΑ.

Την παράσταση «Η γυναίκα της Ζάκυθος», βασισμένη στο κορυφαίο κείμενο του Διονυσίου Σολωμού, θα σκηνοθετήσει ο Δήμος Αβδελιώδης και θα πρωταγωνιστήσει η Όλια Λαζαρίδου. Η παράσταση θα είναι λιτή, χωρίς σκηνικά, κάνοντας χρήση μόνο ειδικών φωτισμών.

Η παράσταση θα ξεκινήσει από την Ερέτρια (21/6), όπου μετά τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ οι διοργανωτές θα πρέπει να αναζητήσουν άλλη τοποθεσία.

Το πρόγραμμα όπως έχει ανακοινωθεί από το Ελληνικό Φεστιβάλ περιλαμβάνει τις εξής παραστάσεις: στα Μεγάλα Προπύλαια της Ελευσίνας (26/6), στον αρχαιολογικό χώρο Δελφών (30/6), στο αρχαίο θέατρο Ορχομενού Βοιωτίας (2/7), στο αρχαίο θέατρο Ορχομενού Αρκαδίας (4/7), στο θέατρο της αρχαίας Μεσσήνης (7/7), στο ρωμαϊκό ωδείο Πατρών (10/7), στο αρχαίο θέατρο των Οινιάδων (11/7), στο αρχαίο θέατρο Μακύνειας (14/7), στο ρωμαϊκό ωδείο Νικόπολης (16/7), στον αρχαιολογικό χώρο Γιτάνων (18/7), στο μικρό θέατρο του αρχαιολογικού χώρου Κασσώπης (20/7), στον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης (22/7), στο αρχαίο στάδιο Ρόδου (24/7), στο ρωμαϊκό ωδείο Κω (26/7), στο ρωμαϊκό ωδείο Θεσσαλονίκης (29/7), στο αρχαίο θέατρο της Λάρισας (31/7), στον περιβάλλοντα χώρο του αρχαίου θεάτρου της Δημητριάδας (2/8), στο αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας (6/8), στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης (8/8), στην περιοχή της αρχαίας Μίεζας (10/8), στον περιβάλλοντα χώρο των βασιλικών τάφων της Βεργίνας (11/8), στο ρωμαϊκό ωδείο Δίου (12/8), στον αρχαιολογικό χώρο στο Εμπορειό Χίου (16/8), στο αρχαίο θέατρο Μυτιλήνης (19/8), στο αρχαίο θέατρο Ηφαιστίας Λήμνου (21/8), στον αρχαιολογικό χώρο Γόρτυνας στην Κρήτη (25/8) και στον αρχαιολογικό χώρο Απτέρας στην Κρήτη (27/8).

Οφειλές του Ελληνικού Φεστιβάλ στο ΥΠΠΟ

Το πρόβλημα της μη καταβολής των τελών παραχώρησης του Ηρωδείου και της Επιδαύρου τα τελευταία χρόνια από το Ελληνικό Φεστιβάλ στο υπουργείο Πολιτισμού ανέδειξε κατά τη συνεδρίαση ο προϊστάμενος της ΛΖ’ ΕΠΚΑ και αναπληρωτής προϊστάμενος της Α’ ΕΠΚΑ, Κωνσταντίνος Κίσσας. «Πρόκειται για πολύ σοβαρό θέμα, που πρέπει να αντιμετωπιστεί», σχολίασε η γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ, Μαρία Βλαζάκη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ελληνικό Φεστιβάλ δεν είχε αποδώσει υπέρ του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων περίπου 1,1 εκατομμύρια ευρώ ως το 2012. Όπως υπογράμμισε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, για το θέμα αυτό υπάρχει μακρά αλληλογραφία του υπουργείου με τη διοίκηση του Ελληνικού Φεστιβάλ, ενώ το ΥΠΠΟ προχωρά άτυπα σε συμψηφισμό των χρεών του Ελληνικού Φεστιβάλ με την επιχορήγηση που του καταβάλλει.