Οι Έλληνες ήταν άποικοι ή αποικιοκράτες; Η Ευρώπη υπήρξε «αποικία» της Ελλάδας παρά την αντίστροφη σύγχρονη σχέση; Τα νομίσματα είναι μεταλλικά αντικείμενα που κυκλοφορούν βάσει «νόμου» και η «κοπή νομίσματος» αποτελεί στοιχείο αυτονομίας του κράτους; Τα νομίσματα «προσαρμόζονται» (αισθητικά, αξιολογικά, οικονομικά) με τις εκάστοτε ανάγκες, ήθη, θρησκείες των λαών που τα χρησιμοποιούν; Είναι «λαλούντα σύμβολα»; Οι σύγχρονες ισχυρές τράπεζες μπορούν να συμβάλουν στην πολιτιστική προβολή των κρατών τους όσο και τα νομίσματα; Σε κάθε περίπτωση τι σχέση έχει η οικονομία με τον πολιτισμό και το αντίστροφο; Υπήρχαν και στην αρχαιότητα «πονηρά χαλκεία»; Πόσο μπορεί να συμβάλει η σάτιρα στην αποκάλυψη των «οικονομικών ατασθαλιών» των κυβερνώντων και στη δημιουργία των πρώτων «κούτσουρων»; (Αριστοφάνης, Βάτραχοι, στ. 720-724). Τι σχέση έχει η αρχαία Καυλωνία (πόλη στην ανατολική ακτή της σημερινής Καλαβρίας) με τον Απόλλωνα των Τεμπών; Πόσους χρυσούς μακεδονικούς στατήρες με την κεφαλή του Απόλλωνα και διαμελισμένες συνωρίδες (πρόγονοι των ιππήλατων αρχαίων κάρων με δύο ίππους) «στοιχίζει» ένας Κέλτης μισθοφόρος; Πώς έφτασαν εις Παρισίους οι απομιμήσεις των αρχαίων ελληνικών νομισμάτων;

Σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα «απαντούν» τα νομίσματα. Μία μικρή εγκυκλοπαίδεια της ιστορίας των ελληνικών αποικιών ανά τη Μεσόγειο και την Ευρώπη, «λαλούντα σύμβολα» και «μεγάλες αφηγήσεις» ιστοριών οικονομίας, πολέμων, αισθητικής και τέχνης, θρησκειών και συμφερόντων, «συγγράφουν» με την συγκέντρωση και παράθεσή τους τα νομίσματα.

Μόλις 121 νομίσματα και 61 αρχαία αντικείμενα έφτασαν για να συνθέσουν τη μεγάλη έκθεση με τίτλο «Η Ευρώπη της Ελλάδος – Αποικίες και νομίσματα από τη συλλογή της Alpha Bank» που αναπτύσσεται από σήμερα Παρασκευή 11 Απριλίου και για έναν χρόνο σε δύο Αίθουσες Περιοδικών Εκθέσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.

H έκθεση παρουσιάζει τον ελληνικό Αποικισμό στην Ευρώπη καθώς και τη διάδοση και χρήση του νομίσματος, του βασικού συναλλακτικού μέσου. Οι ελληνικές αποικίες, που ιδρύθηκαν κατά τον Β’ Αποικισμό στις σημερινές χώρες Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Αλβανία, Ουκρανία, Ρουμανία και Βουλγαρία, διαμόρφωσαν τον πολιτισμό της Ευρώπης και διέδωσαν τη χρήση του νομίσματος, το οποίο στον κυρίως ελλαδικό χώρο χρησιμοποιούνταν ήδη από τις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν 121 νομίσματα των ελληνικών αποικιών, εκ των οποίων 116 ανήκουν στη Συλλογή της Alpha Bank, 3 στο Νομισματικό Μουσείο Αθηνών και 2 σε Ιδιωτική Συλλογή.

Για την καλύτερη κατανόηση της ιστορικής πορείας και της ανάπτυξης των αποικιών που παρουσιάζονται στην έκθεση, τα νομίσματα πλαισιώνονται από 61 μοναδικά αρχαία αντικείμενα, προϊόντα εργαστηρίων των ελληνικών αποικιών. Τα αντικείμενα αυτά προέρχονται από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, τα Αρχαιολογικά Μουσεία Δελφών, Ολυμπίας, Ερέτριας και Ιωαννίνων, καθώς και από τη Γ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Η έκθεση, που θα διαρκέσει ως και τις 19 Απριλίου 2015, διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες:

1. Αποικισμός (περιπέτεια και πρόκληση, ταυτότητα και νόστος): Εδώ, δίνεται το περίγραμμα του ρόλου της θάλασσας ως ζωτικής δύναμης του ελληνικού πολιτισμού, των κύριων μύθων, των επών, των εμβληματικών ηρώων που πλάσθηκαν με αφετηρία τις θαλασσινές περιπλανήσεις και παρουσιάζονται οι ποικίλες πτυχές του Aποικισμού, (ιστορικό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο και ο συσχετισμός του με την ανάδυση της ελληνικής πόλης-κράτους).

2. Νέες πατρίδες από τον Εύξεινο Πόντο έως τις Ηράκλειες Στήλες. Παρουσιάζεται η γεωγραφική εξάπλωση του Aποικισμού στην Κάτω Ιταλία και Σικελία, στη Νότια Γαλλία, στην Ισπανία, στις Ιλλυρικές Ακτές και στον Εύξεινο Πόντο (39 αποικίες – αντιπροσωπευτικές των περιοχών) με ιδιαίτερες αναφορές σε θέματα όπως η διάδοση του ελληνικού αλφαβήτου στους ντόπιους πληθυσμούς, η διάδοση της χρήσης του νομίσματος, αλλά και καλλιεργειών, όπως της αμπέλου, καθώς και η επικράτηση ελληνικών συνηθειών, όπως το συμπόσιο, οι λατρείες και το θέατρο.

3. Οι Έλληνες και οι Άλλοι. Εδώ, αναλύονται οι σχέσεις που αναπτύχθηκαν ανάμεσα στους Έλληνες και τους γείτονες λαούς των περιοχών όπου εγκαθιδρύθηκαν αποικίες, οι επιρροές, τα νέα πολιτισμικά στοιχεία που εισήχθηκαν (Φοίνικες, Κέλτες κ.ά.).

Οι ιστορίες, μικρές «αρχαιογενείς και κυρίως… νομισματο-γενείς νουβέλες» που προκύπτουν μέσα από τη σύγχρονα μουσειολογικά μελετημένη και παρουσιασμένη έκθεση είναι πάμπολλες. Η αισθητική αλλά και τεχνολογική της υποστήριξη είναι μάλλον εντυπωσιακή. Είναι χαρακτηριστική η «υποδοχή» του επισκέπτη σε ένα «δάσος» όπου τα δέντρα υποδύονται εικαστικά τις αποικίες. Το δέντρο λ.χ. με κορμό την Κόρινθο (και ρίζες την αρχαία Ελλάδα) έχει απολήξεις (κλαδιά) τις Συρακούσες και την Απολλωνία Ιλλυρική.

Εντυπωσιακή είναι τέλος και η πολυμεσική αναλυτική παρουσίαση των εκτιθέμενων νομισμάτων σε μια ηλεκτρονική οθόνη. Η πολυμεσική εφαρμογή με τίτλο «Το νόμισμα» πραγματοποιήθηκε και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην έκθεση από το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας της Κρήτης.

Την έκθεση συνοδεύει κατάλογος-λεύκωμα στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και κείμενα που συνέγραψαν 29 συγγραφείς.