Mια κριτική ανάγνωση της ιστορίας της συντήρησης, όπως υπηρετήθηκε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο του μουσείου στη διαμόρφωση και εξέλιξη του συγκεκριμένου επιστημονικού πεδίου στη χώρα μας, θα επιχειρήσει η Μαρία Φιλιππούση, συντηρήτρια αρχαιοτήτων και έργων τέχνης στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, σε διάλεξη που θα δώσει με θέμα «Τα αντικείμενα αποκαλύπτονται».
Όπως θα αναφέρει η κα Φιλιππούση: «Με ζητούμενο, διαχρονικά, τη διάσωση, ανάδειξη και εκπαιδευτική αξιοποίηση του ίδιου του αντικειμένου, του έργου τέχνης, στο διάστημα που μεσολάβησε από τον “καλλωπισμό” των εικόνων εκατό χρόνια πριν, μέχρι την ελαχιστοποίηση των επεμβάσεων σήμερα, υπήρξαν σταθμοί που σηματοδότησαν καίριες αλλαγές στους στόχους, τις προτεραιότητες, τις μεθόδους και τις πρακτικές της συντήρησης. Ένας από αυτούς τους σημαντικούς σταθμούς υπήρξε η ίδρυση του Κεντρικού Εργαστηρίου Συντηρήσεως και Αποκαταστάσεως Τοιχογραφιών και Ψηφιδωτών (ΚΕΣ) στο Βυζαντινό Μουσείο. Το επιτελικό έργο που πραγματοποιεί το ΚΕΣ τις δεκαετίες του ’60 και ’70, βοηθά στη διάσωση και προβολή ενός τεράστιου αριθμού έργων, εντός και εκτός Ελλάδας. Παράλληλα με την εμπειρία της καθημερινής πρακτικής εφαρμογής, η πρωτοπόρος για την εποχή επιστημονική προσέγγιση της συντήρησης και η λειτουργία της Σχολής Συντηρήσεως Αρχαίων ανέδειξαν το Βυζαντινό Μουσείο σε ένα πραγματικό πυρήνα εκπαίδευσης και συστηματικής συντήρησης.
»Στα χρόνια που ακολούθησαν, η θεσμοθέτηση εξειδικευμένων σπουδών συντήρησης για τη στελέχωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, παράλληλα με το αίτημα για διεπιστημονικότητα, καθώς και η διείσδυση των νέων τεχνολογιών στον πολιτισμικό ορίζοντα του δυτικού κόσμου άσκησαν βαθιά επιρροή στη συντήρηση. Ομοίως οι διαφορετικές έννοιες που απέκτησε ο όρος “πολιτισμός” μετουσιώθηκαν σε ανάλογες πρακτικές. Σταδιακά και με διαφορετικούς ρυθμούς, σημειώθηκαν αλλαγές στη μεθοδολογική προσέγγιση των επεμβάσεων, στον προσανατολισμό και τις επιδιώξεις της συντήρησης.
»Το ανθρώπινο δυναμικό του Βυζαντινού Μουσείου επεδίωξε την ενσωμάτωση και τη διάχυση της νέας γνώσης, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, προσπαθώντας παράλληλα να αξιοποιήσει την τεχνογνωσία που κληροδοτήθηκε από τις προηγούμενες γενιές συντηρητών.
»Την τελευταία δεκαπενταετία ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου του μουσείου, σε συνδυασμό με τον εκσυγχρονισμό των υποδομών του και την εντατικότερη συμμετοχή του τμήματος συντήρησης σε ερευνητικά προγράμματα συνεργασίας με άλλους φορείς, έδωσαν νέα ώθηση και προοπτικές στη συντήρηση στο Μουσείο».
Η Μαρία Φιλιππούση είναι συντηρήτρια αρχαιοτήτων και έργων τέχνης και μουσειολόγος, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1993 εργάζεται στο εργαστήριο συντήρησης φορητών εικόνων-ξυλογλύπτων του ΒΧΜ. Συμμετέχει σε εκθέσεις του μουσείου στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε ερευνητικά προγράμματα συνεργασίας με άλλους πολιτιστικούς, ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς φορείς, σε έργα που αφορούν την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών του μουσείου, στην επιμέλεια περιοδικών εκθέσεων. Κατά τις δυο φάσεις της επανέκθεσης των μόνιμων συλλογών του μουσείου, συντόνισε το έργο της εγκατάστασης των φορητών εικόνων-ξυλογλύπτων καθώς επίσης και το έργο της μετεγκατάστασης της συλλογής στις νέες αποθήκες. Έχει δημοσιεύσει μελέτες και έρευνες που αφορούν τους τομείς της συντήρησης, της τεκμηρίωσης και της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 5 Μαΐου 2014, και ώρα 19:30, και εντάσσεται στον κύκλο ομιλιών για το 2014, που είναι αφιερωμένος στα 100 χρόνια από την ίδρυση του Μουσείου, τις οποίες διοργανώνει ο Σύλλογος των Φίλων του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.
